Platforma Obywatelska

Platforma Obywatelska
Personen
Partijleider	Maciej Płażyński (2001-03) ; Donald Tusk (2003-14) ; Ewa Kopacz (2014-2016) ; Grzegorz Schetyna (2016-2020) ; Borys Budka (2020-2021) ; Donald Tusk (2021-)
Zetels
Zetels	138 (Sejm), 34 (Senaat)
Geschiedenis
Opgericht	24 januari 2001
Afsplitsing van	AWS, UW, SKL
Afsplitsing(en)	Polska Razem
Algemene gegevens
Actief in	Polen
Hoofdkantoor	ul. Władysława Andersa 21,; 00-159 Warschau
Richting	Centrumrechts
Ideologie	Christendemocratie, liberaal-conservatisme
Europese fractie	EVP
Website	www.platforma.org
Portaal	Politiek

Het Burgerplatform (Pools: Platforma Obywatelska^ⓘ, PO) is een conservatief-liberale, christendemocratische politieke partij in Polen en winnaar van de Poolse parlementsverkiezingen van 2007 en 2011. In het Europees Parlement is de partij onderdeel van de Europese Volkspartij. Leider van de partij is Donald Tusk, premier van Polen en oud-voorzitter van de Europese Raad.

Geschiedenis

Aanleiding voor het ontstaan van de partij was het uiteenvallen van de regerende alliantie Verkiezingsactie Solidariteit (AWS) alsmede een groeiend conflict binnen de Vrijheidsunie (UW). De nieuwe groepering kwam op 24 januari 2001 tot stand op initiatief van drie politici, die wel "de drie tenoren" werden genoemd:

Maciej Płażyński, destijds voorzitter van de Sejm, afkomstig uit de AWS,
Donald Tusk, die met een groep aanhangers, vooral afkomstig uit het vroegere Liberaal-Democratisch Congres (KLD), uit de UW was gestapt,
Andrzej Olechowski, die enkele maanden daarvoor als onafhankelijk kandidaat in de presidentsverkiezingen op de tweede plaats was geëindigd.

De nieuwe partij had een grote aantrekkingskracht op politici van beide partijen (AWS en UW) en ging bovendien nauw samenwerken met de Conservatieve Volkspartij (SKL) van Jan Rokita en Bronisław Komorowski, waarvan een groot deel geleidelijk in het Burgerplatform zou opgaan.

Bij de verkiezingen in dat jaar behaalde het Burgerplatform 12,7% van de stemmen en werd het de grootste oppositiepartij. Voor de lokale verkiezingen van 2002 ging het PO landelijk een coalitie aan met Recht en Rechtvaardigheid. In 2003 volgde medeoprichter Donald Tusk Płażyński op als partijvoorzitter en groeide de partij in de peilingen wegens de populariteit die Jan Rokita verwierf als voorzitter van de onderzoekscommissie over de Rywinaffaire.

Bij de parlements- en presidentsverkiezingen van 2005 werd tweemaal een nek-aan-nekrace voorspeld, die beide keren gewonnen werd door Lech Kaczyński en zijn nationalistische partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS). Algemeen werd een coalitie tussen PiS en PO verwacht, maar de sfeer tussen beide partijen werd tijdens de verkiezingscampagnes zodanig verziekt dat een samenwerking onmogelijk bleek. PO werd weer de grootste oppositiepartij.

Voor de Poolse parlementsverkiezingen van 2007 werd wederom een nek-aan-nekrace voorspeld, maar het Burgerplatform won deze verkiezingen ruim. De partij vormde hierop een coalitieregering met de Poolse Volkspartij (PSL), waarvan PO-chef Donald Tusk premier werd. Deze regering ging een meer pro-Europese en opener politiek voeren dan haar voorganger. Na de parlementsverkiezingen van 2011 werd deze coalitie voortgezet. In 2014 werd Tusk voorzitter van de Europese Raad; Ewa Kopacz volgde hem op als premier en als leider van het Burgerplatform.

In 2015 keerde het tij. In mei van dat jaar verloor het Burgerplatform eerst de presidentsverkiezingen, waarbij zittend president Bronisław Komorowski werd verslagen door PiS-kandidaat Andrzej Duda. Tijdens de parlementsverkiezingen in oktober leed het Burgerplatform opnieuw een nederlaag tegen de PiS, die in beide kamers van het parlement een absolute meerderheid verwierf. Met de installatie van het door de Pis gedomineerde kabinet-Szydło kwam er een einde aan acht jaar van PO/PSL-regeringen. In januari 2016 werd oud-minister van Buitenlandse Zaken Grzegorz Schetyna door het partijcongres verkozen tot opvolger van Kopacz als partijleider.^[1] Hij werd opgevolgd door Borys Budka in 2020 en Donald Tusk in 2021.

Programmapunten

Grotere rol voor de Europese Unie
Invoering van een vlaktaks: 15% voor inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting en btw
Verlaging van de werkloosheid en de uitgaven aan sociale zekerheid
Vermindering van regels, vergunningsplichten en belastingen
Privatisering van de gezondheidszorg en andere publieke taken en staatsbedrijven
Decentralisatie: het toewijzen van een groter deel van het budget aan lokale overheden
Hervorming van het hoger onderwijs, met gelijke rechten voor publieke en private scholen
Halvering van het aantal zetels in de Sejm van 460 tot 230 en vergaande beperking van de parlementaire onschendbaarheid
Hervorming van de arbeidswetten om de macht van de vakbonden te verminderen

In ethische zaken neemt de partij christendemocratische standpunten in en is pro-life.

De partij is een tegenstander van het

geregistreerd partnerschap voor ongehuwd samenwonenden
legaliseren van softdrugs
invoeren van de doodstraf

Verkiezingsresultaten

Resultaten	2001	2005	2007	2011	2015	2019
Percentage	12,68	24,14	41,51	39,18	24,09	27,4
Zetels Sejm	65	133	209	207	138	119
Zetels Senaat	2/ 15^[2]	34	60	63	34	43

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Grzegorz Schetyna nowym szefem Platformy Obywatelskiej. Onet.pl, 26 januari 2016.
↑ 2 senatoren van PO in het coalitieverband Blok Senat 2001 (15 zetels)

Zie de categorie Platforma Obywatelska van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Grzegorz Schetyna nowym szefem Platformy Obywatelskiej. Onet.pl, 26 januari 2016.

[2] 2 senatoren van PO in het coalitieverband Blok Senat 2001 (15 zetels)

[1]

[2]

Vertegenwoordigd in Sejm, Senaat of EP:	Biało-Czerwoni (Wit-Roden) ·KNP (Congres van Nieuw Rechts) · KORWiN · Kukiz'15 · Mniejszość Niemiecka (Duitse Minderheid) · Nowoczesna · PiS (Recht en Rechtvaardigheid) · PO (Burgerplatform) · Polska Razem (Polen Samen) · PR (Rechts van de Republiek) · PSL (Poolse Volkspartij) · RKN (Katholiek-Nationale Beweging) · RN (Nationale Beweging) · SDPL (Sociaaldemocratie van Polen) · SLD (Alliantie van Democratisch Links) · Solidarna Polska (Solidair Polen) · UP (Unie van de Arbeid)
Zonder parlementaire vertegenwoordiging:	ChDRP (Christen-Democratie van de Derde Poolse Republiek) · KPN (Confederatie voor een Onafhankelijk Polen) · KPP (Communistische Partij van Polen) · LPR (Liga van Poolse Gezinnen) · Partia Razem · Partia Regionów (Partij van de Regio's) · PD (Democratische Partij - demokraci.pl) · PdP (Verbond voor Polen) · Piast · Polska Lewica (Pools Links) · PPN (Poolse Nationale Partij) · PPP (Poolse Partij van de Arbeid - Augustus 80) · PPS (Poolse Socialistische Partij) · PZ (Partij De Groenen) · Samoobrona (Zelfverdediging) · SD (Democratische Partij) · SP (Partij van de Arbeid) · Twój Ruch (Jouw Beweging) · UChS (Christelijk-Sociale Unie) · UL (Unie van Links) · UPR (Unie voor Reële Politiek)
Niet meer bestaande partijen (na 1989):	Akcja Polska (Poolse Actie) · BBWR (Partijloos Blok voor Steun aan de Hervormingen) · Centrum (Centrumpartij) · FPD (Forum van Democratisch Rechts) · KK (Conservatieve Coalitie) · KLD (Liberaal-Democratisch Congres) · KR (Republikeinse Coalitie) · Libertas Polska · Palikot-Beweging · Partij X · PC (Centrumalliantie) · PChD (Partij van Christen-Democraten) · PJN (Polen is het Belangrijkst) · PK (Conservatieve Partij) · PP (Verbond van Rechts) · PPChD (Alliantie van Poolse Christen-Democraten) · PPN (Poolse Onafhankelijkheidspartij) · PPE-Z (Poolse Ecologische Partij - De Groenen) · PPPP (Poolse Partij van Vrienden van het Bier) · PPZ (Poolse Partij van Groenen) · PSL-PL (Poolse Volkspartij - Volksalliantie) · PSL Solidarność · PUS (Poolse Sociaaldemocratische Unie) · PW (Partij van de Vrijheid) · Racja (Redepartij) · RdR (Beweging voor de Republiek) · RDS (Democratisch-Sociale Beweging) · Republikanie (Republikeinen) · RLP (Beweging van Werkende Mensen) · ROAD (Burgerbeweging Democratische Actie) · ROP (Beweging voor de Wederopbouw van Polen) · RTR (Beweging van de Derde Republiek) · Ruch Patriotyczny (Patriottische Beweging) · Ruch Stu (Beweging van de Honderd) · SKL (Conservatieve Volkspartij) · SLCh (Christelijke Volkspartij) · SN (Nationale Partij) · SND (Nationaal-Democratische Partij) · SP (Solidariteit van de Arbeid) · UD (Democratische Unie) · UW (Vrijheidsunie) · ZChN (Christelijk-Nationale Unie) · ZKP "P" (Unie van Poolse Communisten "Proletariaat")
Gelegenheidscoalities (na 1989):	AWS (Verkiezingsactie Solidariteit) · Blok Senat 2001 (Senaatsblok 2001) · Europa Plus · KKW "Ojczyzna" (Katholiek Kiescomité "Vaderland") · LiD (Links en Democraten) · PdP (Verbond voor Polen) · PdP Centrolewica (Alliantie voor de Toekomst - Centrumlinks) · Porozumienie 11 Listopada (Alliantie van 11 November) · SLD-UP · WAK (Katholieke Verkiezingsactie) · ZL (Verenigd Links)
Historische partijen (1939-1989):	ChSS (Christelijk-Sociale Vereniging) · Democratisch Blok · Front Narodowy (Nationaal Front) · KPP (Communistische Partij van Polen) · PAX · PRON (Patriottische Beweging voor de Nationale Wedergeboorte) · PPK (Poolse Communistische Partij) · PSPP (Poolse Socialistische Partij van de Arbeid) · PZKS (Poolse Katholiek-Sociale Unie) · PZPR (Poolse Verenigde Arbeiderspartij) · SD (Democratische Partij) · SL "Wola Ludu" (Boerenpartij-Volkswil) · ZSL (Verenigde Boerenpartij)
Historische partijen (tot 1939):	Agudath israel · BBWR (Partijloos Blok voor Samenwerking met de Regering) · Bund (Algemene Joodse Arbeidersbond) · JDP (Jungdeutsche Partei in Polen) · KPP (Communistische Partij van Polen) · Poale Zion · PPS (Poolse Socialistische Partij) · PSL (Poolse Volkspartij) · SN (Nationale Partij)