Mantelorganisatie
Een mantelorganisatie is een zelfstandig ogende organisatie die behoort tot het netwerk van een andere organisatie. Een mantelorganisatie wordt ook wel massa-organisatie, voorhoede-organisatie of frontorganisatie genoemd. Een dergelijke organisatie is in naam wel zelfstandig, maar haar ideologisch gedachtegoed wordt gevoed door de organisatie tot wier netwerk zij behoort, en ook het actieve kader is vaak voor een flink deel uit die organisatie afkomstig. Doorgaans worden de banden met de "moederorganisatie" gemaskeerd of ontkend.
Mantelorganisaties worden vaak opgezet door organisaties die wel een duidelijke en aansprekende boodschap hebben, maar zelf te klein of te omstreden zijn om succesvol te opereren. Zo was de Bond van Huurders en Woningzoekenden in de jaren zeventig veel krachtiger dan de op dat moment nog piepkleine SP.[1] Ook het Volkscongres Groningen werd als mantelorganisatie van de CPN afgeschilderd toen het onverwacht breed gedragen bleek te worden.[2] Niet altijd zijn het echter politieke organisaties die mantelorganisaties oprichten. Zo was de Marxistisch-Leninistische Partij van Nederland een vehikel van de Binnenlandse Veiligheidsdienst.[3] En ook de Unie van Marokkaanse Moskeeorganisaties in Nederland (UMMON) is er van beticht een mantelorganisatie te zijn, en wel van de Marokkaanse overheid.[4] De UMMON ontkende dit echter.[5] De drugshulpverlener Narconon van de Scientology Kerk is ook een bekend voorbeeld.[6]
Een aantal van de bekende mantelorganisaties functioneerde goed op zijn werkgebied. Voorbeelden hiervan zijn de Bond van Huurders en Woningzoekenden[7], Stop de Neutronenbom en de Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken[8][9]
Een organisatie kan ook worden gediskwalificeerd door haar af te schilderen als mantelorganisatie. Zo werd het in 1968 opgerichte Medisch Comité Nederland-Vietnam in de eerste jaren bestempeld als mantelorganisatie van de CPN.[10] Het comité is echter ook na de opheffing van de CPN zijn medische hulp aan Vietnam blijven voortzetten.
- ↑ http://dnpp.eldoc.ub.rug.nl/FILES/root/jb-dnpp/jb86/jv86-07.pdf (PDF). Laatst bezocht op 23 oktober 2008.
- ↑ http://dnpp.eldoc.ub.rug.nl/FILES/root/pubs/commungron93/commungron93.pdf (PDF). Laatst bezocht op 23 oktober 2008.
- ↑ Zie voor bronnen het artikel over de Marxistisch-Leninistische Partij van Nederland
- ↑ M. Rabbae (1993). Naast de Amicales nu de UMMON; de mantelorganisaties van de Marokkaanse overheid in Nederland. Nederlandse Centrum Buitenlanders, Utrecht. ISBN 90-5517-011-9.
- ↑ Hoe ver reikt de lange arm van Rabat en Istanbul?. Tribune (10 augustus 2001). Gearchiveerd op 29 mei 2012.
- ↑ Overheidscampagne tegen drugs linkt naar Scientology kerk. Gearchiveerd op 6 mei 2021.
- ↑ Raad voor de Journalistiek
- ↑ Klink: kwalijke onzin bij prik
- ↑ Kritisch Prikken homeopathische mantelorganisatie. Gearchiveerd op 1 maart 2015. Geraadpleegd op 8 september 2023.
- ↑ Zie voor uitleg over de diskwalificatie en de relatie tussen de twee: Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen: De generaals en het leger (PDF-file)