God een vlassen baard maken

Nederlands

1. Pieter Bruegels beeld van God een vlassen baard maken in zijn schilderij "Nederlandse Spreekwoorden" uit 1559.

Uitspraak

• Geluid:  God een vlassen baard maken    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈɣɔt əɱˌvlɑsə(n)ˈbart ˈmakə(n) / (7 lettergrepen)

Woordafbreking

• God een vlas·sen baard ma·ken

Woordherkomst en -opbouw

• van Middelnederlands Gode enen vlassenen baert maken, op te vatten als verbinding van  God, een, vlassen, baard  en maken
  In de middeleeuwen probeerden boeren die een vast deel van hun oogst moesten afstaan aan de kerk zelf zoveel mogelijk over te houden door die schoven vooral te laten bestaan uit halmen met weinig graankorrels: in middeleeuws Frans 'faire gerbe de fouarre à Dieu', "God een schoof van stro maken". Deze uitdrukking verbasterde in het Frans tot 'faire barbe de fouarre à Dieu', "God een strooien baard maken", waarna in het Middelnederlands de variant met een baard van vlas ontstond. Die variant riep een beeld op dat weer tot creatieve visuele verklaringen voor de herkomst van de uitdrukking leidde (roomse iconografie; godenbeelden in de oudheid).

Werkwoord

God een vlassen baard maken

1. je vromer voordoen dan je eigenlijk bent, schijnheilig zijn

   ▸ ⧖ Dit bidden is een bedekt geschacher en heeft de verdoemenis tot uitkomst. Meent gij God ook een vlassen baard te maken gelijk gij elkander doet?

Synoniemen

• God een vlassen baard aannaaien
• onze Heer een vlassen baard aandoen
• ons Heer een strooien baard aandoen

Afgeleide begrippen

• een vlassen baard aannaaien

Vertalingen

    1. je vromer voordoen dan je eigenlijk bent, schijnheilig zijn   

Duits: Gott einen flächsenen Bart flechten (de)

Frans: faire barbe de paille à Dieu (fr)

Gangbaarheid

• Het woord 'God een vlassen baard maken' staat niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie.