WikiWoordenboek:Erfwoord

Een erfwoord is een woord dat niet door nieuwvorming in een taal is ontstaan en ook niet is ontleend aan een andere taal.

De erfwoorden van een taal vormen het hart van de woordenschat. Dit zijn woorden voor dingen waar mensen overal en altijd direct en dagelijks mee te maken hebben, zoals lichaamsdelen (bijv. been, hand, oog, oor), verschijnselen als water, dag, nacht en zon en activiteiten als lopen, voelen, zien en horen.

Taalfasen

Op WikiWoordenboek beschouwen we de verschillende fases die een taal in haar geschiedenis heeft gehad daarbij als één geheel: woorden die in het Oudnederlands of Middelnederlands zijn gevormd of ontleend zijn geen erfwoorden. Bij erfwoorden moet het woord in alle voorgaande fases hebben bestaan en al tot de oudste fase van de taal hebben behoord toen die binnen haar taalfamilie een onderscheiden eenheid ging vormen. In een ruimere opvatting hadden we ook alle woorden die al in het Middelnederlands bestonden als erfwoord in het huidige Nederlands kunnen zien.

Het woord kan tussen en binnen die fasen wel zijn veranderd. Er zijn vaak klankwettige veranderingen tussen taalfasen te onderscheiden. Bij de overgang van Oud- naar Middelnederlands werden bijvoorbeeld vele klinkers zoals /a/, /o/ of /u/ in een lettergreep die geen klemtoon had verzwakt tot /ə/. Ook kunnen er betekenisverschuivingen optreden. Nederlands slecht betekende bijvoorbeeld vroeger ‘vlak, effen, glad; gewoon, eenvoudig’. Ook de manier waarop een woord wordt geschreven (spelling) kan verschillen.

Omdat de taalgebieden van nauw verwante talen in de geschiedenis vaak lange tijd geleidelijk in elkaar overgingen (taalcontinuüm), valt niet altijd vast te stellen of een woord een erfwoord of een vroege ontlening uit die verwante taal is. Voor de aanduiding "erfwoord" hanteert WikiWoordenboek het uitgangspunt dat het bestaan van het woord in eerdere fasen van een taal uit betrouwbare bronnen moet blijken.

Categorie

De erfwoorden in WikiWoordenboek staan per taal op een categoriepagina, bijvoorbeeld Categorie:Erfwoord in het Nederlands. Een overzicht van deze categoriepagina's vormt zelf weer de categorie Erfwoord.

Woorden worden in de categorie per taal geplaatst met het sjabloon {{erfwoord|…}}, met op de puntjes de drieletterige code volgens ISO 639-3.