bes

Niet te verwarren met: Bes

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  bes    (hulp, bestand)
• IPA: /bɛs/

Woordherkomst en -opbouw

• b (3) met het achtervoegsel -es

Woordafbreking

• bes

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘kleine vrucht’, een erfwoord uit Germaans *básja (vergelijk Duits Beere, Engels berry) voor het eerst aangetroffen in het jaar 1350
• In de betekenis van ‘oudje’, een verkorte vorm van bestemoer, voor het eerst aangetroffen in het jaar 1704

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	bes	bessen
verkleinwoord	besje	besjes

Zelfstandig naamwoord

de bes v / m

1. erfwoord (fruit) kleine vrucht

   • Wij aten bessen bij het dessert. 

   ▸ Dagenlang liep ik door bergweides die bezaaid waren met ontelbare bosbessenstruiken. Om de haverklap stopte ik om de zoete bessen te plukken waardoor mijn handen paars kleurden van hun sap.

2. (muziek) een met een halve toon verlaagde "b"

   • De toon “bes” klinkt in de getempereerde stemming, gelijk aan de toon “aïs”. 

3. (muziek) de grondtoon (tonica) van de “bes-mineurtoonladder”, tevens een korte aanduiding van die toonladder

   • Op de notenbalk van een sonate in bes, staan vijf mollen. 

4. (muziek) de grondtoon van het “bes-mineurakkoord”, de kleine drieklank op de eerste trap (tonica-akkoord) van de kleinetertstoonladder op die toon

   • De drie tonen van het bes-mineurakkoord (symbool: B♭m) in grondligging, zijn: bes - des - f. 

Synoniemen

• [1] bezie
• [2] aïs
• [3] bes-klein, bes-kleinetertstoonladder, bes-mineur, bes-mineurtoonladder
• [4] bes-klein, bes-kleinakkoord, bes-mineur, bes-mineurakkoord, B♭m

Antoniemen

• [2] bis
• [3] Bes-groot, Bes-majeur, Bes-grotetertstoonladder
• [4] Bes, Bes-groot, Bes-majeurakkoord, B♭

Hyponiemen

• [1] (intensivering) superbes

   

aalbes aardbes açaibes alpenbes appelbes balbes blauwbes blauwe bes borstbes bosbes braambes dolbes eenbes goji-bes goudbes hennenbes hunnebes jeneverbes klapbes koffiebes kruisbes laurierbes lijsterbes loganbes meelbes moerbes peperbes rijsbes rotsbes schiebes schijtbes sneeuwbes spreeuwbes stekelbes trosbes veenbes vlierbes vossenbes wijnbes worcesterbes zuurbes

Afgeleide begrippen

   

besanjelier besgal besheide bessenglasvlinder bessenjenever bessensap bessenvlinder bessenwijn besvrucht

Verwante begrippen

• [2, 3, 4] as, ces, des, es, fes, ges

Vertalingen

    1. kleine vrucht   

Afrikaans: bessie (af) Duits: Beere (de) v Engels: berry (en) Frans: baie (fr) v Italiaans: bacca (it) v

Russisch: ягода (ru) v Spaans: baya (es) v Welsh: aeronen (cy) v, mwyaren (cy) v Zweeds: bär (sv) o

    2. (muziek) verlaagde b   

Duits: b (de) o Engels: B-flat (en)

Frans: si bémol (fr) m

    3. bes-kleinetertstoonladder   

Duits: b-Moll (de) o Engels: B-flat minor (en)

Frans: si bémol mineure (fr) v

    4. bes-mineurgrondakkoord   

Duits: A♭m, b-Moll (de) o, b (de) o Engels: A♭m, B-flat minor (en)

Frans: A♭m, si bémol mineur (fr) m

Meer informatie

• Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.

Gangbaarheid

• Het woord bes staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "bes" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Bobot

Zelfstandig naamwoord

bes

1. zand

Catalaans

Zelfstandig naamwoord

bes m

1. kus

Synoniemen

• petó
• besada

Afgeleide begrippen

• besar