grond

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  grond    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• grond

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘bodem’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1220

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	grond	gronden
verkleinwoord	grondje	grondjes

Zelfstandig naamwoord

de grond m

1. (geologie) een bepaald stuk van het aardoppervlak

   • De projectontwikkelaar heeft die grond gekocht om huizen op te bouwen. 

   ▸ De enige vlakke grond was de trail zelf dus ik hoopte dat er geen vroege hiker over me heen zou vallen in de ochtend. Maar dat gebeurde wel.

2. (geologie), (plantkunde) de stof van het aardoppervlak waarop planten en bomen groeien

   • De jongen zat de hele dag met zijn handen in de grond. 

3. (geologie) het aardoppervlak in algemene zin

   • Na een lange vliegreis stonden we eindelijk weer op de grond. 

4. (geologie) zeebodem

   • Het schip was aan de grond gelopen. 

5. (figuurlijk) de reden of basis van gedrag, houding, standpunt of motief

   • Op welke grond heb je dat gedaan? 

6. (figuurlijk) (psychologie) het diepste wezen van iets of iemand

   • In de grond is hij niet slecht. 
   • Ik geloof in de grond van mijn hart dat er ergens iets is. 

Synoniemen

• [1] terrein
• [2] prut, aarde
• [4] reden, beweegreden, motivatie, argument, drijfveer, basis, fundering, onderbouwing, uitgangspunt

Hyponiemen

   

achtergrond afgrond alkaligrond ankergrond begane grond beroepsgrond beweeggrond bewijsgrond binnengrond bladgrond bosgrond bouwgrond bovengrond brikgrond broekgrond broodgrond buitengrond cultuurgrond dalgrond dekgrond eerdgrond eigendomsgrond enkeerdgrond etsgrond geboortegrond geestgrond gifgrond giftgrond grasgrond grindgrond groengrond haringgrond heidegrond houtgrond humusgrond jachtgrond kalkgrond kleefgrond kleigrond komgrond kostgrond krijtgrond kweekgrond laag-bij-de-gronds landbouwgrond landsgrond leemgrond mientgrond moesgrond molmgrond mulgrond natuurgrond oergrond ondergrond pachtgrond plattegrond podsolgrond potgrond rechtsgrond rechtvaardigingsgrond rotsgrond schijngrond schulduitsluitingsgrond slijkgrond steekgrond steengrond stekgrond strafuitsluitingsgrond teelgrond troostgrond tuingrond vaaggrond vadergrond veengrond verschoningsgrond visgrond voorgrond vrijmansgrond weidegrond zandgrond zavelgrond

Afgeleide begrippen

   

gegrond grondaanwinning grondachtig grondader grondangel grondartikel grondbalans grondbalk grondbank grondbedekking grondbedrijf grondbeeld grondbegin grondbeginsel grondbegrip grondbelasting grondbeleid grondbetekenis grondbezit grondbezitter grondbezitting grondboek grondboor grondboring grondbraak grondbrief grondcijns gronddekking gronddenkbeeld gronddienst gronddraad gronddruk grondduiker grondeekhoorn grondeenheid grondeigenaar grondeigendom grondeling grondeloos gronden gronder gronderig grondexploitatie grondfrees grondgat grondgebied grondgedachte grondgesteldheid grondgetal grondgewas grondgolf grondhaai grondheel grondheer grondheerlijkheid grondhorig grondhouding grondhout grondhouw grondhuur grondig grondijs gronding grondkaart grondkamer grondkapitaal grondkerend grondkering grondkleur grondkorjaal grondkracht grondkrediet grondlaag grondlak grondlasten grondlegger grondlegging grondlijn grondmarkt grondmassa grondmechanica grondmist grondmonster grondmorene grondmuur grondnoot grondoefening grondoffensief grondoorlog grondoorzaak grondorchidee grondpaal grondpacht grondpapier grondpersoneel grondpilaar grondplaat grondplan grondpolitiek grondpomp grondprincipe grondpunt grondrecht grondregel grondreiniging grondrente grondroerder grondroeren grondschaaf grondscharing grondscheiding grondschoot grondschot grondschuiver grondslag grondsloof grondsnelheid grondsoort grondsop grondspecie grondspeculant grondspecht grondspeling grondstaal grondstation grondsteen grondstelling grondstem grondster grondsteward grondstewardess grondstof grondstofwisseling grondstroom grondstuk grondtaal grondtakel grondtal grondtalie grondtekening grondtekst grondtoestand grondtoon grondtrek grondtroepen grondvast grondverbetering grondverf grondvergadering grondverklikker grondverzet grondvest grondvlak grondvorm grondvreter grondwaarheid grondwater grondwerk grondwerker grondwerktuigkundige grondwet grondwetgever grondwettelijk grondwettig grondwoeler grondwoord grondwortel grondzee grondzeep grondzeil grondzeiler grondzuil grondzwaai hartgrondig ondergronds

Uitdrukkingen en gezegden

• [3]: Aan de grond houden

niet laten vliegen

∗ De Marshelikopter Ingenuity van NASA heeft na ruim een jaar 28 vluchten gemaakt, maar maakt zich nu op voor een zware winter op de rode planeet. NASA moet een update doorvoeren voordat de helikopter opnieuw kan vliegen. Op dit moment wordt hij door een sensorfout aan de grond gehouden.

• [3]: Aan de grond zitten

(Bijna) helemaal niets meer hebben; uitgeput zijn

1. «Zij zaten financieel aan de grond.»

• [2]: Als paddenstoelen uit de grond schieten

Overal snel uit het niets tevoorschijn komen

• [1]: Door de grond [kunnen] zakken

Zich plotseling erg beschaamd of vernederd voelen

• [4]: Geen grond hebben

Geen basis hebben, op niets gestoeld zijn

• [3]: Geen voet aan de grond krijgen

Geen houvast kunnen krijgen, ergens geen vat op krijgen

• [1]: Met beide benen op de grond staan

Realistisch zijn

• Met de grond gelijk maken

Geheel afbreken, slopen

• [3]: Vaste grond onder de voeten hebben

Weer veilig aan land zijn; weer op een veilig, bekend terrein zijn

∗ Het heeft geen zin om je ervoor te schamen, misschien moet je het eerder zien als een illustratie van het eind van een mentaliteit in deze naïeve jaren vijftig die spoedig vervangen zou worden door de opvatting over gelijkheid en solidariteit van onze tijd? Nu de iets leukere polemiek over de inhoud, ik denk dat ik daar vastere grond onder de voeten heb dan bij een discussie over stijl.

Vertalingen

    1. stuk terrein   

Engels: ground (en), terrain (en) Papiaments: tereno (en)

    2. de stof van het aardoppervlak waarop planten en bomen groeien   

Engels: ground (en)

    3. het aardoppervlak in algemene zin   

Engels: ground (en)

    4. basis   

Engels: ground (en)

    als paddenstoelen uit de grond schieten   

Duits: wie Pilze aus dem Boden schießen

Werkwoord

vervoeging van
gronden

grond

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van gronden
   

   • Ik grond. 

2. gebiedende wijs van gronden
   

   • Grond! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van gronden
   

   • Grond je? 

Gangbaarheid

• Het woord grond staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "grond" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Nedersaksisch

Zelfstandig naamwoord

grond

1. grond

Veluws

Zelfstandig naamwoord

grond

1. grond