Portaal:Polen/Uitgelicht/48
Stanisław Lem (Lwów, Polen (thans Lviv, Oekraïne), 12 september 1921 – Krakau, 27 maart 2006) was een Poolse schrijver van satire, filosofische boeken en sciencefiction. Zijn boeken zijn in 40 talen vertaald en er zijn meer dan 27 miljoen exemplaren van verkocht.
Lem werd geboren als zoon van een keelarts. Hij studeerde medicijnen aan de universiteit van Lwów, maar moest zijn studie afbreken als gevolg van de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de oorlog en de bezetting door de nazi's werkte Lem als automonteur en lasser en was hij verzetsstrijder tegen de Duitsers. Aan het eind van de oorlog werd Polen bezet door de Sovjet-Unie. In 1946 kwam Lem uit het gebied dat inmiddels Russisch was geworden naar Krakau, waar hij weer medicijnen ging studeren. Om te voorkomen dat hem een functie als militair arts zou worden opgedrongen, deed hij zijn laatste examen niet. Hij ontving alleen een certificaat waarin werd verklaard dat hij de studie had doorlopen. Lem werkte vervolgens als onderzoeksassistent in een wetenschapsinstituut en begon in zijn vrije tijd verhalen te schrijven.
Lem schreef voornamelijk over het contact tussen menselijke wezens en buitenaardse beschavingen en over de technologische toekomst van de mensheid. Dat laatste onderwerp impliceerde omvatte ideale en utopische samenlevingen, en het probleem van het menselijk bestaan in een wereld waar weinig te doen is als gevolg van de technologische ontwikkeling. Zijn buitenaardse samenlevingen worden onder meer gevormd door zwermen mechanische vliegen (in De onoverwinnelijke) en een intelligente oceaan (in Solaris). Lem is een voorstander van de moderne westerse beschaving en hoewel hij een groot deel van zijn leven doorbracht in communistisch Polen met de ideologische censuur die daarbij hoorde, bevat zijn werk scherpe kritiek op collectivistische samenlevingen.