Rijksgouw

Een rijksgouw was een soort gouw of provincie in nazi-Duitsland en daarna in het Groot-Duitse Rijk. Het ging hierbij om een tiental gebieden die na 1937 door Duitsland werden ingelijfd, eerst bij de Anschluss van Oostenrijk en daarna het Sudetenland en de vrije stad Danzig. In de Tweede Wereldoorlog werden nog enkele gebieden die de Duitsers veroverden omgevormd tot rijksgouw (zoals het Poolse Wartheland en Danzig-West-Pruisen); andere werden gepland als rijksgouw (zoals de Westmark) of in 1944 nog opgericht (zoals de rijksgouw Vlaanderen en de rijksgouw Wallonië). Nadat de geallieerden Duitsland hadden verslagen werden de rijksgouwen afgeschaft.

Binnen Duitsland zelf had de NSDAP eerder al partijgouwen ingericht. Vóór 1933 waren dat gewoon de partijafdelingen van de kiesdistricten, aanvankelijk 33 in aantal, later 43. Bij de machtsovername door de nazi's werden dat ook een soort provincies met aan het hoofd een gouwleider. Deze gouwen namen duidelijk een groot deel van de macht van de deelstaten (Länder) over.

Reichsgaue vanaf 1938

Duitse naam	Hoofdkwartier	Creatie	Gebied
Reichsgau Kärnten	Klagenfurt	1938	De Oostenrijkse staat Karinthië en Oost-Tirol, met vanaf 1941 ook delen van Slovenië
Reichsgau Niederdonau	Wenen	1938	De Oostenrijkse staat Neder-Oostenrijk en het noorden van Burgenland, met vanaf 1939 ook delen van Moravië
Reichsgau Oberdonau	Linz	1938	De Oostenrijkse staat Opper-Oostenrijk en Ausseerland, een deel van Stiermarken, met vanaf 1939 ook het zuiden van Bohemen
Reichsgau Salzburg	Salzburg	1938	De gelijknamige Oostenrijkse deelstaat Salzburg
Reichsgau Sudetenland	Reichenberg	1938	De Duitstalige delen van Tsjechoslowakije afgestaan bij het Verdrag van München
Reichsgau Steiermark	Graz	1938	De Oostenrijkse deelstaat Stiermarken en het zuiden van Burgenland, met vanaf 1941 ook delen van Slovenië
Reichsgau Tirol-Vorarlberg	Innsbruck	1938	De Oostenrijkse deelstaat Vorarlberg en Noord-Tirol
Reichsgau Wien	Wenen	1938	De Oostenrijkse deelstaat Wenen en omliggende gemeenten van Neder-Oostenrijk
Reichsgau Danzig–Westpreußen	Danzig	1939	De Vrijstaat Danzig en de Poolse provincie Pommeren
Reichsgau Wartheland	Posen	1939	Een deel van Polen dat overeenkomt met het woiwodschap Groot-Polen, de vroegere Pruisische provincie Posen
Operationszone Alpenvorland	Bozen	1944	De Italiaanse regio Trentino-Zuid-Tirol en de provincie Belluno van de regio Veneto
Operationszone Adriatisches Küstenland	Triëst	1944	De Italiaanse regio's Friuli, Gorizia en Istrië
Reichsgau Flandern	Brussel	1944	De Vlaamse arrondissementen en Brussel
Reichsgau Wallonien	Namen	1944	De Waalse arrondissementen, zonder de Oostkantons en Neutraal Moresnet

Zie ook

Groot-Duitse Rijk