Vechtstroom

Vechtstroom of Vecht(-)Stroom is een gedeeltelijk bewaard gebleven buitenplaats langs de rivier de Vecht in het Nederlandse dorp Breukelen. De buitenplaats is thans een monument.

Geschiedenis

Het oorspronkelijk hoofdhuis is in de 17e eeuw gebouwd. De eerste bekende akten met vermelding van de naam Vechtstroom dateren uit 1694 en bevinden zich in Rijksarchief Utrecht. Vechtstroom vormde samen met de buitenplaatsen Hoogerlust (thans Nieuw-Hoogerlust), Vegtvliet en Hofwerk de vier buitenplaatsen aan de noordkant van Breukelen. De buitenplaats is circa 100 meter ten zuiden van Hoogerlust gebouwd. Het moet ook voor die tijd reeds een grote buitenplaats zijn geweest gezien de daarmee gemoeide oppervlakte en bedragen die als onderpand werden gevraagd voor de buitenplaats.

Rondom de periode 1714-1721 wordt de buitenplaats verder uitgebreid met een stal, botenhuis en theekoepel. De buitenplaats wordt ook vergroot met een enorme overtuin die uiteindelijk bijna 13,5 hectaren beslaat en uit bosschages, boomgaarden en waterpartijen bestond. De overtuinen van Vechtstroom en Vegtvliet worden uiteindelijk samengevoegd en opnieuw aangelegd en ontworpen door de bekende Haarlemse landschapsarchitect Jan David Zocher jr.

Rond 1735 wordt dan het koetshuis bij de buitenplaats gebouwd. Dit koetshuis is thans het nog enige bestaande deel van de buitenplaats en heeft in de loop der tijd de naam van de oude buitenplaats overgenomen. De toenmalige eigenaren van Vechtstroom bezaten tevens Vegtvliet en woonden in deze laatste buitenplaats. Als gevolg daarvan raakte Vechtstroom na verloop van tijd in verval. De buitenplaats zelf is vervolgens rond 1834 volgens het Kadaster afgebroken en de theekoepel deelde hetzelfde lot in 1876.

Het terrein van Vechtstroom, dat aanvankelijk alleen maar groeide en onder meer werd samengevoegd met de buitenplaats Groenevecht en de boerderijen Groenlust en Voortwijk en de stal van Hoogerlust (thans Straatweg 202) die aan het koetshuis werd toegevoegd, is in de jaren daarna in verschillende percelen verkocht. Eerst werden de delen aan de zuidkant van het terrein verkocht. In 1884 werd het terrein gekocht door de vermogende timmerman Griffioen die op dit terrein vervolgens vier huizen in twee blokken liet bouwen en het perceel verder verkavelde (thans Straatweg 188 tot en met 194).

Het koetshuis, dat inmiddels de naam van de buitenplaats had overgenomen werd verkaveld tot drie woningen (thans Straatweg 198,200 en 202). In 1886 werd vervolgens nog een losstaand huis gebouwd (thans Huize Deli, Straatweg 196). In diezelfde periode werd ook het vrije zicht vanaf de Straatweg minder doordat bij akte in 1883 het recht van beplanting aan de Oostzijde van de Straatweg aan de koper(s) werd toegezegd. De overtuin werd eveneens verkaveld.

Het eerste deel van ruim 9 hectare werd verkocht in 1872, alwaar de boerderij Vechtstroom verscheen (thans Straatweg 125). De oorspronkelijke boerderij is rond 1910 bij het voorhuis geheel verbouwd. Het voorhuis en achterhuis vormen samen een gemeentelijk monument.

Na verloop van tijd verkavelde ook de rest van de overtuin en de gronden behorende bij de boerderij Vechtstroom tot thans Straatweg 127 tot en met 147, waarvan de meeste huizen rond 1925 zijn gebouwd.

Thans is de boerderij in gebruik als producent van biologische voedingswaren.

Bewoners

Vanaf 1694 heeft de buitenplaats de volgende bewoners gekend:

1694-1703 Pieter Haringh, koopman te Amsterdam
1703-1710 Jacob Haring en Barbara Elsevier, koopman te Amsterdam
1710-1714 Barbara Elsevier
1714-1721 Philippus Eylbracht en Vrouwtje Elias
1721-1725 Johannavan der Heijden
1725-1732 Abraham Veerom
1732-1753 Jan Willink en Debora Bleeker, koopman te Amsterdam
1753-1753 Jacob de Haan en Anne Willink
1753-1766 Everardus Dudok en Anna Martha de With, plantagehouder
1766-1785 Eva van Eybergen
1785-1802 Ludolf de With Hoevenaar en Christina Gezina van Hoorn
1802-1821 Hendrik Willem Cramer en Sara Hendrina Cramer, Raad van Amsterdam
1821-1822 Sara Hendrina Cramer
1822-1834 Jan Coenraad Duuringen Albertine Gildemeester, Heer van Kockengen en Kortenhoef
1834-1854 Albertine Gildemeester
1854-1871 Gerard Duuring en Louize van der Hout, burgemeester van Breukelen
1871-1873 Louize van der Hout
1873-1875 Coenraad Klausz, kostschoolhouder
1875-1881 Johan Goester, kostschoolhouder
1881-1883 Joan Adam Matthes, commissionair te Amsterdam
1883-1952 Hendrik Griffioen en nazaten (splitsing)
1952-1952 M. Ultee en C. Rijksen

Nr. 198

1952-heden Fam. Broekhuizen

Nr. 200

1952-1975 Fam. Hollestelle
1975-1996 Fam. Benders
1996-2006 Mevrouw B. Mulder
2006-heden Fam. van der Ham

Nr.202

1952-1997 Fam. Hollestelle
1997-heden Fam. Oosthoek

Literatuur

Dr R. van Luttervelt, De Buitenplaatsen aan de Vecht, De Tijdstroom, Lochem, 1948.
H.J. van Es, De buitenplaats Vechtstroom te Breukelen (1); in: Tijdschrift Historische Kring Breukelen Jaargang 12 - nummer 2 - juni 1997, pp.82-96, ISSN 0922-1247.
H.J. van Es, De buitenplaats Vechtstroom te Breukelen (2); in: Tijdschrift Historische Kring Breukelen Jaargang 12 - nummer 3 - september 1997, pp.121-137, ISSN 0922-1247.
H.J. van Es, De buitenplaats Vechtstroom te Breukelen (2); in: Tijdschrift Historische Kring Breukelen Jaargang 12 - nummer 4 - p.233, ISSN 0922-1247.

Zie ook

Lijst van huizen aan de Utrechtse Vecht