Ruiselede

**Ruiselede**
Gemeente in België
	(Details)
	;
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	West-Vlaanderen
Arrondissement	Tielt
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	30,62 km² (2022); 84,14%; 7,96%; 7,9%
Coördinaten	51° 3' NB, 3° 24' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	5.484 (01/01/2024) ; 49,93% ; 50,07% ; 179,08 inw./km²
Leeftijdsopbouw; – 0-17 jaar; – 18-64 jaar; – 65 jaar en ouder	(01/01/2024); 18,8%; 59,77%; 21,43%
Buitenlanders	5,34% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Greet De Roo (RKD)
Bestuur	RKD
Zetels; RKD; Respect (CD&V); Durven	17; 9; 8; 0
Economie
Gemiddeld inkomen	20.766 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	2,95% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 8755	Deelgemeente; Ruiselede
Zonenummer	051
NIS-code	37012
Politiezone	Regio Tielt
Hulpverleningszone	Midwest
Website	www.ruiselede.be
Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Tielt; in de provincie West-Vlaanderen
Portaal	België

Ruiselede is een plaats en gemeente in de Belgische provincie West-Vlaanderen. De gemeente telt ruim 5000 inwoners.

Geschiedenis

Oudste sporen

Archeologisch onderzoek (oktober 2009 - februari 2010) aan de Ommegangstraat heeft heel wat sporen blootgelegd. De eerste sporen dateren uit het finaal neolithicum. Het gebied was vooral erg in trek tijdens de IJzertijd (800 v.Chr. tot 57 v.Chr.) en vroeg-Romeinse periode. Een zeldzaam grafveld uit de eerste eeuw na Christus werd blootgelegd. Het grafveld is uniek door het grote grafmonument en de rijkdom aan voorwerpen in de graven, onder andere kralen, mantelspelden, terra nigra en terra sigilata. Het team vond daarnaast paalsporen van spykers (voorraadschuurtjes), een waterput, kuilen en grachten van tussen 3000 voor Christus en de eerste eeuw na Christus.^[1]

Ruiselede wordt als plaatsnaam in het jaar 1106 in een akte vermeld als Rusleda. In deze akte van de Sint-Bertijnsabdij blijkt dat de abdij het recht had de pastoor van Ruiselede te benoemen. In 1128, na de moord op Karel de Goede te Brugge, vond op het grondgebied van de heerlijkheid Axpoele een geregeld treffen plaats tussen Diederik van de Elzas en Willem van Normandië. Deze Slag bij Axpoele werd beschreven door Galbert van Brugge, de grafelijke secretaris.

Heerlijkheden

Verschillende tientallen heerlijkheden vormden samen het grondgebied Ruiselede. Belangrijke heerlijkheden waren onder andere ter Vlaeght, Sint-Pieters Schalklede, Poelvoorde, Gallentas, Vossenholle, Kraaienbroek en Axpoele. Op de hoeve ter Vlaeght (Abeelstraat) staat nog een oude tempelierskapel, die al vernoemd wordt in de 17e eeuw (verslagen van kanunnik Triest). Het grondgebied van Ruiselede behoorde zowel tot de kasselrij Kortrijk als de Oudburg van Gent. In 1627 schilderde Loys de Bersacques het grensgebied van deze twee kasselrijen, waarop de kerk van Ruiselede afgebeeld werd.

17e en 18e eeuw

Ook in het werk Flandria Illustrata van Antonius Sanderus (1644) wordt het dorpscentrum voorgesteld. Het kerkgebouw telde toen nog drie beuken met de toren in het midden. Reeds voor 1305 wordt Ons Vrauwe van Ruslede vermeld als strafbedevaartplaats. In de 15e eeuw was de Ruiseleedse geleerde Joannes Varenacker te Leuven een belangrijk theoloog tijdens de beginperiode van de pas opgerichte universiteit. In de 16e eeuw was de geleerde Jan Geldrius te Brugge een bekende filoloog en schoolmeester. In de 17e eeuw werden belangrijke werken uitgevoerd aan het kerkgebouw dat in 1645 voor een deel verwoest was geworden. In 1688 werd een spinhuis opgericht.

19e en 20e eeuw

Uit de religieuze gemeenschap van het spinhuis ontstond in de 19e eeuw de huidige congregatie van Zusters van Onze-Lieve-Vrouw van 7 Weeën, waarvan het moederklooster nog steeds in Ruiselede gevestigd is (met onder andere de kloosterkapel, gebouwen van het vroegere meisjespensionaat en de secundaire school Sancta Maria).

Het familiewapen van de heren van Axpoele werd in 1847 het wapenschild van de gemeente Ruiselede. In 1849 werd op een uithoek van de gemeente, op de grens met Wingene en Beernem, een rijksinstelling opgericht voor landlopers, wezen en verwaarloosde jongeren. Dit is nu de Gemeenschapsinstelling voor Bijzondere Jeugdbijstand De Zande (Bruggesteenweg 130). Deze instelling stichtte een tuinbouwschool die in 1884 model stond voor de tuinbouwschool van het Nederlandse Frederiksoord.

Op 8 september 1944 werd Ruiselede bevrijd door de 1ste Poolse Pantserdivisie. In de Aalterstraat werd die dag hevig gevochten tussen terugtrekkende Duitse soldaten en Poolse strijdkrachten onder leiding van generaal Stanislaw Maczek. De Vredeskapel in de Aalterstraat en de naam Polenplein, met een kunstwerk van Jef Claerhout, herinneren aan deze bevrijding.

Maandag 25 april 2022 werd op het gemeentehuis bekendgemaakt dat de gemeente per 1 januari 2025 zal fuseren met buurgemeente Wingene. Een primeur, want dit is de eerste vrijwillige fusie op West-Vlaams grondgebied. Bij een niet-bindend referendum stemde 91,4 procent van de burgers tegen de fusie. Het opkomstpercentage bedroeg 42,6 procent. Het gemeentebestuur had opgeroepen om niet deel te nemen.^[2]

Afbeeldingen

Oorlogsmonument door Aloïs De Beule op het gemeentepark
Onze-Lieve-Vrouw-ten-Hemelopnemingskerk
Het neogotisch gemeentehuis

Kernen

Ruiselede heeft naast het centrum nog twee dorpen of parochies. Doomkerke werd parochie in 1876 en Kruiskerke in 1947. Bij de fusies van gemeenten in 1977 bleef de gemeente zelfstandig. Centraal ligt de landelijke woonkern De Klaphulle. Andere kleine woonkernen zijn De Kruisebergen (op de grens met Aalter) en het Sint-Pietersveld, op de grens met Wingene en Beernem.

Nr.	Naam
I	Ruiselede
II	Doomkerke
III	Kruiskerke

De gemeente Ruiselede grenst aan de volgende dorpen en gemeenten:

a. Kanegem (stad Tielt)
b. Tielt (stad Tielt)
c. Schuiferskapelle (stad Tielt)
d. Wingene, met dorp Sint-Jan (gemeente Wingene)
e. Beernem (gemeente Beernem)
f. Aalter, met dorp Maria-Aalter (gemeente Aalter)
g. Lotenhulle (gemeente Aalter)
h. Poeke (gemeente Aalter)

Ruiselede, kernen en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.

Bezienswaardigheden

Gemeentehuis

Reeds meer dan 7 eeuwen bestaat te Ruiselede de Mariadevotie. De vele kapellen van de nog bestaande ommegang, die in 1625 door bisschop Antonius Triest vernoemd werden in zijn visitatieverslagen, herinneren nog steeds aan deze Mariaverering.
Halfweg de 19e eeuw telde de gemeente meer dan 10 windmolens, vandaar dat Ruiselede soms de naam molendorp draagt en om de drie jaar molenfeesten organiseert. Twee werkende windmolens domineren nog steeds het dorpsbeeld, namelijk Hostesmolen en de Knokmolen.
De Vlaagtmolen, een windmolenrestant.
De Poekemolen-II, een maalvaardig schaalmodel van een standerdmolen.
Het Waterkot, een voormalige watermolen.
Gemeenschapsinstelling voor Bijzondere Jeugdbijstand De Zande (Bruggesteenweg 130), een afdeling voor jongens (met afdeling voor meisjes in de buurgemeente Beernem), zie ook: Sint-Pietersveld.
De Onze-Lieve-Vrouw-ten-Hemelopnemingskerk, met toren uit 1872. De torenspits werd in 1940 zwaar beschadigd en kwam kort daarna door een storm naar beneden (hersteld in 1957).
Het neogotische gemeentehuis van Ruiselede werd gebouwd tussen 1873 en 1876.
Kloostergebouw met kapel, gebouwen van het vroegere meisjespensionaat en Sancta Maria, secundaire school tot juni 2022.
De Vredeskapel in de Aalterstraat, gebouwd in 1946 als herinnering aan de bevrijding door de 1ste Poolse Pantserdivisie.
Kunstwerk op Polenplein van Jef Claerhout, onder de naam 'Wachten op de tram'.

Natuur en landschap

Ruiselede ligt op de grens van Zandig Vlaanderen (in het noorden) en Zandlemig Vlaanderen (in het zuiden). Dit betreft het Plateau van Tielt. Beken zijn de Poekebeek met zijbeken als Bundingsbeek, Kapellebeek, Klaphullebeek en Wantebeek. De hoogte bedraagt 12 tot 37 meter.

In het noorden van Ruiselede komen bossen voor, zoals natuurgebied De Vorte Bossen (ca. 50 ha, eigendom van VZW Natuurpunt), op de grens met de parochie Doomkerke. Verder vindt men, op de grens met, en voor het grootste deel in Wingene, het natuurgebied De Gulke Putten, met daarin het Radiozendstation Belradio Ruiselede, dat tegenwoordig behoort tot het ministerie van Defensie (Radio Maritieme Diensten). Verdere natuurgebieden zijn: Galatosbossen en Sint-Pietersveld.

Bijzonderheden

In de bedrijvenzone is onder andere het bedrijf Piano's Maene gevestigd, dat vooral bekend is voor zijn restauraties van piano's en het nabouwen van historische klavierinstrumenten zoals klavecimbels en pianofortes. In de Aalterstraat is het 'pianomuseum Chris Maene' gevestigd.
In Ruiselede bevindt zich Jazz en Bluesclub Banana Peel, waar sinds 1966 muzikanten vanuit alle hoeken van de wereld concerteren. Het huidige lokaal bevindt zich in de Akkerstraat, een zijstraat van de Bruggestraat, waar twee tot drie concerten per maand plaatsvinden.

Demografische ontwikkeling

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente.

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal^[3]	Evolutie: 1992=index 100
1992	4.952	100,0
1993	5.004	101,1
1994	5.030	101,6
1995	5.055	102,1
1996	5.116	103,3
1997	5.104	103,1
1998	5.085	102,7
1999	5.076	102,5
2000	5.048	101,9
2001	5.012	101,2
2002	5.030	101,6
2003	5.064	102,3
2004	5.095	102,9
2005	5.097	102,9
2006	5.113	103,3
2007	5.139	103,8
2008	5.125	103,5
2009	5.136	103,7
2010	5.177	104,5
2011	5.201	105,0
2012	5.174	104,5
2013	5.244	105,9
2014	5.253	106,1
2015	5.263	106,3
2016	5.363	108,3
2017	5.395	108,9
2018	5.387	108,8
2019	5.358	108,2
2020	5.368	108,4
2021	5.379	108,6
2022	5.444	109,9
2023	5.504	111,1
2024	5.484	110,7

Politiek

Structuur

Ruiselede		Supranationaal	Nationaal	Gemeenschap	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België	Vlaanderen	West-Vlaanderen	Tielt			Ruiselede
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering	Vlaamse regering	Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement	Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring West-Vlaanderen			Roeselare-Tielt	Tielt	Ruiselede	Ruiselede
Verkiezing		Europese	Federale	Vlaamse	Provincieraads-				Gemeenteraads-

Burgemeesters

Livinus Claeyssens
1828-1836 : Justus Pius Vastenhaven
1836-1838 : Felix Dewilde
1838-1839 : Joannes Slock, burgemeester ad interim
1840-1881 : Benoit Van Outrive
1882-1884 : Frederik Claeys
1885-1892 : Karel Schatteman
1893-1921 : Eduard D'Huvettere
1922-1952 : Julien Billiet
1953-1958 : Willy Van Pottelsberghe de la Potterie
1959-1970 : Antoine Verstraete
1971-1987 : Marcel Dupont
1988-2006 : Etienne Biebuyck
2007-... : Greet De Roo

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen van 1976 tot en met 2018

Partij		10-10-1976^[4]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[5]		14-10-2012^[6]		14-10-2018
Stemmen / Zetels		%	17	%	17	%	17	%	15	%	17	%	17	%	17	%	17
	Lijst Dupont Marcel¹/ RKD²	58,05¹	10	56,18¹	10	52,7¹	9	72,75²	12	56,46²	10	48,98²	9	55,52²	10	47,3²	9
	CVP¹/ Groep '88²/ G.R.O.E.P.³/ CD&V⁴/ Respect⁵	41,95¹	7	43,82¹	7	47,3²	8	27,25³	3	43,54¹	7	40,89⁴	7	34,75⁵	6	45,6⁵	8
	DURVEN	-		-		-		-		-		10,13	1	9,73	1	7,1	0
Totaal stemmen		3561		3683		3656		3723		3749		3919		3999		4030
Opkomst %						96,69		96,3		96,52		97,90		97,47		97,4
Blanco en ongeldig %		1,8		2,53		2,57		3,81		3,52		3,27		2,58		2,8

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt.
Zie voor 2024 en later op Wingene.

Bekende personen

Magda Castelein, dichteres - kunstenares
Joannes Carolus De Roo (Ruiselede, 1747 - Tielt, 1834): griffier en later notaris in Tielt; vader van Carolus Josephus de Roo (advocaat en lid van het Nationaal Congres)
Ingrid De Vos, actrice
Gustaaf Flamen, priester en schrijver
Jan Geldrius, taalkundige en humanist
Albert en Chris Maene, pianobouwers
Frans Mille, muziekschrijver - dirigent
Joannes Varenacker, theoloog

Partnerstad

Kraśnik (Polen)

Bibliografie

Depredomme, Joseph, Ruiselede anno 2000. Beknopte beschrijving en historisch overzicht, in Oud Ruysselede, jg. 18 (2001), blz. 175-186.
Braet, Marnik, Rusleda 900 jaar Een kroniek 1106-2006, in Oud Ruysselede, jg. 23(2006), blz. 163-240.
Braet, Marnik, Ruyslede by Tielt, dorpsgezicht in Sanderus' Flandria Illustrata (1644), in Oud Ruysselede, jg. 20 (2003), blz. 167-172.
Nuytten, Roland, Ruiselede – 1106, in Oud Ruysselede, jg. 1 (1984), blz. 4-8.
Van Belleghem, Dries, Ruiselede Van boerenstiel naar agro-economie, in UYTTENHOVE P. e.a., Recollecting Landscapes. Herfotografie, geheugen en transformaties 1904 – 1980 – 2004, Gent, 2006, blz. 253-271.
Van Vlaenderen, Patricia en Vranckx, Martine, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen Inventaris van het bouwkundig erfgoed Gemeente Ruiselede, Vlaams Instituut voor Onroerend Erfgoed, inventaris, 2008.
Deconynck, Jasper en Beek, Wouter, Gallo-Romeinse sporen aan de Ommegangstraat te Ruiselede (W.- Vl.): een voorlopige stand van zaken, In: Romeinendag, Journée D’archéologie Romaine, Louvain-La-Neuve 24 april 2010 en Deconynck, J. & Beek, W., Archeologisch onderzoek Ruiselede-Ommegangstraat: 12 oktober 2009 - 12 maart 2010, Soresma, Waregem, onuitgegeven rapport.

Nabijgelegen kernen

Aalter, Schuiferskapelle (Tielt), Kanegem, Poeke, Wingene Sint-Jan, Sint-Maria Aalter

Externe links

Zie de categorie Ruiselede van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Archeologen botsen op zeldzaam grafveld uit eerste eeuw na christus. focus-wtv-kw.rnews.be.
↑ Bonneure, Kristien, West-Vlaamse gemeente Ruiselede stemt tegen fusie met buurgemeente Wingene. vrtnws.be (27 november 2022). Geraadpleegd op 7 december 2022.
↑ https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK
↑ Verkiezingsdatabase. fgov.be. Gearchiveerd op 5 oktober 2021.
↑ Verkiezingen van 8 oktober 2006 - Resultaten. vlaanderenkiest.be. Geraadpleegd op 16 juni 2019.
↑ Startpagina - Lokale verkiezingen 2012. vlaanderenkiest.be.

[1] Archeologen botsen op zeldzaam grafveld uit eerste eeuw na christus. focus-wtv-kw.rnews.be.

[2] Bonneure, Kristien, West-Vlaamse gemeente Ruiselede stemt tegen fusie met buurgemeente Wingene. vrtnws.be (27 november 2022). Geraadpleegd op 7 december 2022.

[3] ttps://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK

[4] Verkiezingsdatabase. fgov.be. Gearchiveerd op 5 oktober 2021.

[5] Verkiezingen van 8 oktober 2006 - Resultaten. vlaanderenkiest.be. Geraadpleegd op 16 juni 2019.

[6] Startpagina - Lokale verkiezingen 2012. vlaanderenkiest.be.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]