Sint-Lievens-Houtem

**Sint-Lievens-Houtem**
Gemeente in België
	(Details)
	;
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Oost-Vlaanderen
Arrondissement	Aalst
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	27,05 km² (2022); 74,83%; 15,52%; 9,65%
Coördinaten	50° 55' NB, 3° 52' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	10.687 (01/01/2024) ; 50% ; 50% ; 395,04 inw./km²
Leeftijdsopbouw; – 0-17 jaar; – 18-64 jaar; – 65 jaar en ouder	(01/01/2024); 18,74%; 60,64%; 20,61%
Buitenlanders	3,7% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Tim De Knyf (Nieuw Houtem)
Bestuur	Nieuw Houtem
Zetels; Nieuw Houtem; Open Vld; N-VA; CD&V; Vooruit-Groen	21; 12; 3; 2; 2; 2
Economie
Gemiddeld inkomen	23.421 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	3,61% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 9520; 9521; 9520; 9520; 9520	Deelgemeente; Sint-Lievens-Houtem; Letterhoutem; Bavegem; Zonnegem; Vlierzele
Zonenummer	053
NIS-code	41063
Politiezone	Zottegem / Herzele / StLHoutem
Hulpverleningszone	Vlaamse Ardennen
Website	www.sint-lievens-houtem.be
Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Aalst; in de provincie Oost-Vlaanderen
Portaal	België

Sint-Lievens-Houtem is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen. De gemeente telt ruim 10.000 inwoners, die Houtemnaars^[1] worden genoemd. Het is een landelijke gemeente, net buiten de Vlaamse Ruit en in de Denderstreek. De gemeente heeft het op een na grootste marktplein van Vlaanderen en de grootste traditionele herfstjaarmarkt in het land.

Geschiedenis

Aapje uit de 17de eeuw opgegraven op de Markt, vermoedelijk van rondreizende artiesten op de jaarmarkt

Het gebied werd in 976 in tweeën verdeeld. Een gedeelte werd beheerd door de Sint-Baafsabdij van Gent, het ander behoorde tot het Land van Aalst, met eigen vierschaar.

Het dorp had in de middeleeuwen een belangrijke bedevaart en jaarmarkt. Deze Sint-Lievensbedevaart werd gehouden op paasmaandag, en herdacht het overbrengen van de relieken van Sint-Lieven van het dorp naar de Sint-Baafsabdij. Onder keizer Karel V werd de bedevaart afgeschaft met de Carolijnse Concessie in 1540. De winterjaarmarkt, gehouden op Sint-Maarten, en de zomerjaarmarkt op Sint-Pieter werden echter wel behouden, zoals blijkt uit de verslagen van de baljuw van het Land van Aalst. Bij de heraanleg van de Markt werd een apenskelet (vermoedelijk een dier van foorkramers) aangetroffen bij archeologisch onderzoek ^[2]. In 2008 werd de winterjaarmarkt erkend als Vlaams niet-tastbaar cultureel erfgoed door minister Bert Anciaux. Sinds 2010 heeft de winterjaarmarkt een nog grotere erkenning gekregen. Samen met het Aalsterse carnaval en het Krakelingenfeest in Geraardsbergen werd de winterjaarmarkt door UNESCO erkend als uniek immaterieel werelderfgoed.

Bij de gemeentelijke fusies van 1977 werden aan Sint-Lievens-Houtem de gemeenten Bavegem, Letterhoutem, Vlierzele (met uitzondering van het gehucht Papegem) en Zonnegem toegevoegd. Er werd ook een klein deel van de gemeente Oombergen aangehecht, meer bepaald de gehuchten Espenhoek, Cotthem en Hoogveld.

Industrieel verleden

Door de verering van de Heilige Livinus werd er ieder jaar een zeer grote bedevaart vanuit Gent naar Sint-Lievens-Houtem gehouden. Zo kwam de bevolking in contact met de Gentenaars, ervaren wevers die hun waren en hun kennis naar de streek brachten. Door deze wisselwerking ontstond er in de gemeente een bloeiende huisnijverheid.

In 1847 telde de bevolking van Sint-Lievens-Houtem 1734 inwoners, waarvan er 157 wevers en 661 spinners waren. Het meest rampzalige jaar van die eeuw was 1847. Meer dan 600 inwoners hadden geen enkele bron van inkomsten meer, doordat de mechanische spinnerijen tot volle expansie kwamen. Nog meer thuisspinners schakelden over naar de weefarbeid. Dit was de basis voor het oprichten van Etablissements Saey.

Kernen

De gemeente Sint-Lievens-Houtem bestaat naast de hoofdgemeente zelf nog uit vier deelgemeenten.

Deelgemeenten

#	Naam	Opp. (km²)	Inwoners (2020)	Inwoners per km²	NIS code
1	Sint-Lievens-Houtem	9,61	5.073	528	41048A
2	Bavegem	3,81	1.407	369	41048B
3	Letterhoutem	4,62	1.208	262	41048C
4	Vlierzele	6,23	2.132	342	41048D
5	Zonnegem	2,78	580	208	41048E

Bezienswaardigheden

De Sint-Michielskerk heeft een romaans koor uit de 11e of 12e eeuw. De kerk had twee torentjes. Van de noordelijke is enkel de onderbouw bewaard. De zuidelijke, romaanse, toren bevat een 11e eeuwse kapel die aan Sint-Livinus is gewijd. Het is een etagekapel met in de benedenkapel het martyrium waarin zich een houten Sint-Livinusbeeld bevindt. Hier is ook een grafmonument van Sint-Livinus te vinden, van 1465. In de bovenkapel vindt men een reliekschrijn van Sint-Brixius. De kapel werd in 2002 gerestaureerd. Rond 1776 werd een nieuw classicistisch schip aan de kerk gebouwd.
De schandpaal op het Marktplein
De Sint-Livinuskapel dateert in zijn huidige vorm uit 1640 (reeds vermeld in 1500) en werd in 1702 uitgebreid. Naast de kapel bevindt zich een bron. De kapel werd gebouwd op de plaats waar volgens de overlevering Livinus in de 7e eeuw was aangekomen. De kapel is beschermd als monument.
Nabij het dorp staat de watermolen Eilandmolen, die tot 1959 in gebruik bleef. Reeds in de middeleeuwen stond op de plaats een watermolen van de Sint-Baafsabdij.
De Thienpontsmolen, een windmolenrestant.
Het bronzen standbeeld 'de Romein' van beeldhouwer Goossens op de Balei (met 83 meter het hoogste punt van Houtem), waar vroeger de Heirbaan Boulogne-Asse-Tongeren liep.

Sint-Michielskerk, noordergevel, met bakstenen classicistische klokkentoren en schip (1776), en romaans zandstenen koor uit de 11e en 12e eeuw.
Gemeentehuis van Sint-Lievens-Houtem.
Sint-Michielskerk: romaans koor, kapel en flankeertorentje (11e en 12e eeuw).
Eilandmolen, oude korenwatermolen (19e eeuw) op de Molenbeek.
natuurgebied Cotthembos in de vallei van de Cotthembeek
Muurschildering, Sint-Livinuskapel in de Sint-Michielskerk

Natuur en landschap

Sint-Lievens-Houtem ligt in Zandlemig Vlaanderen op een hoogte van 29-83 meter. Sint-Lievens-Houtem ligt aan de Molenbeek die in noordelijke richting naar Wetteren loopt en daar in de Schelde uitmondt.

De belangrijkste natuurgebieden zijn:

Het Cotthembos in het gehucht Cotthem in de vallei van de Cotthembeek op de grens met Oombergen (Zottegem).
De Smoorbeekvallei aan het Natuureducatief Centrum NEC 'De Pastorie' in Zonnegem.

Demografie

Demografische evolutie voor de fusie

Bron:NIS - Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen op 31 december; 1976= inwonertal per 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal^[3]	Evolutie: 1992=index 100
1992	8.925	100,0
1993	8.940	100,2
1994	9.006	100,9
1995	9.084	101,8
1996	9.077	101,7
1997	9.085	101,8
1998	9.126	102,3
1999	9.105	102,0
2000	9.171	102,8
2001	9.140	102,4
2002	9.165	102,7
2003	9.160	102,6
2004	9.219	103,3
2005	9.262	103,8
2006	9.359	104,9
2007	9.481	106,2
2008	9.533	106,8
2009	9.596	107,5
2010	9.711	108,8
2011	9.868	110,6
2012	9.985	111,9
2013	10.026	112,3
2014	10.083	113,0
2015	10.171	114,0
2016	10.152	113,7
2017	10.213	114,4
2018	10.255	114,9
2019	10.342	115,9
2020	10.400	116,5
2021	10.474	117,4
2022	10.534	118,0
2023	10.658	119,4
2024	10.687	119,7

Sport

In Sint-Lievens-Houtem spelen de voetbalclubs OZ Bavegem, VC Eendracht Houtem en SK Vlierzele. Verder is er door de verbouwing van het Etablissements Saey een volledig uitgerust sportcomplex (De Fabriek) waar men verschillende indoorsporten kan beoefenen.

Politiek

Structuur

De gemeente Sint-Lievens-Houtem ligt in het kieskanton Herzele in het provinciedistrict Geraardsbergen, het kiesarrondissement Aalst-Oudenaarde en de kieskring Oost-Vlaanderen.

Sint-Lievens-Houtem		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen	Oost-Vlaanderen	Aalst			Sint-Lievens-Houtem
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering	Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement		Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Oost-Vlaanderen				Aalst-Oudenaarde	Geraardsbergen	Herzele	Sint-Lievens-Houtem
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse	Provincieraads-				Gemeenteraads-

2013-2018

Burgemeester is Lieven Latoir (NIEUW HOUTEM). Hij leidt een coalitie bestaande uit NIEUW HOUTEM en Open Vld. Samen vormen ze de meerderheid met 14 op 21 zetels.

2019-2024

Burgemeester was Lieven Latoir, opgevolgd door Tim De Knyf (NIEUW HOUTEM) in 2021. NIEUW HOUTEM heeft een meerderheid met 12 op 21 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel		10-10-1976^[4]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[5]		14-10-2012^[6]		14-10-2018		13-10-2024
Stemmen / Zetels		%	21	%	21	%	21	%	21	%	21	%	21	%	21	%	21	%	21
	Groen!¹/ sp.a-Groen^A	-		-		-		-		-		2,55	0	-		11,9^A	2	-
	SP¹/ sp.a²/ sp.a-Groen^A/ Samen^B	-		8,58¹	1	10,02¹	1	13,08¹	2	7,76¹	1	8,83²	1	11,03²	2	11,9^A	2	23,2^B	5
	PVV¹/ VLD²/ Open VLD³/ Samen^B	-		16,87¹	3	-		20,3²	4	22,98²	5	22,25²	5	15,14³	3	15,8³	3
	CVP¹/ CD&V²/ Samen^B	41,43¹	9	32,31¹	8	30,11¹	7	18,12¹	4	20,41¹	5	19,69²	4	14,46²	2	11,5²	2
	NIEUWH¹/ Nieuw Houtem²	-		-		26,18¹	5	36,1¹	9	38,59¹	10	37,83²	10	43,6²	11	48,2²	12	60,0²	15
	N-VA	-		-		-		-		-		-		15,77	3	12,5	2	8,4	1
	Vlaams Blok¹/ Vlaams Belang²	-		-		-		-		4,08¹	0	8,85²	1	-		-		6,5²	0
	G.B.	41,67	9	27,24	6	33,69	8	-		4,82	0	-		-		-		-
	FD	-		-		-		12,4	2	-		-		-		-		-
	KVP	-		15,0	3	-		-		-		-		-		-		-
	Fusie P	16,9	3	-		-		-		-		-		-		-		-
	VDBM	-		-		-		-		1,37	0	-		-		-		-
	ONS Houtem	-		-		-		-		-		-		-		-		1,9	0
Totaal stemmen		6707		6736		6851		6975		7030		7214		7541		7671		5905
Opkomst %						97,51		96,38		95,52		95,82		95,21		95,0		69,9
Blanco en ongeldig %		1,54		3,1		2,82		3,01		3,17		3,33		4,07		3,7		1,4

Zetelverdeling gemeenteraad 2019-2024

2

3

12

2

2 3 12 2 2

De 21 zetels zijn als volgt verdeeld:

■ sp.a Groen: 2

■ Open Vld: 3

■ NIEUW HOUTEM: 12

■ CD&V: 2

■ N-VA: 2

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.

Jeugd

Het gemeentelijke jeugdbeleid wordt uitgestippeld door de jeugddienst en de jeugdraad (als gemeentelijk adviesorgaan).
Deze jeugdraad bestaat uit vertegenwoordiging van de vier jeugdverenigingen die de gemeente telt:

Jeugdhuis Reflex
Chiro 't Rotje
Youth and Music (YAM)
KLJ

Trivia

In de deelgemeente Vlierzele ligt een stortplaats van de intercommunale ILvA.
De bijnaam van de inwoners is broekwassers.^[7]

Zie ook

Nabijgelegen kernen

Oosterzele, Balegem, Bavegem, Letterhoutem, Oombergen, Borsbeke

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

Zie de categorie Sint-Lievens-Houtem van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] VRT-Taalnet

[2] Het Nieuwsblad

[3] ttps://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK

[4] 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken

[5] Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006. Geraadpleegd op 16 juni 2019.

[6] Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012

[7] Belgische Spotnamen op volksverhalen.be

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]