Maarschalk van Frankrijk

Maarschalk van Frankrijk (Frans: Maréchal de France) is in Frankrijk een waardigheid in het leger. Officieel gaat het niet om een "rang", maar de maarschalk van Frankrijk staat wel boven alle militaire rangen.

Een maarschalk van Frankrijk draagt zeven sterren. Als bijzonder onderscheidingsteken beschikt hij over een blauwe, met sterren bezaaide maarschalkstaf. De wet voorziet ook in een bijzondere financiële dotatie voor een maarschalk.

Er bestaat geen expliciete voorwaarde voor het verlenen van de waardigheid. De traditie wil dat een maarschalk een leger moet hebben aangevoerd en een overwinning heeft behaald. In het republikeinse Frankrijk is de titel uitzonderlijk geworden: er zijn geen maarschalken van Frankrijk meer in leven.

Geschiedenis

De eerste maarschalk van Frankrijk werd in 1190 benoemd door koning Filips II Augustus. Een maarschalk van Frankrijk behoorde tot de grootofficieren van de Kroon.

Sinds de afschaffing van de functie van Connétable van Frankrijk in 1627 waren de maarschalken van Frankrijk de hoogste bevelhebbers in het Franse leger. Aanvankelijk was het aantal beperkt tot twee, later vier, uiteindelijk viel de beperking van het aantal weg. Af en toe droeg één maarschalk de titel van "maarschalk-generaal van 's konings kampen en legers" (maréchal général des camps et armées du roi), waardoor hij voorrang had op alle andere maarschalken van Frankrijk.

Tijdens de Franse Revolutie werd de titel in 1793 door de Nationale Conventie afgeschaft. Bij het ontstaan van het Keizerrijk onder Napoleon I (1804) werd de waardigheid opnieuw ingevoerd als "Maarschalk van het Keizerrijk" (Maréchal d'Empire). Bij de Restauratie van het koningschap (1814) werd de benaming opnieuw Maarschalk van Frankrijk. Toen werden ook voor het eerst postuum maarschalken benoemd.

Na de uitroeping van de Derde Republiek (1870) werden er tot de Eerste Wereldoorlog geen maarschalken meer benoemd. Alle maarschalken van Frankrijk uit de twintigste eeuw danken hun benoeming aan verdiensten uit de Eerste of de Tweede Wereldoorlog. Een aantal zijn postuum verleend. SInds 1967 zijn er geen meer in leven.

Maarschalken van Frankrijk dragen hun titel voor het leven. Maarschalk Pétain werd echter in 1945 wegens collaboratie veroordeeld tot "nationale onwaardigheid", waardoor hij al zijn openbare functies en titels verloor. Velen bleven Pétain toch maarschalk noemen, ervan uitgaande dat de waardigheid van maarschalk van Frankrijk hem niet kon worden afgenomen. De titel staat dan ook op zijn graf.

Lijst van maarschalken van Frankrijk

Hieronder staan zij, die maarschalk van Frankrijk zijn, met hun geboortejaar, hun jaar van overlijden en het jaar waarin zij zijn benoemd.

Valois-Angoulême

Frans II (1559–1560)

Frans van Montmorency (1520-1563), in 1559

Karel IX (1560–1574)

François de Scépeaux, heer van Vieilleville (1509-1571), in 1562
Imbert de La Plâtrière, heer van Bourdillon (1524-1567), in 1564
Hendrik I van Montmorency, baron van Chateaubriant (1534-1614), in 1566
Artus de Cossé-Brissac, graaf van Secondigny († 1582), in 1567
Reinhold von Krockow (1536-1599)
Gaspard de Saulx, heer van Tavannes (1509-1575), in 1570
Honorat II de Savoye, markies van Villars († 1580), in 1571
Albert de Gondi, hertog van Retz (1522-1602), in 1573

Hendrik III (1574–1589)

Roger I de Saint Larry, heer van Bellegarde († 1579), in 1574
Blaise de Lasseran-Massencôme, heer van Montluc (1500-1577), in 1574
Louis Prévost de Sansac (1496-1576)
Armand de Gontaut, baron van Biron (1524-1592), in 1577
Jacques de Goyon, prins van Mortagne sur Gironde (1525-1597), in 1579
Jean VI d'Aumont, baron van Estrabonne († 1580), in 1571
Guillaume de Joyeuse, heer van Saint-Didier (1520-1592), in 1582
Charles II de Cossé (1562-1621)

Bourbons

Hendrik IV (1589–1610)

Henri de La Tour d'Auvergne (1555-1623), in 1592
Charles de Gontaut, hertog van Biron (1562-1602), in 1594
Claude de La Chatre, baron de la Maisonfort (1536-1614), in 1594
Jean de Montluc de Balagny (1560-1603), in 1594
Jean III de Baumanoir, markies van Lavardin en graaf van Nègrepelisse (1551-1614), in 1595
Henri de Joyeuse (1567-1608), in 1595
Urbain de Montmorency-Laval, markies van Sablé (1557-1629), in 1595
Alphonse d'Ornano (1548-1610), in 1597
Guillaume de Hautemer, graaf van Grancey (1537-1613), in 1597
François de Bonne, hertog van Lesdiguières (1543-1626), in 1608

Lodewijk XIII (1610–1643)

Concino Concini, markies van Ancre (1575-1617), in 1613
Gilles de Courtenvaux, markies van Souvré (1540-1626), in 1614
Antoine de Roquelaure (1560-1625), in 1614
Louis de La Châtre, baron van Maisonfort († 1630), in 1616
Pons de Lauzières-Thémines-Cardaillac, markies van Thémines (1553-1627), in 1616
François de La Grange d'Arquien, heer van Montigny en Séry in Bérry (1554-1617), in 1616
Nicolas de L'Hôpital, hertog van Vitry (1581-1644), in 1617
François de Plessis, heer van Richelieu (1563-1626), in 1619
Jean François de La Guiche, graaf van La Palice (1569-1632), in 1619
Honoré d'Albert d'Ailly, hertog van Chaulnes (1581-1649), in 1620
François d'Esparbes de Lussan, burggraaf van Aubeterre († 1628), in 1620
Charles de Créquy, prins van Poix (1580-1638), in 1621
Jacques Nompar de Caumont, hertog van La Force (1558-1652), in 1621
François markies van Bassompierre (1579-1646), in 1622
Gaspard III de Coligny, hertog van Châtillon (1584-1646), in 1622
Henri de Schomberg (1574-1632), in 1625
Jean Baptiste d'Ornano (1581-1626), in 1626
François Annibal d'Estrées (1573-1670), in 1626
Timoléon d'Epinay de Saint-Luc (1580-1644), in 1627
Louis de Marillac, graaf van Beaumont-le-Roger (1572-1632), in 1629
Hendrik II van Montmorency (1595-1632), in 1630, ook admiraal van Frankrijk
Jean Caylar d'Anduze de Saint-Bonnet (1585-1636), in 1630
Antoine Coëffier de Ruzé d'Effiat (1581-1632), in 1631
Urbain de Maillé-Brézé (1597-1650), in 1632
Maximilien de Béthune, hertog van Sully (1559-1641), in 1634
Charles de Schomberg (1601-1656), in 1637
Charles de La Porte de Meilleraye (1602-1664), in 1639
Antoine III de Gramont (1604-1678), in 1641
Jean-Baptiste Budes de Guébriant (1602-1643), in 1642
Philippe de La Mothe-Houdancourt (1605-1657), in 1642
François de L'Hôpital (1583-1660), in 1643, maarschalk-generaal van Frankrijk in 1660
Hendrik de La Tour d’Auvergne, burggraaf de Turenne (1611-1675), in 1643, maarschalk-generaal van Frankrijk in 1660
Jean de Gassion, (1609 - 1647), in 1643

Lodewijk XIV (1643–1715)

César de Choiseul (1598-1675), in 1645
Josias de Rantzau (1609-1650), in 1645
Nicolas de Neufville de Villeroy (1597-1685), in 1646
Antoine d'Aumont de Rochebaron (1601-1669), in 1651
Jacques d'Estampes de La Ferté-Imbert (1590-1663), in 1651
Henri de La Ferté-Senneterre (1600-1681), in 1651
Charles de Monchy d'Hocquincourt (1599-1658), in 1651
Jacques Rouxel (1603-1680), in 1651
Armand Nompar de Caumont-La Force (1582-1672), in 1652
Philippe de Clérambault, graaf van La Palluau (1606-1665), in 1652
César Phœbus d'Albrand, graaf van Miossens (1614-1676), in 1653
Louis de Foucault de Saint-Germain Beaupré, graaf van Le Daugnon (1616-1659), in 1653
Jean de Schulemberg, graaf van Montejeu (1597-1671), in 1658
Abraham de Fabert, markies van Esternay (1599-1662), in 1658
Jacques de Mauvisièr, markies van Castelnau (1620-1658), in 1658
Bernardin Gigault de Bellefonds (1630-1694), in 1668
François de Créqu, markies van Marines (1620-1687), in 1668
Louis de Crevant, hertog van Humières (1628-1694), in 1668
Godefroi d'Estrades (1607-1686), in 1675
Philippe de Montaut-Bénac de Navailles (1619-1684), in 1675
Frederik van Schomberg (1615-1690), in 1675
Jacques Henri de Durfort de Duras (1626-1704), in 1675
François d'Aubusson de La Feuillade (1625-1691), in 1675
Louis Victor de Rochechouart, hertog van Mortemart (1636-1688), in 1675
François-Henri de Montmorency, hertog van Luxembourg (1628-1695), in 1675
Henri Louis d'Aloigny, markies van Rochefort (1636-1676), in 1675
Guy Aldonce de Durfort, hertog van Lorges (1630-1702), in 1676
Jean II d'Estrées (1624-1707), in 1681
Claude de Choiseul, markies van Francières (1632-1711), in 1693
Jean-Armand de Joyeuse, markies van Grandpré (1632-1710), in 1693
François de Neufville, hertog van Villeroi (1644-1730), in 1693
Louis François de Boufflers, graaf van Cagny (1664-1711), in 1693
Anne-Hilarion de Tourville, graaf van Tourville (1642-1701), in 1693
Anne-Jules de Noailles (1650-1708), in 1693
Nicolas Catinat (1637-1712), in 1693
Lodewijk Jozef van Vendôme (1654-1712), in 1695
Claude Louis Hector de Villars (1653-1734), in 1702, maarschalk-generaal van Frankrijk in 1733
Noël Bouton de Chamilly (1636-1715), in 1703
Victor-Marie d'Estrées (1660-1737), in 1703
François Louis Rousselet de Châteaurenault (1637-1716), in 1703
Sébastien Le Prestre de Vauban (1633-1707), in 1703
Conrad de Rosen (1628-1715), in 1703
Nicolas Chalon du Blé, markies van Uxelles (1652-1730), in 1703
René de Froulay de Tessé (1651-1725), in 1703
Camille d'Hostun, hertog van Tallard (1652-1728), in 1703
Nicolas Auguste de La Baume, markies van Montrevel (1636-1716), in 1703
Henry d'Harcourt (1654-1718), in 1703
Ferdinand de Marsin (1656-1706), in 1703
James FitzJames, hertog van Berwick (1670-1734), in 1706
Charles-Auguste de Goyon, graaf van Matignon (1647-1729), in 1708
Jacques de Bazin, markies van Bezons (1645-1733), in 1709
Pierre de Montesquiou, graaf van Artagnan (1645-1725), in 1709