Scheltema (geslacht)

Scheltema (ook Adama van Scheltema, Scheltema Beduin en Scheltema de Heere) is een uit Friesland afkomstig geslacht dat onder anderen hoogleraren, kunstenaars, boekhandelaars, politici en diplomaten leverde.

Geschiedenis

De stamreeks begint met Jacob Jacobs die omstreeks 1546 werd geboren en wiens directe nageslacht koopman te Harlingen werd. Jan Jansen Agricola, later Scheltema (1658-1694) was de eerste met nageslacht die zich Scheltema ging noemen.

Het geslacht werd opgenomen in 1941 in het genealogische naslagwerk Nederland's Patriciaat. Daarin is ook een ander geslacht Scheltema opgenomen waarvan men tot 1938 dacht dat ze dezelfde stamvader hadden. Uit in dat laatste jaar gedaan onderzoek bleek dat niet kon worden aangetoond dat beide geslachten verwant waren. De beide geslachten zijn daar nu afzonderlijk opgenomen, de eerste (dit) als de zogenaamde Franeker "tak", het tweede geslacht als de Harlinger "tak".

Enkele telgen

Jan Jansen Agricola, later Scheltema (1658-1694), poorter van Franeker in 1681 en leraar Doopsgezinden

Paulus Scheltema (1688-1752), burgemeester van Franeker
- Mr. Cornelis Scheltema (1726-1801), advocaat en koopman
  - Mr. Nicolaas Scheltema (1755-1816), advocaat en koopman; trouwde in 1783 met Catharina Anna Adama (1763-1823)
    - Cornelia Scheltema (1784-1820); trouwde in 1819 met prof. dr. Elias Annes Borger (1784-1820), hoogleraar te Leiden, letterkundige
    - Henricus Adama van Scheltema (1786-1870), boekhouder Landsdrukkerij, stamvader van de tak Adama van Scheltema
      - Ds. Carel Steven Adama van Scheltema (1815-1897), predikant en letterkundige
        Frederik Adama van Scheltema (1846-1899), boekhandelaar en kunsthandelaar
        Carel Steven Adama van Scheltema (1877-1924), toneelspeler en letterkundige
        
        Dr. Frederik Adama van Scheltema (1884-1968), archeloog en kunsthistoricus
- Evert Scheltema (1730-1770), koopman en medevroedsman
  - Jan Scheltema (1756-1819), lakenkoper, vroedsman en burgemeester van Franeker
    - Evert Scheltema (1782-1870), winkelier
      - Hugo Gajus Scheltema (1816-1872), timmerman en makelaar in vaste goederen
        Isaac Elisa Scheltema (1851-1922), hoofdadministrateur tabaksonderneming
        Hugo Scheltema (1890-1939), tabakshandelaar; trouwde in 1917 met Adelaide Gertruida Wenckebach (1893-1986), dochter van de kunstschilder en grafisch ontwerper Ludwig Willem Reymert Wenckebach (1860-1937)
        Mr. Hugo Scheltema (1918-1996), diplomaat
        Mr. Hugo Gajus Scheltema (1952), diplomaat; was getrouwd (in 1978) met Catherine Jeanne Antoinette Elisabeth Kamerlingh Onnes (1955), dochter van Geertruid Agnes Kamerlingh Onnes-barones van Dedem (1929), bewoonster van Kasteel Vosbergen, en telg uit het geslacht Onnes
      - Ds. Jacobus Nicolaas Scheltema (1821-1895), Remonstrants predikant, archivaris van Gouda, conservator Universiteitsbibliotheek Amsterdam
      - Ds. Michaël Wilhelm Scheltema (1826-1904), Remonstrants predikant, stichter en directeur Mij. Weesinrichtingen Zandbergen te Amersfoort
        Dr. Bruno Evert Scheltema (1854-1938), arts
        Dr. Michaël Wilhelm Scheltema (1882-1947), arts
        Jan Menno Willem Scheltema (1921-1947), dichter
        
        Laurens Jacobus Scheltema (1857-1940), luitenant-generaal
        Dr. Michaël Wilhelm Scheltema (1885-1941), griffier Provinciale Staten van Groningen
        Dr. Michaël Wilhelm Scheltema (1910-1951), griffier Provinciale Staten van Groningen
        Mr. Michiel Scheltema (1939), oud-politicus; trouwde in 1965 met Olga Scheltema-de Nie (1939-2023), politica
    - Gajus Scheltema (1785-1850), winkelier te Amsterdam
      - Dr. Pieter Scheltema (1812-1885), archivaris van Amsterdam en Noord-Holland
      - Prof. mr. Michaël Wilhelm Scheltema (1823-1870), hoogleraar Staatsrecht
      - Jacobus Hendrik Scheltema de Heere (1829-1909), medeoprichter boekhandel Scheltema; stamvader van de tak Scheltema de Heere
  - Nicolaas Scheltema (1758-1846), koopman, belastingontvanger
    - Petrus Nicolaas Scheltema (1787-1822), garentwijnder
      - Nicolaas Scheltema (1810-1901), luitenant-kolonel, letterkundige
        Petrus Herman Scheltema (1856-1923), architect
        
        Jan Hendrik Scheltema (1861-1941), kunstschilder
      - Dirk Scheltema (1813-1847), boekhandelaar
        Prof. Carel Albert Scheltema (1845-1916), hoogleraar te Delft
  - Paulus Scheltema (1763-1837), lakenkoper
    - Albertus Scheltema (1793-1822), chicoreifabrikant
      - Jan Scheltema (1822-1896), koopman
        Albertus Paulus Scheltema (1851-1940), oprichter café Scheltema
    - Evert Scheltema Beduin (1795-1836), stamvader van de tak Scheltema Beduin

Bronnen, noten en/of referenties

Nederland's Patriciaat 27 (1941), p. 219-278.