Orde van de Eregezellen (Verenigd Koninkrijk)

De Orde van de Eregezellen (Engels: Order of the Companions of Honour) is een ridderorde van het Verenigd Koninkrijk en het Gemenebest. De onderscheiding werd op 4 juni 1917 door koning George V van het Verenigd Koninkrijk ingesteld als een beloning voor verdienste op het gebied van kunst, literatuur, muziek, wetenschap, politiek, bestuur en religie. De onderscheiding heeft een enkele graad en komt in rang na het Grootkruis van de Orde van het Britse Rijk.

lint

Omdat aan de orde geen adeldom is verbonden en er maar één graad is, is het benoemingsbeleid minder bureaucratisch en origineler dan dat in de "grote" Britse orden. Ook meer omstreden artiesten worden geregeld in deze orde benoemd. Verheffing in de adelstand of benoeming in de hoogste graden van de ridderorden van het Bad, Sint-Michaël en Sint-George of het Britse Rijk, die ook adeldom meebrengen, zijn in het Verenigd Koninkrijk voor hen niet altijd vanzelfsprekend. Ook wanneer iemand geen adellijke titel wil ontvangen is de mogelijkheid om in de Orde van de Eregezellen te worden opgenomen een uitkomst. De leden mogen de letters "C.H." achter hun naam plaatsen.

Lint en juweel van de "Companions of Honour"

De orde bestaat uit een soeverein (de Britse regerende koning of koningin) en niet meer dan 65 "companions" (gezellen). Er is geen grootmeester en er zijn geen officieren die plechtigheden van de orde regelen. De benoemingen worden zo verdeeld dat er 47 in het Verenigd Koninkrijk, zeven in Australië, vier in Nieuw-Zeeland, en zeven in andere landen in het Gemenebest worden gedaan. Leden met andere nationaliteiten zijn "honoraire leden" en worden niet meegeteld. De orde komt niet in een kapittel of plechtigheid bijeen maar de Britse vorst geeft wel geregeld een lunch voor de eregezellen.

Kandidaat-eregezellen uit het Gemenebest worden voorgedragen door de regeringsleider van hun land. In de praktijk nomineert de regering van Australië geen burgers meer voor de Orde; men geeft de voorkeur aan Australische onderscheidingen. Canada en Nieuw-Zeeland dragen nog wel kandidaten voor. Barbados heeft een eigen Orde van de Eregezellen ingesteld.

Het insigne van de orde is een ovaal medaillon met een gouden band waarop de woorden IN ACTION FAITHFUL AND IN HONOUR CLEAR staan. In het midden is een vierkant gouden schild met een eik en een gewapende ridder geplaatst. Aan de takken van de eik hangt het wapen van het koninkrijk.

In 1917 was als verhoging een tudorkroon geplaatst. Koningin Elizabeth II liet deze door een Kroon van de Heilige Eduard, de Engelse koninklijke kroon, vervangen. Dit besluit wordt door de ambtenaren van de Centrale Kanselarij van de Britse Orden geleidelijk uitgevoerd. Het lint is rood met gouden blokjes langs de rand en de om de hals of aan een strik gedragen onderscheiding wordt niet als miniatuur gedragen maar wel als baton op uniformen bevestigd. Het is gebruikelijk om het kleinood van de orde aan het lint om het wapenschild te hangen.

Leden (met hun titel)

• Soeverein: koning Charles III
• Huidige leden (jaar van benoeming tussen haakjes):
  1. Norman Tebbit, baron Tebbit (1987) - politicus
  2. Kenneth Baker, baron Baker van Dorking (1992) - politicus
  3. Tom King, baron King van Bridgwater (1992) - politicus
  4. Dame Janet Baker (1993) - operazangeres
  5. David Owen, baron Owen (1994) - politicus
  6. Sir David Attenborough (1996) - bioloog en documentairemaker
  7. Douglas Hurd, baron Hurd van Westwell (1995) - politicus
  8. David Hockney (1997) - kunstschilder
  9. Michael Heseltine, baron Heseltine (1997) - politicus
  10. Chris Patten, baron Patten van Barnes (1998) - politicus, voormalig gouverneur van Hong Kong
  11. Sir John Major (1998) - politicus, voormalig premier van het Verenigd Koninkrijk
  12. Bridget Riley (1998) - kunstschilder
  13. John de Chastelain (1999) - Canadees militair en diplomaat
  14. Dan McKenzie (2003) - geoloog
  15. David Hannay, baron Hannay van Chiswick (2003) - diplomaat
  16. Dame Judi Dench (2005) - actrice
  17. Sir Ian McKellen (2008) - acteur
  18. Michael Howard, baron Howard van Lympne (2011) - politicus
  19. George Young, baron Young van Cookham (2012) - politicus
  20. Sebastian Coe, baron Coe (2012) - politicus, atleet
  21. Tom Galbraith, baron Strathclyde (2013) - politicus
  22. Menzies Campbell, baron Campbell van Pittenweem (2013) - politicus
  23. Sir Nicholas Serota (2013) - kunsthistoricus en museumdirecteur
  24. Onora O'Neill, barones O'Neill van Bengarve (2013) - filosoof
  25. Kenneth Clarke, baron Clarke van Nottingham (2014) - politicus
  26. Lady Mary Peters (2015) - atlete
  27. Harry Woolf, baron Woolf - rechter
  28. Sir Roy Strong (2016) - historicus en museumdirecteur
  29. Robert Smith, baron Smith van Kelvin (2016) - zakenman
  30. Valerie Amos, barones Amos (2016) - politicus en diplomaat
  31. George Osborne (2016) - politicus
  32. Sir Richard Eyre (2016) - regisseur
  33. Dame Evelyn Glennie (2016) - musicus
  34. Sir Alec Jeffreys (2016) - geneticus
  35. Sir Mark Elder (2017) - dirigent
  36. Sir Paul McCartney (2017) - musicus
  37. J.K. (Jo) Rowling (2017) - schrijfster
  38. Dame Steve Shirley (2017) - ondernemer en filantroop
  39. Delia Smith (2017) - schrijfster en kok
  40. Nicholas Stern, baron Stern van Brentford (2017) - econoom
  41. Melvyn Bragg, baron Bragg (2017) - journalist
  42. Lady Antonia Fraser (2017) - schrijfster
  43. Margaret MacMillan (2017) - Canadees historicus
  44. Richard Henderson (2018) - bioloog
  45. Dame Kiri Te Kanawa (2018) - Nieuw-Zeelands operazangeres
  46. Margaret Atwood (2018) - Canadees schrijfster
  47. Patrick McLoughlin, baron McLoughlin (2019) - politicus
  48. Sir Elton John (2019) - musicus
  49. Sir Keith Thomas (2019) - historicus
  50. Sir Paul Smith (2020) - modeontwerper
  51. Sir David Chipperfield (2020) - architect
  52. Sir Paul Nurse (2021) - geneticus
  53. Sir Quentin Blake (2022) - illustrator
  54. Sir Salman Rushdie (2022) - Brits / Indiaas schrijver
  55. Dame Marina Warner (2022) - schrijfster
  56. Sir Michael Marmot (2022) - epidemioloog
  57. Sir Bill Cash (2023) - politicus
  58. Sir John Bell (2023) - Brits/Canadees immunoloog en geneticus
  59. Ian McEwan (2023) - schrijver
  60. Dame Anna Wintour (2023) - Brits/Amerikaans hoofdredacteur
  61. Dame Shirley Bassey (2023) - zangeres
  62. Gordon Brown (2024) - politicus, voormalig premier van het Verenigd Koninkrijk
  63. Vacant
  64. Vacant
  65. Vacant

Honoraire leden:

• Dr Amartya Sen (2000)

In het verleden waren ook de Nederlanders Joseph Luns (minister van buitenlandse zaken en secretaris-generaal van de NAVO) en Bernhard Haitink (dirigent en musical director van het Royal Opera House), en de Belg Paul-Henri Spaak (minister-president en een van de grondleggers van de Europese Gemeenschap) honoraire leden van de Orde.

Bronnen, noten en/of referenties

• What is a Companion of Honour and who holds the title?. The Gazette. Geraadpleegd 31 december 2022
• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Order of the Companions of Honour op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.