Vox (politieke partij)
Vox is een rechts-populistische[2] of extreemrechtse[3] Spaanse politieke partij, opgericht eind 2013. De partij is vertegenwoordigd in het Nationale Congres en een aantal regioparlementen. Sinds maart 2022 maakt ze deel uit van de regioregering van Castilië en León, en sinds de regionale verkiezingen in mei 2023 is de partij ook opgenomen in de regeringen van onder andere de regionale regeringen van de Balearen, Valencia, Aragón en Extremadura.
| Vox | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Personen | ||||
| Partijvoorzitter | Santiago Abascal Conde | |||
| Secretaris-generaal | Javier Ortega Smith | |||
| Zetels | ||||
| Afgevaardigden | 52 / 350 | |||
| Senatoren | 3 / 265 | |||
| EP-leden | 6 / 61 | |||
| Autonome gemeenschappen | 82 / 1.268 | |||
| Burgemeesters | 5 / 8.122 | |||
| Gemeenteraadsleden | 525 / 67.611 | |||
| Geschiedenis | ||||
| Opgericht | 17 december 2013 | |||
| Ontstaan uit | Partido Popular (spleet) | |||
| Algemene gegevens | ||||
| Actief in | Spanje | |||
| Hoofdkantoor | Calle de Diego de León, 60 28006 Madrid | |||
| Aantal leden | 62,374 (2020)[1] | |||
| Richting | Rechts-populistisch[2] of extreemrechts[3] | |||
| Ideologie | Centralisme[4] Nationalisme Nationaal-conservatisme Sociaal-conservatisme Rechts-populisme Christendemocratie Economisch liberalisme Anti-islam[5][6][7][8] Euroscepsis[9] Monarchisme | |||
| Motto | La España Viva | |||
| Kleuren | Groen | |||
| Europese fractie | PvE | |||
| Europese organisatie | Patriots.eu | |||
| Website | voxespana.es | |||
| ||||
| Politiek in Spanje | ||
|---|---|---|
| ||
Geschiedenis
bewerkenVox werd opgericht door enkele oud-PP'ers en slachtoffers van terreurgroep ETA. José Antonio Ortega Lara, een van de mede-oprichters, kreeg landelijke bekendheid toen hij in 1996 door de ETA werd ontvoerd. Hij werd tussen 1996 en 1997 onder erbarmelijke omstandigheden vastgehouden door de Baskische terreurbeweging.[10] De huidige partijleider is de Bask Santiago Abascal. Hij zat tussen 2004 en 2009 in de PP-fractie van het Baskische parlement. De secretaris-generaal van de partij is de ex-commando van de Spaanse strijdkrachten Javier Ortega Smith.
Door onder andere de gebeurtenissen omtrent het onafhankelijkheidsstreven van Catalonië en de vluchtelingencrisis groeit de partij sterk.[11][12]
Bij eerdere nationale en Europese verkiezingen, van 2014 tot 2016, haalde de partij geen enkele zetel, maar bij de regionale verkiezingen van Andalusië in 2018 won de partij uit het niets 12 op de 109 zetels in het regioparlement.[13] Sindsdien gedoogt Vox een regioregering gevormd door de Partido Popular en Ciudadanos.
Vox heeft openlijk opgeroepen tot het sluiten van moskeeën en de deportatie van tienduizenden moslims uit Spanje.[14] In 2019 eiste de leider van de partij een Reconquista, in een toespeling op de herovering van het Iberisch schiereiland op moslims tussen de elfde en de vijftiende eeuw, waarmee deze zo expliciet verwijst naar een nieuwe verdrijving van islamitische immigranten uit het land.[15]
In februari 2022 behaalde Vox 17 zetels in het regioparlement van Castilië en León, waarna een coalitieregering werd gevormd met de Partido Popular. Vox levert de vice-premier en ook de voorzitter van het regioparlement.[16]
Op 9 november 2023 werd Alejo Vidal-Quadras, voormalig Europees Parlementslid en medeoprichter van de partij in Madrid, met een vuurwapen in het gezicht geschoten. Hij was zwaargewond maar buiten levensgevaar.[17]
Europa
bewerkenVox maakte, tot wederzijds ongenoegen, vanaf 19 juni 2019 deel uit van dezelfde fractie in het Europees parlement als de N-VA: de Europese fractie van Conservatieven en Hervormers (ECR). "De standpunten van VOX staan haaks op alles wat wij vertegenwoordigen", verklaarde uittredend Europees parlementslid voor de N-VA Mark Demesmaeker hierover.[18] Europees Parlementslid voor de N-VA Assita Kanko verklaarde in het VRT-programma De Afspraak: "Wij willen Vox niet in onze fractie en hebben ook verzet aangetekend. Maar als Vox komt, lopen wij niet weg. Wij zijn leeuwen, geen katten."[19] Hermann Tertsch, een van de Europese Parlementsleden van Vox, verklaarde aan de VRT dat zijn partij liever had gehad dat de N-VA geen deel uitmaakte van de fractie.[20]
Bij de parlementsverkiezingen van juni 2024 behaalde Vox zes zetels.[21] De partij stapte over naar de nieuw gevormde radicaal-rechtse fractie Patriotten voor Europa, die voornamelijk ging bestaan uit voormalige leden van Identiteit en Democratie zoals Vlaams Belang.
Programma
bewerkenDe standpunten van de partij zijn onder meer:
- Het afschaffen van de autonome gemeenschappen en de macht terugbrengen naar Madrid.
- Het verbieden van separatistische partijen.[22]
- Gibraltar terug aanhechten aan Spanje.[23]
- Het verbieden van abortus.[24]
- Het verbieden van euthanasie.[25]
- Het tegengaan van illegale immigratie en het deporteren van criminele immigranten.
- De partij is tegen de toetreding van Turkije tot de Europese Unie.[26]
- De partij is onder meer tegen wat zij noemen de "genderideologie" en de gay pride.
- De partij stelt ook voor het stierenvechten wettelijk te beschermen, als onderdeel van het Spaans cultureel erfgoed.[27][28]
Ledental
bewerkenVolgens de jaarverslagen van de partij.
| Jaar | Ledental per 31 december |
|---|---|
| 2016 | 3,496 |
| 2017 | 4,792 |
| 2018 | 23,843 |
| 2019 | 52,407 |
| 2020 | 62,374 |
Kritiek
bewerkenIn een aflevering van onderzoeksprogramma Salvados van de televisiezender La Sexta in oktober 2022 komen meerdere oud-bestuurders van Vox aan het woord. Uit hun getuigenissen blijkt dat er binnen de partij een gesloten, ondemocratische cultuur zou heersen. Zo zouden de voorverkiezingen voor partijleider op schimmige wijze zijn afgeschaft, bepaalt het nationale bestuur over de invulling van kieslijsten, functies en beleid op regionaal en lokaal niveau, en worden kritieke bestuurders op een zijspoor gezet. De partij zou worden geleid als een bedrijf, en het centrale bestuur zou alle fondsen en subsidies op regionaal en lokaal niveau naar zich toe trekken, daarbij lokale afdelingen aan hun lot overlatend.[29]
- ↑ Cuentas anuales ejercicio 2020. Geraadpleegd op 8 april 2021.
- ↑ a b (fr) Élections espagnoles: «Le populisme de Vox est identitaire», Le Figaro, 30 april 2019
(es) Sin espacio en España para la nueva derecha populista, El Mundo, 26 december 2017 - ↑ a b (nl) Opkomst Spaanse extreemrechtse partij Vox: 'Ze willen terug in de tijd', De Nieuws BV, 16 april 2019
(es) "Hay un gran espacio a la derecha del PP, pero nadie ha sabido aún cómo ocuparlo", El Confidencial, 29 juli 2017
(en) Explained: Who is VOX? Spain's latest far-right party gaining popularity. Euronews. Author - Cristina Abellan Matamoros. Last updated 8 October 2018. Retrieved 3 November 2018.
(es) Radiografía de la extrema derecha en Catalunya, El Periódico, 19 augustus 2018
(es) Vox: la ultraderecha irrelevante en las urnas agita los juzgados, eldiario.es, 17 december 2017
(es) La afiliación al partido ultraderechista VOX aumenta un 20% en 40 días, Público, 2 oktober 2017
(en) Spain proves sterile ground for far-right parties. Deutsche Welle, 31 mei 2017
(en) Spain: No country for old fascists. Politico Europe, 26 december 2016 - ↑ (es) La Sexta, VOX, el partido a la derecha del PP que se come el voto ultra. lasexta.com (14 February 2014). Geraadpleegd op 15 January 2018. “La ideología de VOX tiene una línea conservadora clara: centralismo a ultranza y no a los nacionalismos”
- ↑ (es) Los musulmanes de España entre dos fuegos: el yihadismo y la extrema derecha xenófoba, El Confidencial
- ↑ (es) Ellyatt, Holly, Far-right party's success sends shock waves through Spain's political establishment (3 december 2018).
- ↑ (en) Anti-Immigrant Party Breaks Socialist Stronghold In Spain.
- ↑ (en) Far-right gains foothold in Spanish region (3 december 2018) – via www.bbc.com.
- ↑ (es) Cádiz, Covadonga y Bruselas, Libertad Digital
- ↑ (es) Ortega Lara, la historia del secuestro más largo de ETA. TeleMadrid (1 juli 2017). Geraadpleegd op 6 december 2018.
- ↑ (es) La afiliación al partido ultraderechista VOX aumenta un 20% en 40 días, público.es, 2 oktober 2017, geraadpleegd 7 oktober 2018
- ↑ (es) Vox se crece: el partido de ultraderecha llena Vistalegre, eldiario.es, 7 oktober 2018, geraadpleegd op die dag
- ↑ Anti-migratiepartij Vox winnaar regionale verkiezingen Spanje. NRC (3 december 2018). Geraadpleegd op 5 december 2018.
- ↑ (en) As Spain elects its first far-right MPs since Franco, the party's leader invokes the Inquisition years, The Jewish Chronicle, 2 mei 2019
- ↑ (es) Abascal inicia en Covadonga su particular “reconquista” de España, La Vanguardia, 13 april 2019
- ↑ Eerste regionale overheid met extreemrechts in Spanje is een feit in Castilië en León (11 maart 2022).
- ↑ Oprichter van Spaanse uiterst rechtse partij Vox neergeschoten in Madrid. VRT NWS (9 november 2023).
- ↑ N-VA niet opgezet met komst Vox naar Europese familie: 'Ik ga me stevig verzetten', Knack, 13 juni 2019
- ↑ Assita Kanko (N-VA): "Als Vox naar onze Europese fractie komt, lopen wij niet weg. Wij zijn leeuwen, geen katten", VRT, 19 juni 2019
- ↑ Vox: 'We hadden de N-VA hier liever niet gezien', De Standaard, 19 juni 2019
- ↑ (en) National results Spain | 2024 Election results | 2024 European election results | European Parliament. https://results.election.europa.eu/. Geraadpleegd op 9 juli 2024. [dode link]
- ↑ (es) Vox pide ilegalizar a partidos independentistas en su presentación en Barcelona. La Vanguardia (3 juni 2018). Geraadpleegd op 14 juni 2021.
- ↑ Spain's Vox party wins seats as far-right party surges for first time since Franco, CNN, December 3, 2018
- ↑ Diego, Sara, "Vox coge la bandera contra el aborto proponiendo una baja escolar para madres adolescentes", El Español, 25 december 2019.
- ↑ "Far right Vox commits to blocking access to abortion and euthanasia in Madrid", El Pais, 29 april 2021.
- ↑ Lien web |langue=en |titre=Far-right Spanish political party Vox: What are its policies? |url=https://elpais.com/elpais/2018/12/03/inenglish/1543832942_674971.html
- ↑ Madueno, Juan Diego, "Los políticos que han defendido la tauromaquia: "Está ineludiblemente unida a nuestras raíces"", El Mundo, June 2, 2020.
- ↑ (es) 100 Medidas para la Espana viva (partijprogramma, punt 67). voxespana.es (november 2018). Geraadpleegd op 5 december 2018.
- ↑ (es) "Yo me fui de Vox", Salvados, La Sexta, 22 oktober 2022