Leopold III van Oostenrijk (1351-1386)

Leopold III van Oostenrijk bijgenaamd de Rechtvaardige (Wenen, 1 november 1351 - Sempach, 9 juli 1386) was van 1365 tot 1379 hertog van Oostenrijk. Hij behoorde tot het huis Habsburg. Als hoofd en stamvader van de Leopoldijnse linie van deze dynastie was hij van 1379 tot aan zijn dood heerser van de Binnen-Oostenrijkse hertogdommen Stiermarken, Karinthië en Krain, alsook van het graafschap Tirol en Voor-Oostenrijk.

Leopold III van Oostenrijk
1351-1386
16e-eeuws portret van Leopold III van Habsburg door Antoni Boys.
Hertog van Oostenrijk Samen met Albrecht III (1365-1379)
Periode	1365-1379
Voorganger	Rudolf IV
Opvolger	Albrecht III
Hertog van Stiermarken Hertog van Karinthië Graaf van Tirol Samen met Albrecht III (1365-1379)
Periode	1365-1386
Voorganger	Rudolf IV
Opvolger	Willem I en Leopold IV
Vader	Albrecht II van Oostenrijk
Moeder	Johanna van Pfirt

Levensloop

Leopold III werd geboren als de jongste zoon van hertog Albrecht II van Oostenrijk en Johanna van Pfirt. Hij was de jongere broer van hertogen Rudolf IV en Albrecht III. Zijn moeder was al 51 jaar bij de geboorte van Leopold III en stierf kort daarna aan complicaties bij de bevalling.

Na de dood van zijn vader in 1358 nam zijn oudste broer Rudolf IV de regering over van de domeinen van de Habsburgers, hoewel zijn vader bepaald had dat zijn zonen gezamenlijk moesten regeren. Omdat het huwelijk van Rudolf IV kinderloos bleef, vaardigde Rudolf op 18 november 1364 een decreet uit waarin hij verklaarde dat de domeinen van het huis Habsburg voortaan gezamenlijk bestuurd werden met Albrecht III en Leopold III. Hierbij kreeg Rudolf wel een aantal additionele rechten toegewezen.

In juli 1365 stierf Rudolf IV, waarna Leopold en zijn oudere broer Albrecht III de regering van de Habsburgse domeinen overnamen. Albrecht III kreeg daarbij als oudste zoon een aantal additionele rechten. Terwijl Albrecht zich voornamelijk bezighield met regeren, was Leopold opperbevelhebber van de Habsburgse troepen bij oorlogen en veldslagen. Zo versloeg Leopold in 1368 de Beierse troepen die het graafschap Tirol waren binnengevallen, waarna Tirol in 1370 volledig onder Habsburgse autoriteit werd geplaatst.

In 1372 kwam het tot een conflict tussen Leopold III en zijn broer Albrecht III over rechten, prestige en inkomen die Leopold nodig dacht te hebben als dank voor wat hij voor de domeinen van het huis Habsburg had gedaan. Op 25 juli 1373 ondertekenden de broers een vredesverdrag waarbij Leopold de controle kreeg over het graafschap Tirol, het hertogdom Krain en Voor-Oostenrijk, terwijl het inkomen uit de Habsburgse domeinen voortaan gelijk tussen beide broers verdeeld werd.

In 1375 viel een huurlingenleger onder leiding van Leopolds aanverwante Engelram VII van Coucy tijdens de Gugleroorlog vanuit de Elzas en Zwitserland de Habsburgse domeinen binnen om de bezittingen in de Sundgouw en de Breisgau en het graafschap Ferrette te veroveren. Leopold was niet in staat om zijn neef te verslaan, waarna hij zich terugtrok in Breisach aan de Rijn. Een alliantie van Zwitserse steden viel vervolgens de troepen van Engelram VII aan, waarna deze troepen uit hun land verdreven werden en de oorlog ten einde kwam.

Rond 1375 erfde Leopold III de vroegere bezittingen van het graafschap Gorizia in de Windische Mark, Weißkrain, Friuli en Istrië en de stad Feldkirch in Vorarlberg. Op 6 augustus 1376 kreeg hij het recht om allianties met buitenlandse heersers te sluiten. In 1377 reisde zijn broer Albrecht III voor vijf maanden naar Pruisen, waardoor Leopold in die periode de volledige Habsburgse domeinen bestuurde. Het was ook in die periode dat Leopold een vredesverdrag sloot met Heinrich von Schaunberg, een van de bitterste rivalen van zijn broer. Op 7 juli 1379 ondertekenden Albrecht III en Leopold III het verdrag van Neuberg, waarbij Leopold de exclusieve heerser werd van Stiermarken, Karinthië, Krain, Tirol en Voor-Oostenrijk. In 1382 kreeg hij van zijn broer de stad Triëst als onderdeel van zijn betaling voor het verslaan van de Republiek Venetië.

Leopold was een belangrijke promotor van de handel in zijn landerijen in Tirol, waarbij hij de ontwikkeling van steden zoals Meran ondersteunde. In 1376 verwierf hij de controle over de stad Bazel en tien jaar later kon hij ook de stad Laufenburg kopen van zijn Habsburgse neven in Zwaben. Ook deed hij verdere pogingen om zijn autoriteit in Zwitserland uit te breiden, maar dit mislukte. In 1386 sneuvelde Leopold in de Slag bij Sempach tegen de Zwitsers.

Oorspronkelijk werd Leopold III begraven in de Abdij van Königsfelden. Op 14 november 1770 werden zijn stoffelijke resten overgebracht naar de Abdij van Sankt Blasien, om ten slotte herbegraven te worden in de Abdij van Sankt Paul im Lavanttal in Karinthië.

Huwelijk en nakomelingen

Op 23 februari 1365 huwde Leopold III met Viridis Visconti (1352-1414), dochter van heer Bernabò Visconti van Milaan. Ze kregen zeven kinderen:

• Willem (1370-1406), hertog van Binnen-Oostenrijk en graaf van Tirol
• Margaretha (geboren in 1370), jong gestorven
• Leopold IV (1371-1411), hertog van Binnen-Oostenrijk en Voor-Oostenrijk
• Ernst I (1377-1424), hertog van Binnen-Oostenrijk
• Elisabeth (1378-1392)
• Frederik IV (1382-1439), hertog van Binnen-Oostenrijk en Opper-Oostenrijk
• Catharina (geboren in 1385), abdis in het Sint-Claraklooster van Wenen.

Voorouders

Voorouders van Leopold III van Oostenrijk
Overgrootouders	Rudolf I (rooms-koning) (1218-1291) ∞ 1245 Gertrude van Hohenberg (1255–1281)		Otto van Tirol (1265–1310) ∞ 1297 Euphemia van Silezië (-1347)		Theobald van Pfirt (1271–1311) ∞ ? (-)		Reinald van Chalon-sur-Saône (–) ∞ ? (–)
Grootouders	Albrecht I (rooms-koning) (1255-1308) ∞ 1276 Elisabeth van Karintië (1262–1313)				Ulrich II van Pfirt (1281–1324) ∞ Johanna van Mömpelgard (1284–1349)
Ouders	Albrecht II van Oostenrijk (1298-1358) ∞ Johanna van Pfirt (1300–1351)
Leopold III van Oostenrijk (1351-1386)

Bronnen, noten en/of referenties

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Leopold III, Duke of Austria op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.