Mathilde van Habsburg

Mathilde van Habsburg of Melchilde (Rheinfelden, 1253 – München, Beieren, 23 december 1304) was de oudste dochter van keizer Rudolf I en Gertrude van Hohenburg. Ze was regentes van Beieren gedurende de minderjarigheid van haar zoon.

Mathilde van Habsburg
Miniatuur ca. 1579/87 van Antoni Boys gen. Anton Waiss (Kunsthistorisches Museum, Wenen).
Hertogin van Opper-Beieren
Periode	1273–1294
Voorganger	Anna van Glogau
Opvolger	Mechtild van Nassau
Geboren	1253
Overleden	23 december 1304 München
Vader	Rudolf I (rooms-koning)
Moeder	Gertrude van Hohenburg
Dynastie	Huis Habsburg
Partner	Lodewijk II van Beieren
Kinderen	Keizer Lodewijk de Beier Rudolf I van de Palts Agnes van Beieren Mathilde, hertogin van Braunschweig-Lüneburg

Huwelijk

Mathild trouwde op 24 oktober 1273 met Lodewijk II, hertog van Beieren, in Aken, als diens derde en laatste vrouw. Er was een groot leeftijdsverschil tussen hen beiden: Lodewijk was drieëntwintig jaar ouder dan Mathilde.

Mathilde en Lodewijk hadden de volgende kinderen:

1. Agnes (- 1345), getrouwd met:
   1. 1290 in Donauwörth landgraaf Hendrik de Jongere van Hesse;
   2. 1298/1303 Hendrik I "Zonder Land", markgraaf van Brandenburg.
2. Rudolf I (4 oktober 1274, Basel – 12 augustus 1319)
3. Mechthild (1275 – 28 maart 1319, Lüneburg), in 1288 getrouwd met Otto II van Brunswick-Lüneburg
4. Lodewijk IV (1 april 1282, München – 11 oktober 1347 in Puch, nabij Fürstenfeldbruck).

Weduwe en regentes

Na de dood van haar echtgenoot in 1294, trad Mathilde op als regentes voor haar jonge zoon Rudolf. Er werd besloten dat Mathilde het bestuur van de ene helft van het hertogdom op zich zou nemen en haar zoon het bestuur van de andere helft. Mathilde nam het bestuur van een groot deel van Opper-Beieren op zich, terwijl haar zoon het bestuur kreeg toegewezen over steden als: Ingolstadt, Neuberg, Langenfeld en Rietberg. Enkele jaren later zou haar zoon volwassen zijn en vanaf dan het hele vorstendom besturen.

Hoewel Mathilde haar jongere zoon, Lodewijk gedeeltelijk liet opvoeden in Wenen en deze in 1301 co-regent werd van zijn broer Rudolf I in Opper-Beieren met de steun van Mathilde en haar broer koning Albert I, kibbelde hij vanaf 1307 met de Habsburgers over bezittingen in Neder-Beieren. Een burgeroorlog tegen zijn broer Rudolf omwille van nieuwe disputen over de verdeling van hun landen werd beëindigd in 1313, toen er vrede werd gesloten in München.

Mathilde en Rudolf bleven op gespannen voet met elkaar leven en in 1302 werd Mathilde door Rudolf gearresteerd en naar München gebracht, waar ze een overeenkomst tekende waarin ze moest beloven zich nooit meer te zullen inmengen in het bestuur, maar zodra ze de grens van Beieren was overgestoken, verklaarde Mathilde de overeenkomst ongeldig, en kreeg steun van haar broer, Albert, Lodewijk de Beier en anderen.

Mathilde's zoon, Lodewijk versloeg zijn Habsburgse neef Frederik de Schone. Hij was weliswaar een vriend van Frederik geweest, met wie hij samen was opgevoed. Maar een gewapend conflict stak de kop op toen de voogdij over de jonge hertogen van Neder-Beieren (Hendrik XIV, Otto IV en Hendrik XV) werd toevertrouwd aan Frederik.

Op 9 november 1313 werd Frederik door Lodewijk verslagen in de slag bij Gamelsdorf en hij moest afstand doen van elke aanspraak op de voogdij.

Mathilde stierf op 23 december 1304 in München.

Voorouders

Voorouders van Mathilde van Habsburg
Overgrootouders	Rudolf II van Habsburg (-1232) ∞ Agnes van Staufen (1165-vóór 1232)	Ulrich III van Kyburg (1192-1260) ∞ ? (-)	? (–) ∞ ? (-)	? (–) ∞ ? (–)
Grootouders	Albrecht IV van Habsburg (1188-1239) ∞ 1217 Heilwig van Kyburg (–)		Burchard V van Hohenberg (–) ∞ Mechtildis van Tübingen (-)
Ouders	Rudolf I (rooms-koning) (1218-1291) ∞ 1245 Gertrude van Hohenberg (1255–1281)
Mathilde van Habsburg (1253-1304)

Referentie

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Matilda of Habsburg op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.