Noorderhaaks
Noorderhaaks, ook wel Razende Bol genoemd, is een onbewoond eilandje[1][2] (met een oppervlakte boven gemiddeld hoogwater van circa 4 km²), direct ten westen van het Marsdiep bij het Nederlandse eiland Texel (provincie Noord-Holland). Formeel is 'De Razende Bol' alleen de oostpunt van het eilandje. Noorderhaaks maakt bestuurlijk deel uit van de gemeente Texel, en geologisch van de Haaksgronden, net als Zuiderhaaks.
Eiland van  Nederland
| |
|---|---|
 | |
| Locatie | |
| Land | Nederland
|
| Eilandengroep | Waddeneilanden (Gemeente Texel) |
| Provincie |  Noord-Holland
|
| Locatie | Noordzee |
| Coördinaten | 52°58'30"NB, 4°40'50"OL |
| Algemeen | |
| Oppervlakte | circa 4 km² |
| Inwoners | 0 |
| Hoofdplaats | (geen) |
| Landgebruik | natuur |
De hoogte van Noorderhaaks schommelt tussen 1,3 en 1,6 m boven NAP. Tijdens aanhoudende noordwestenwind (storm) kan de gehele plaat overspoeld worden. Begroeiing ontbreekt. Incidenteel worden er wel eens kustplanten aangetroffen.
Het eiland is een hoogwatervluchtplaats voor zeevogels en zeehonden. De verstoring door menselijke activiteiten is meestal beperkt, behalve tijdens militaire oefeningen door de marine en de luchtmacht en door bezoek van dagrecreanten.
Noorderhaaks is ontstaan op de plaats waar de opkomende vloed op de Noordzee de ebstroom uit het Marsdiep ontmoet. De zandbank verplaatst zich per jaar 100 meter in de richting van het Molengat en het Marsdiep. In het verleden zijn er ook andere zandplaten van dit type geweest, zoals de zandplaat Onrust die aan het eind van de negentiende eeuw aan Texel is vastgegroeid. Het is onbekend of dit ook met Noorderhaaks zal gebeuren.
De hele omgeving is aan verandering onderhevig, de locatie en afmetingen van de diverse zandplaten zoals de Zuiderhaaks, Noorderhaaks en de Onrust variëren nogal in de tijd: soms groeien platen aan elkaar of worden deze juist gesplitst en de huidige Zuiderhaaks komt uit het niets weer opzetten.
Noorderhaaks is belangrijk als rustgebied voor de gewone zeehond en de grijze zeehond. De grijze zeehond werpt in het winterhalfjaar haar jongen. De witwollige kleintjes kunnen de eerste weken nog niet zwemmen en redden het alleen als ze met rust worden gelaten. De jongen van de gewone zeehond worden in de zomer geboren en hebben ook absolute rust nodig. Moeder en pup moeten er rustig kunnen zogen. Vandaar dat de noordzijde van het eiland aangemerkt is als niet-toegankelijk gebied. Er zijn ook veel vogels die rusten op Noorderhaaks, zoals meeuwen en aalscholvers, en de dwergstern en verschillende steltlopers broeden er. Boswachters van Landschap Noord-Holland geven voorlichting over de natuur als er veel bezoekers zijn.
-
Time-lapse (1984 tot 2017) -
Gestrande bultrug op Noorderhaaks -
Gestrande bultrug op Noorderhaaks
- ↑ Voor Waddeneilanden geldt dat om aan de definitie van een eiland te voldoen minimaal 160 hectare bij gemiddeld hoog water niet meer door de Noordzee worden overspoeld (conform definitie op Eiland en Waddeneilanden). Noorderhaaks voldoet met een oppervlakte boven gemiddeld hoogwater van circa 4 km² (400 hectare) ruimschoots aan deze definitie.
- ↑ Redactie samenleving - Zandplaat De Razende Bol voortaan eiland. Nederlands Dagblad (nd.nl), 07 augustus 2003
