Grensbaanvak

Een grensbaanvak verbindt het spoorwegnet van twee naastliggende landen. Wat betreft de exploitatie is er veelal sprake van afwijkende regelgeving. De treinbeveiliging kent veelal elementen van beide landen. Om materieel voorzien van ETCS om te laten schakelen tussen de verschillende nationale systemen kunnen op een grensbaanvak STM - STM Transities ingericht worden.

Naast de in het dagelijks taalgebruik gehanteerde term "grensbaanvak" wordt in de verdragen tussen landen gebruikgemaakt van het begrip "spoorweggrensovergang" (Duits: Grenzübergänge der Eisenbahnen, Engels: railway frontier crossings, Frans: franchissements de frontiere par voie ferré).

Voor het SCIC-NRT-tarief worden tot de grenspunten ook stations gerekend waar bepaalde internationale treinen stoppen. Binnen Nederland zijn dat Amsterdam Centraal, Schiphol Airport, Rotterdam Centraal en Utrecht Centraal.

Nederland-Duitsland

Grenspunt Weener (Gr):

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
20100 RS 6 RB 57	Stoptrein (Arriva)	Groningen – Groningen Europapark – Kropswolde – Martenshoek – Hoogezand-Sappemeer – Zuidbroek – Scheemda – Winschoten – Bad Nieuweschans – Weener – ‒ Leer	Ook wel Wiederline genoemd. Vanwege brugschade geen treinverkeer mogelijk tussen Weener en Leer. Op dit traject rijdt lijnbus 620 van Weser-Ems Bus. Er rijden ook Arrivabussen tussen Groningen en Leer v.v.

Grenspunt Bad Bentheim (Gr) tussen Oldenzaal en Bad Bentheim:

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
140/240 IC 77	Intercity (NS International / DB Fernverkehr)	Amsterdam Centraal – Hilversum – Amersfoort Centraal – Apeldoorn – Deventer – Hengelo – Bad Bentheim – Rheine – Osnabrück Hbf – Bünde (Westf) – Hannover Hbf – Berlin-Spandau – Berlin Hbf – Berlin Ostbahnhof	Stopt niet in Almelo. Rijdt elke twee uur. en
20350 RB 61	Stoptrein/Regionalbahn (Keolis)	Hengelo – Bad Bentheim – Rheine – Osnabrück Hbf – Bünde(Westf) – Bielefeld Hbf	Wiehengebirgsbahn

Grenspunt Gronau (Westf) (Gr):

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
20180 RB 64	Regionalbahn (DB Regio NRW)	Münster (Westf) Hbf – Münster Zentrum Nord – Münster-Häger – Altenberge – Nordwalde – Steinfurt-Borghorst – Steinfurt-Grottenkamp – Steinfurt-Burgsteinfurt – Metelen Land – Ochtrup – Gronau (Westf) – Glanerbrug – Enschede De Eschmarke – Enschede	Euregio-Bahn
20250 RB 51	Stoptrein/Regionalbahn (DB Regio NRW)	Dortmund Hbf – Dortmund-Kirchderne – Dortmund-Derne – Preußen – Lünen Hbf – Bork (Westf) – Selm-Beifang – Selm – Lüdinghausen – Dülmen – Lette (Kr Coesfeld) – Coesfeld (Westf) – Rosendahl-Holtwick – Legden – Ahaus – Epe (Westf) – Gronau (Westf) – Glanerbrug – Enschede De Eschmarke – Enschede	Westmünsterland-Bahn Dortmund-Lünen 2x per uur, van/naar Enschede en in het weekend 1x per uur

Grenspunt Emmerich (Gr) (gelegen tussen Zevenaar en Emmerich):

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
100 ICE 43	Intercity-Express (NS International)	Amsterdam Centraal – Utrecht Centraal – Arnhem Centraal – Oberhausen Hbf – Duisburg Hbf – Düsseldorf Hbf ] / [ Hannover Hbf – Minden (Westf) – Herford – Bielefeld Hbf – Gütersloh Hbf – Hamm (Westf) – Hagen Hbf – Wuppertal Hbf ] – Köln Hbf – Siegburg/Bonn – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Mannheim Hbf – Karlsruhe Hbf – Offenburg – Freiburg (Breisgau) Hbf – Basel Bad Bf – Basel SBB	Eén keer per dag tussen Amsterdam en Basel.
120/220 ICE 78	Intercity-Express (NS International)	Amsterdam Centraal – Utrecht Centraal – Arnhem Centraal – Oberhausen Hbf – Duisburg Hbf – Düsseldorf Hbf – Köln Hbf – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Frankfurt (Main) Hbf	Wordt aangevuld door de serie 100 / ICE 43.
NJ 400	ÖBB Nightjet (ÖBB)	Amsterdam Centraal – Utrecht Centraal – Arnhem Centraal – Düsseldorf Hbf – Köln Messe/Deutz – Würzburg Hbf – Nürnberg Hbf – Augsburg Hbf – München Hbf – Rosenheim – Wörgl Hbf – Jenbach – Innsbruck Hbf	Rijdt tussen Amsterdam en Nürnberg gekoppeld met NightJet 40420.
20000 RE 19	Regional-Express (VIAS)	Arnhem Centraal – Zevenaar – Emmerich-Elten – Emmerich – Praest – Millingen (b Rees) – Empel-Rees – Haldern (Rheinl) – Mehrhoog – Wesel-Feldmark – Wesel – Friedrichsfeld (Niederrhein) – Voerde (Niederrhein) – Dinslaken – Oberhausen-Holten – Oberhausen-Sterkrade – Oberhausen Hbf – Duisburg Hbf – Düsseldorf Flughafen – Düsseldorf Hbf	Rhein-IJssel-Express

Grenspunt Venlo (Gr):

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
20050 RE 13	Regional-Express (Eurobahn)	Venlo – Kaldenkirchen – Breyell – Boisheim – Dülken – Viersen – Mönchengladbach Hbf – Neuss Hbf – Düsseldorf-Bilk – Düsseldorf Hbf – Wuppertal-Vohwinkel – Wuppertal Hbf – Wuppertal-Barmen – Wuppertal-Oberbarmen – Schwelm – Ennepetal (Gevelsberg) – Hagen Hbf – Schwerte (Ruhr) – Holzwickede – Unna – Bönen – Hamm (Westf)	Maas-Wupper-Express

Op vrijdagavond (heen) en zondagochtend (terug) rijden ook enkele chartertreinen langs dit grenspunt. Via Venlo rijden ook ICE-treinen Amsterdam - Keulen (-Frankfurt), indien de route via Arnhem-Oberhausen (wegens werkzaamheden enzovoorts) buiten gebruik is. Deze omgeleide ICE stoppen dan ook in Mönchengladbach Hbf.

Grenspunt Herzogenrath (Gr):

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
18900 RE 18 S 43	Sneltrein / Regional-Express / S-trein (Arriva / NMBS)	(Luik-Guillemins – Bressoux – Wezet – Eijsden – Maastricht Randwyck – ) Maastricht – Meerssen – Valkenburg – Heerlen – Landgraaf – Eygelshoven Markt – Herzogenrath – Aachen West – Aachen Hbf	Drielandentrein (LIMAX). Tussen Luik-Guillemins en Maastricht wordt 1x/uur gereden. Tussen Maastricht en Aachen wordt 2x/uur gereden.

Nederland-België

HSL-Zuid (spoorlijn 4); grenspunt Hazeldonk (gr) (niet van belang voor het tariefsysteem van Eurostar Red, voorheen Thalys en Eurostar Blue):

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
Eurostar 9100	Eurostar (Eurostar)	Amsterdam Centraal – Rotterdam Centraal – Brussel-Zuid – Lille-Europe – Calais-Fréthun – Ashford International – Ebbsfleet International – London St Pancras International	Lille-Europe wordt onregelmatig bediend. Calais-Fréthun, Ashford, Ebbsfleet worden niet bediend in 2020-2023 (minstens).
9200 IC 35	EuroCity, Beneluxtrein (NMBS)	Rotterdam Centraal – Breda – Noorderkempen – Antwerpen-Centraal – Antwerpen-Berchem – Mechelen – Brussels Airport-Zaventem – Brussel-Noord – Brussel-Centraal – Brussel-Zuid	Via HSL.
Eurostar 9300	Eurostar (Eurostar)	Amsterdam Centraal – Schiphol Airport – Rotterdam Centraal – Antwerpen-Centraal – Brussel-Zuid – Paris-Nord	Diverse ritten alleen tussen Amsterdam en Brussel
Eurostar 9900	Eurostar (Eurostar)	Amsterdam Centraal – Schiphol Airport – Rotterdam Centraal – Antwerpen-Centraal – Brussel-Zuid – [ Aéroport Charles-de-Gaulle 2 TGV – Marne-la-Vallée - Chessy ] / [ Chambéry-Challes-les-Eaux – Albertville – Moûtiers - Salins - Brides-les-Bains – Aime-La Plagne – Landry – Bourg-Saint-Maurice ] / [ Valence-Rhône-Alpes-Sud TGV – Avignon TGV – Aix-en-Provence TGV – Marseille Saint-Charles ]	Marne-la-Vallée - Chessy 2 keer per dag. Bourg-Saint-Maurice 1 keer per week in de winter. Marseille Saint-Charles 1 keer per week in de zomer.

Spoorlijn 12; grenspunt Roosendaal (Gr):

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
S 32 2550	S-trein Antwerpen (NMBS)	Puurs – Ruisbroek-Sauvegarde – Boom – Niel – Schelle – Hemiksem – Hoboken-Polder – Antwerpen-Zuid – Antwerpen-Berchem – Antwerpen-Centraal – Antwerpen-Luchtbal – Antwerpen-Noorderdokken – Ekeren – Sint-Mariaburg – Kapellen – Heide – Kijkuit – Kalmthout – Wildert – Essen – Roosendaal

Spoorlijn 40, grenspunt Visé (fr):

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
18900 RE 18 S 43	Sneltrein / Regional-Express / S-trein (Arriva / NMBS)	(Luik-Guillemins – Bressoux – Wezet – Eijsden – Maastricht Randwyck – ) Maastricht – Meerssen – Valkenburg – Heerlen – Landgraaf – Eygelshoven Markt – Herzogenrath – Aachen West – Aachen Hbf	Drielandentrein (LIMAX). Tussen Luik-Guillemins en Maastricht wordt 1x/uur gereden. Tussen Maastricht en Aachen wordt 2x/uur gereden.

België-Duitsland

Grenspunt Aachen Süd (Gr):

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
ICE 79	InterCityExpress (DB Fernverkehr)	Brussel-Zuid – Brussel-Noord – Luik-Guillemins – Aachen Hbf – Köln Hbf – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Frankfurt (Main) Hbf	Rijdt elke twee uur.
Eurostar 9400	Eurostar (Eurostar)	Paris Nord – Brussel-Zuid – Luik-Guillemins – Aachen Hbf – Köln Hbf – Düsseldorf Hbf – Duisburg Hbf – Essen Hbf – Bochum Hbf – Dortmund Hbf	Vijf treinen per dag. Enkele treinen verder naar Dortmund.
L 5000	L-trein / Regional-Express (NMBS)	Verviers-Centraal – Pepinster – Pepinster-Cité – Juslenville – Theux – Franchimont – Spa – Spa-Géronstère

België-Luxemburg

Grenspunt Gouvy (fr):

Spoorlijn 42 / spoorlijn Luxemburg - Troisvierges

Grenspunt Sterpenich (fr):

Spoorlijn 162 / spoorlijn Luxemburg - Kleinbettingen

Grenspunt Athus (gr)^[1]:

Spoorlijn 165 - tussen Athus (B) en Rodange (L)

België-Frankrijk

Grenspunten: Jeumont (fr), Quévy (fr), Blandain (fr), Tourcoing (fr).^[2]

Zie ook TER Nord-Pas-de-Calais.

Luxemburg-Frankrijk

Grenspunt Bettembourg (fr):

Luxemburg-Duitsland

Grenspunt Igel (Gr):

Spoorlijn Luxemburg - Wasserbillig / Spoorlijn Ehrang - Igel (grens)

Diversen

Voor de spoorweggrensovergangen tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Bondsrepubliek Duitsland is op 22 september 1966 een Verdrag nummer 9226 ondertekend dat in aanvulling op de bovengenoemde de volgende spoorweggrensovergangen onderscheidt:

Coevorden - Laarwald
Broekheurne - Altstätte (in 1968 administratief opgeheven)
Winterswijk - Borken
Nijmegen - Kranenburg
Vlodrop - Dalheim
Simpelveld - Aachen West

Met het Protocol tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Bondsrepubliek Duitsland inzake de gevolgen van de Duitse eenwording voor de bilaterale verdragsrelaties van 25 januari 1994 is dit verdrag voor het huidige Duitsland van toepassing verklaard.

Voor de spoorweggrensovergangen tussen Nederland en België is dit geregeld in Verdrag Nr. 1504 "Overeenkomst tussen het Koninkrijk der Nederlanden en het Koninkrijk België tot regeling der aansluiting van spoorwegen op het grondgebied der beide Rijken" tot stand gekomen te 's-Gravenhage op 9 November 1867 en vastgelegd in tractatenblad 1868-9. In aanvulling op de bovengenoemde zijn er de volgende spoorweggrensovergangen:

Budel - Neerpelt (Spoorlijn 19)
Maastricht – Lanaken (Spoorlijn 20)
Sas van Gent – Zelzate (Spoorlijn 55)

Zie ook

Externe link

Lijst grensovergangen en doorlaatposten^{[dode link]}

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Niet vermeld door NMBS bij de grenspunten[1]
↑ Volgens [2]; de grensovergang(en) van de hsl staan hier niet bij.

[1] Niet vermeld door NMBS bij de grenspunten[1]

[2] Volgens [2]; de grensovergang(en) van de hsl staan hier niet bij.

[1]

[2]