Lijst van steden in België
Dit is een lijst van steden in België, alfabetisch gerangschikt. Een stad in België is een gemeente die bij koninklijk besluit, bij wet of bij decreet de stadstitel draagt.
Situering
bewerkenEen stad had in de middeleeuwen bepaalde voorrechten ten opzichte van de omliggende dorpen. Na het verkrijgen van stadsrechten door de plaatselijke landheer mocht zij bijvoorbeeld jaarmarkten organiseren, tolgeld heffen en werden er versterkingen gebouwd. In de Franse tijd werd dit voorrecht afgeschaft en omgezet in een stadstitel. Dit gebeurde door het Decreet van 10 Brumaire van het jaar II (31 oktober 1793). Een aantal steden verloren ook hun stadstitel.
Ten tijde van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden kregen sommige gemeenten hun verloren stadstitel terug. Op 30 mei 1825 verscheen er een koninklijk besluit waarin alle steden vermeld stonden die op dat moment de stadstitel droegen. Voor het grondgebied van het latere België ging het om zesentachtig steden. Gedurende 150 jaar veranderde er niets meer aan de lijst uit 1825, behalve het toevoegen van de steden Eupen, Sankt Vith en Malmedy, die tot 1919 bij Duitsland behoorden.
Bij de gemeentelijke herinrichting van 1977 verloren Gosselies en Waasten hun stadstitel, aangezien ze opgingen in een groter geheel. Gosselies werd deel van de stad Charleroi, terwijl Waasten fuseerde tot Komen-Waasten. Die fusiegemeente mocht zich vanaf 1982 stad noemen. Vanaf 1977 hebben gemeenten namelijk de kans om een stadstitel aan te vragen. Die aanvraag kan worden gefundeerd op historische redenen (steden die de stadstitel verloren tijdens Franse tijd of gemeenten die een belangrijke rol speelden in de middeleeuwen) of op de huidige centrumfunctie die een gemeente vervult. Heel wat gemeenten maakten van deze gelegenheid gebruik en verkregen tussen 1982 en 2000 de stadstitel via een wet. Sinds 2001 is dit een gewestbevoegdheid; Herstal kreeg in 2009 haar stadstitel bij decreet.
Voormalige steden en andere plaatsen met historische marktrechten
bewerkenDe meeste van deze plaatsen vormen een kleine agglomeratie rond een centraal marktplein.
- Floreffe
- Gosselies: stad in 1977 gefuseerd met de stad Charleroi
- Bouvignes (Namen: Bouvignes): stad in 1965 gefuseerd met de stad Dinant
- Gerpinnes (Namen: Bouvignes)
- Brogne (Namen: Bouvignes)
- Lombardsijde (Brugse Vrije): verdeeld tussen de stad Nieuwpoort en de gemeente Middelkerke. Het had vroeger een eigen haven en hief accijnzen.
- Hoeke (Brugse Vrije): gefuseerd met de stad Damme. Voorhaven van Brugge.
- Monnikenrede (Brugse Vrije): in de stad Damme. Voorhaven van Brugge. Volledig verdwenen.
- Kaprijke (Brugse Vrije): verloor haar stadsrechten met de Franse Revolutie.
- Watervliet (Vier Ambachten: Boekhoute): gefuseerd met Sint-Laureins.
- Boekhoute (Vier Ambachten: Boekhoute): gefuseerd met Assenede. Stad zoals Axel en Hulst in Nederland
- Assenede (Vier Ambachten: Assenede): Stad zoals Axel en Hulst in Nederland
- Nevele (Oudburg): De stad en vrijheid van Nevele viel in diskrediet tijdens de godsdienstoorlogen
- Wetteren (Dendermonde): historisch groot dorp of vlek, verkreeg nooit de stedelijke titel.
- Temse (Waas): historisch groot dorp of vlek, verkreeg nooit de stedelijke titel.
- Rupelmonde (Waas): gefuseerd met Kruibeke.
- Beveren (Beveren): historisch groot dorp of vlek, verkreeg nooit de stedelijke titel.
- Zandvliet (Antwerpen: Bergen op Zoom): gefuseerd met de stad Antwerpen. Dorp verheven tot stad tijdens de godsdienstoorlogen.
- Arendonk (Antwerpen: Turnhout): vrijheid zoals Hoogstraten en Turnhout.
- Duffel (Antwerpen: Arkel?): vrijheid in het verleden met schutters en rederijkersgilde. Groot dorp of vlek.
- Walem (Antwerpen): vrijheid. Dorp met bijzondere voorrechten zonder duidelijk marktplein.
- Mol (Antwerpen: Herentals): vlek of groot dorp met marktrechten.
- Retie (Antwerpen: Herentals): vlek of groot dorp met marktrechten.
- Westerlo (Antwerpen: Geel): vlek of groot dorp met marktrechten.
- Asse (Brussel: Asse): vrijheid.
- Merchtem (Halle-Vilvoorde: Merchtem): vrijheid.
- Tervuren (Halle-Vilvoorde): vrijheid.
- Duisburg (Halle-Vilvoorde): vrijheid. Dorp met bijzondere voorrechten zonder duidelijk marktplein.
- Overijse (Halle-Vilvoorde: Vilvoorde): vrijheid.
- Terhulpen (Halle-Vilvoorde: Terhulpen): vrijheid. Dorp met bijzondere voorrechten zonder duidelijk marktplein.
- Zichem (Leuven: Diest): gefuseerd met de stad Scherpenheuvel.
- ↑ In het Waals en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is dit de officiële naam; in het Vlaamse gewest is dit de Franse vertaling van de officiële term
- ↑ Decreet 12.11.2021, Belgisch Staatsblad 25.11.2021
- ↑ Wet 23.06.1982 tot wijziging van de naam van de gemeente Komen en tot machtiging van de gemeente om de titel van "stad" te voeren, Belgisch Staatsblad 17.07.1982. Tot de gemeentefusies van 1976 was Waasten een stad.
- ↑ Decreet 19.07.2018, Belgisch Staatsblad 31.08.2018