Pieter de la Court
Pieter de la Court (Leiden, 1618 – Amsterdam, 28 mei 1685) is een bekende vertegenwoordiger van de staatsgezinden in de tweede helft van de zeventiende eeuw. Hij wordt ook wel Pieter de la Court junior genoemd om hem te onderscheiden van zijn vader Pieter de la Court (ca. 1593-1657). Hij publiceerde vaak onder de letterlijke Nederlandse vertaling van zijn naam: Pieter van den Hooft of Pieter van der Hove.
| Pieter de la Court | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Pieter de la Court in 1667,
geschilderd door Abraham van den Tempel. | ||||
| Algemene informatie | ||||
| Pseudoniem(en) | D.C. V.H. V.D.H. Van den Hove | |||
| Geboren | 1618 | |||
| Geboorteplaats | Leiden | |||
| Overleden | 28 mei 1685 | |||
| Overlijdensplaats | Amsterdam | |||
| Land |  Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
| |||
| Beroep | Lakenreder | |||
| Werk | ||||
| Jaren actief | 1660-1685 | |||
| Genre | Politieke filosofie, economische theorie, dierdichten | |||
| Bekende werken | Consideratien van staat ofte Polityke Weeg-schaal (1661) Interest van Holland, ofte gronden van Hollands-Welvaren (1662) Sinryke fabulen (1685) | |||
| Dbnl-profiel | ||||
| ||||
Als zoon van de Vlaamse immigrant Pieter de la Court wist hij zich, samen met zijn broer Johan, in korte tijd op te werken tot een van de meest succesvolle lakenreders (textielhandelaren) van Leiden. Hij schreef, deels samen met zijn broer (die in 1660 onverwacht overleed),[1] zowel economische als politieke werken. Ook was hij dichter.
Hij stond bekend als fel anti-Orangistisch en werd door zijn politieke tegenstanders gezien als een querulant. Sommigen van zijn opvattingen waren zo radicaal dat hij ook vanuit de eigen staatsgezinde kring weinig publieke bijval kreeg. Zo bevatte de eerste teksten van de 'Interest van Holland' het plan om Holland en Utrecht door middel van een kanaal tussen Lek en Zuiderzee tot een goed verdedigbaar eiland te maken en afscheid te nemen van de andere provincies. Na interventie door de Witt werd dit separatisme uit de definitieve editie van de 'Interest' gehouden, maar dit plan was wel weer te vinden in de tweede editie, uit 1669.[2]
In het rampjaar 1672 vluchtte hij samen met Pieter de Groot, zoon van Hugo de Groot, naar het buitenland. Hij keerde terug naar de republiek, nadat de ergste politieke onrust bedaard was.
Tot diens dood in 1672 onderhield De la Court indirect contact met Johan de Witt, die enkele hoofdstukken schreef in een van zijn boeken.
Zijn politieke werken, en met name de Politike Weeg-schaal hadden invloed op het politieke denken van Franciscus van den Enden en Baruch Spinoza.
Vernoemingen
bewerken
- Het gebouw waarin de Faculteit der Sociale Wetenschappen van de Universiteit Leiden is gehuisvest.
- De la Court-prijs.[3]
Bibliografie
bewerken- 1648 - Antwoordt op de verdediginghe van Adriaen Hereboord)[a], hem ghegheven door zijnen swagher. In 's Graven-Hage, by Ludolph Breeckevelt
- 1662 - Historie der gravelike regering in Holland[b], beschreven door V:H. Waer by is gevoegd de oorsprong der Nederlandse troublen, weleer beschreven door Viglius Zuichemus ab Ayta, en nu eerst in t' ligt gebraght door V:H (= pseudoniem van Pieter De La Court de jonge)
- 1662 - Naeuwkeurige Consideratie van Staet wegens de heerschappye van een vrye en geheymen Staets-regering over de gantsche aertbodem.[c] Amsterdam, J.C. van der Graft. Toegeschreven zowel aan Pieter de la Court als aan Jan de la Court
- 1662 - Interest van Holland, ofte gronden van Hollands-welvaren.[d] t'Amsterdam, by Joan. Cyprianus vander Gracht
- 1662 - Hollands Op-komst, Oft Bedenkingen Op de schaadelijke Schriften, genaemt Graafelijke Regeeringe en Interest van Holland[e], Uit-gegeven door V.D.H. Dezen tweeden Druk ... doorgaans vermeerdert. Ten dienste van alle Liefhebbers, die de waare Interest des Lands beminnen, vergadert door J.C (= J. Cattenbaert)
- 1662 - Tafel-praetje, gehouden tusschen de princes de douwagiere ende de heeren Staten, ende zijn hoocheydt Wilhelmvs de III. [...] ende de regeringe der stadt Leyden, over de schendige boecken genaemt den Intrest van Hollandt, mitsgaders de Consideratien van staet [...] schelms uyt-geven[!] onder de naem van VDH. en DC.[f] Dordrecht, R.J. Verspier
- 1665 - Interest von Holland, oder: Grundfäste der holländischen Wolfahrt[g], durch V.D.H. in niederländischer Sprache gezeiget : wegen seinen ... politischen Anweisungen ... und heylsamen Unterricht wodurch ein Reich ... in einen berühmten Stand gesetzet, und wann diesselbige in Abgang gerahten, wiederumb in Auffnehmen und Nahrung können gebracht ... werden : denen nach dem Norden ... gelegenen Reichen ... übersetzet, samp angeführten Fragen, den zwischen Engeland und Holland entstandenen Krieg betreffend .... Amsterdam : by Joan Cyprianus van der Gracht
- 1665 - Lucii Antistii Constantis (= pseudoniem) De jure ecclesiasticorum, liber singularis. : Quo docetur: Quodcunque divini humanique iuris ecclesiasticis tribuitur, vel ipsi sibi tribuunt, hoc, aut falsò impièque illis tribui, aut non aliundè, quam à suis, hoc est, ejus reipublicæ sivè civitatis prodiis, in qu^a sunt constituti, accepisse. Alethopoli (= Amsterdam), apud Cajum Valerium Pennatum. Toegeschreven aan zowel Benedictus de Spinoza als Pieter de la Court
- 1669 - Aanwysing der heilsame politike gronden en maximen van de republike van Holland en West-Vriesland.[h] Tot Leiden (en) Rotterdam, by Hakkens
- 1671 - Anweisungen der heilsamen politischen Grunde vnd Maximen der Republicqen Holland vnd West-Friesland[i]
- 1702 - The true interest and political maxims of the Republick of Holland and West-Friesland.[j] Written by John de Witt and other great men in Holland. London, s.n. Ten onrechte wordt hier Johan de Witt als de voornaamste auteur genoemd.
- 1709 - Memoires de Jean de Wit, grand pensionnaire de Hollande.[k] La Haye, Van Bulderen
- 1845 - Proeve uit een onuitgegeven staathuishoudkundig geschrift, het welvaren der stad Leyden, opgesteld in den jare 1659.[l] Leyden, Luchtmans
- 1958 - Brieven uit de correspondentie van Pieter de La Court en zijn verwanten (1667-1683). Met bijlagen (1657-1685). Groningen, Wolters
Externe links
bewerken- ↑ Johan de la Court. dbnl. Geraadpleegd op 9 september 2020.
- ↑ 1962, Achtergronden en algemene tendenties van het buitenlands beleid van Nederland en Belgie in het midden van de 19e eeuw, Bijdragen en Mededelingen van het Historisch Genootschap. Deel 76. J.B. Wolters, Groningen, p. 43. (zie p. 51)
- ↑ De la Court-prijs KNAW, bezocht 13-2-2017
Gedigitaliseerde versies van De La Courts werken
- ↑ Antwoordt op de verdediginghe van Adriaen Hereboord op Google Books
- ↑ Historie der gravelike regering in Holland op Google Books
- ↑ Naeuwkeurige Consideratie van Staet wegens de heerschappye van een vrye en geheymen Staets-regering over de gantsche aertbodem op Google Books
- ↑ Interest van Holland, ofte gronden van Hollands-welvaren op Google Books
- ↑ Hollands Op-komst, Oft Bedenkingen Op de schaadelijke Schriften, genaemt Graafelijke Regeeringe en Interest van Holland op Google Books
- ↑ Tafel-praetje, gehouden tusschen de princes de douwagiere ende de heeren Staten, ende zijn hoocheydt Wilhelmvs de III. [... ende de regeringe der stadt Leyden, over de schendige boecken genaemt den Intrest van Hollandt, mitsgaders de Consideratien van staet] op Google Books
- ↑ Interest von Holland, oder: Grundfäste der holländischen Wolfahrt op Google Books
- ↑ Aanwysing der heilsame politike gronden en maximen van de republike van Holland en West-Vriesland op Google Books
- ↑ Anweisungen der heilsamen politischen Grunde vnd Maximen der Republicqen Holland vnd West-Friesland op Google Books
- ↑ The true interest and political maxims of the Republick of Holland and West-Friesland op Google Books
- ↑ Memoires de Jean de Wit, grand pensionnaire de Hollande op Google Books
- ↑ Proeve uit een onuitgegeven staathuishoudkundig geschrift, het welvaren der stad Leyden, opgesteld in den jare 1659 op Google Books