wijn

Nederlands

fles en glas witte wijn

Uitspraak

Geluid: wijn (hulp, bestand)
IPA: / wɛin / (1 lettergreep)
- (Noord-Nederland): /ʋɛɪ̯n/
- (Vlaanderen, Brabant): /β̞ɛːn/
- (Limburg): /wɛɪ̯n/

Woordafbreking

wijn

Woordherkomst en -opbouw

In de betekenis van ‘sterke drank van gegiste druiven’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901.^[1]^[2]
Middelnederlands wijn, uit Oudnederlands wīn, ontwikkeld uit Oergermaans *wīna-, vroege ontlening aan Latijn vīnum ‘wijn, wijndruif’.^[3] Evenzo ontleend zijn Nederduits Wien, Duits Wein en Zweeds vin.

Zelfstandig naamwoord

de wijn m

(oenologie), (drinken) sterke drank met alcoholgehalte van 10 tot 15 procent die verkregen wordt door de gisting van druivensap.
- 88-jarige Spanjaard rijdt 24 uur rond om wijn te halen^[4]
▸ De wijn uit het Rhônedal heeft de afgelopen decennia aan prestige gewonnen door productverbetering en slimme marketing. De Côtes du Rhône is allang geen onaanzienlijk slobberwijntje meer, maar een succesvol exportproduct.^[5]

▸ Een van de andere jongens kreeg die avond zijn trailnaam. Ik had hem gevraagd de wijn vast open te trekken. Hij draaide de kurkentrekker de fles in en de wijn spoot over hem heen. De fles bleek namelijk geen kurk, maar een draaidop te hebben.^[6]

Hyponiemen

Afgeleide begrippen

Spreekwoorden

als de wijn is in de man, dan is de wijsheid in de kan

Wie dronken is, kan niet meer helder nadenken

bier na wijn geeft venijn

(Vooral historisch) Wie bier drinkt i.p.v. wijn, behoort meestal tot een lagere sociale klasse (dus wie eerst wijn drinkt en later bier, is kennelijk aan lager wal geraakt)

goede wijn behoeft geen krans

Men komt vanzelf op goede producten af, die verkopen zichzelf, en daarom is reclame daarvoor niet nodig

wijn na bier geeft plezier

Wie eerst bier drinkt en later wijn, heeft inmiddels een betere de maatschappelijke positie verworven

Uitdrukkingen en gezegden

Klare wijn schenken

Eerlijk en duidelijk vertellen hoe de situatie in elkaar steekt

Oude wijn in nieuwe zakken

Met een ander uiterlijk en een andere naam, maar dezelfde inhoud als voorheen

Water bij de wijn doen

Compromissen sluiten door alsnog genoegen nemen met iets wat eerst niet acceptabel was, minder eisen, eisen bijstellen, genoegen nemen met minder

Vertalingen

1. sterke drank van gegiste druiven

Afrikaans: wyn ^(af)
Albanees: verë ^(sq) v
Arabisch: نَبِيذ‎ ^(ar) (nabīḏ) m, خَمْر‎ ^(ar) (ḵamr) v
Azeri: şərab ^(az), шэраб ^(az)
Baskisch: ardo ^(eu)
Bretons: gwin ^(br) m
Bulgaars: вино ^(bg) o
Catalaans: vi ^(ca)
Chinees: 葡萄酒 ^(zh) (pútáojiǔ), 酒 ^(zh) (jiǔ)
Corsicaans: vinu ^(co)
Deens: vin ^(da) g
Duits: Wein ^(de) m
Engels: wine ^(en)
Estisch: vein ^(et)
Faeröers: vin ^(fo)
Fins: viini ^(fi)
Frans: vin ^(fr) m
Fries: wyn ^(fy) g
Galicisch: viño ^(gl)
Georgisch: ღვინო ^(ka) (ğhvino)
Grieks: κρασί ^(el) o, οίνος ^(el) m
Hebreeuws: יין ^(he) m
Hongaars: bor ^(hu)
Ido: vino ^(io)
Iers: fíon ^(ga)
Igbo: mmị ^(ig)
IJslands: vín ^(is) o
Indonesisch: anggur ^(id)
Italiaans: vino ^(it) m
Japans: ワイン ^(ja) (wain), 葡萄酒 ^(ja) (ぶどうしゅ, budoōshu)
Jiddisch: װײַן ^(yi) (vayn)
Kasjoebisch: sharap ^(csb)
Koerdisch: şerab ^(ku)
Koreaans: 포도주 ^(ko) (podoju)
Latijn: vinum ^(la) o
Lets: vīns ^(lv)
Litouws: vynas ^(lt) m
Luxemburgs: Wäin ^(lb) m

Macedonisch: вино ^(mk) (vino)
Malagasy: divay ^(mg)
Maleis: wain ^(ms)
Maltees: inbid ^(mt)
Nederduits: Wien ^(nds) m
Noors: vin ^(no) m
Nynorsk: vin ⁽ⁿⁿ⁾ m
Occitaans: vin ^(oc) m
Oekraïens: вино ^(uk) (vyno)
Oezbeeks: şarob ^(uz), vino ^(uz)
Oromo: vaynii ^(om)
Oudnoords: vín o
Papiaments: biña
Perzisch: شراب‎ ^(fa) (šarâb)
Pools: wino ^(pl) o
Portugees: vinho ^(pt) m
Quechua: shamusca ^(qu)
Reto-Romaans: vin ^(rm)
Roemeens: vin ^(ro) o
Russisch: вино ^(ru) (vino)
Schots-Gaelisch: fìon ^(gd)
Servo-Kroatisch: вино ^(sh) (vino)
Sesotho: veine ^(st)
Sloveens: vino ^(sl) o
Slowaaks: víno ^(sk)
Spaans: vino ^(es) m
Surinaams: win
Swahili: vin ^(sw) o, mvinyo ^(sw), divai ^(sw)
Thai: ไวน ^(th) (waj)
Tok Pisin: wain ^(tpi)
Tsjechisch: víno ^(cs) o
Tsjetsjeens: чагӀар (čaġar)
Tswana: mofine ^(tn), wine ^(tn)
Turks: şarap ^(tr)
Welsh: gwin ^(cy)
Wit-Russisch: вино ^(be) (vyno)
Wolof: sangara ^(wo)
Xhosa: iwayini 9
Zweeds: vin ^(sv) o

Gangbaarheid

Het woord wijn staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "wijn" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.^[7]

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

↑ "wijn" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
↑ wijn op website: Etymologiebank.nl
↑ www.nu.nl
↑ Weblink bron
Peter Giesen
“Route Nationale 7, leuker dan de Route du Soleil” (30 juli 2014), de Volkskrant
↑
Tim Voors
“Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers
↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

[p{{{1}}}-1] "wijn" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3

[2] Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).

[qwijn-3] wijn op website: Etymologiebank.nl

[4] www.nu.nl

[Route_Nationale_7,_leuker_dan_de_Route_du_Soleil-5] Weblink bron
Peter Giesen
“Route Nationale 7, leuker dan de Route du Soleil” (30 juli 2014), de Volkskrant

[Alleen,_De_Pacific_Crest_Trail_te_voet_van_Mexico_naar_Canada-6] 
Tim Voors
“Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers

[7] Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	wijn	wijnen
verkleinwoord	wijntje	wijntjes