Esperanto

Bonvenon al la Esperanta paĝo!

Welkom op de Esperanto-pagina

Dit wikiboek is bedoeld als inleiding bij het Esperanto. Het wil de gelegenheid geven om de taal op verschillende manieren en op verschillende niveaus te leren kennen:

• Grammatica - de spraakkunst
• Gebruik - toepassing in de praktijk
• Geschiedenis - de Esperantobeweging door de tijden heen

Lernu Esperanton! – Leer Esperanto!

Wat is Esperanto?

Esperanto is een levende taal die zeer geschikt is voor internationale communicatie.

Belangrijke kenmerken van het Esperanto

• Internationaal

Esperanto is vooral handig voor communicatie tussen mensen van verschillende nationaliteit die niet dezelfde moedertaal hebben.

• Neutraal

Esperanto behoort niet aan een bepaald volk of land toe en functioneert daarom als een neutrale taal.

• Gelijkwaardig

Wanneer je Esperanto gebruikt, voel je je gelijkwaardiger wat de taal betreft, vergeleken met een situatie waarin je bijvoorbeeld Engels spreekt met iemand die het Engels als moedertaal heeft.

• Relatief gemakkelijk

Dankzij de regelmatige structuur van deze taal is Esperanto in het algemeen veel gemakkelijker te leren dan andere moderne vreemde talen.

• Levend

Esperanto ontwikkelt zich net als andere levende talen, en alle facetten van het menselijk denken en voelen kunnen er in verwoord worden.

Voor de makers van dit boek is het een groot plezier Esperanto te spreken. We gebruiken de taal elke dag om te communiceren met vrienden uit verschillende landen en werelddelen, meestal via Internet. We ervaren Esperanto als een handig hulpmiddel voor vriendschap en samenwerking tussen mensen die niet dezelfde moedertaal hebben.

Het idee

"Het interne idee van Esperanto is: op het fundament van een neutrale taal de muren tussen de volkeren afbreken en de mensen aanwennen, dat elk van hen in zijn naaste slechts een mens en een vriend zou moeten zien" [L. Zamenhof, 1912]

Het basisidee van Esperanto gaat over het ondersteunen van tolerantie en respect tussen mensen van verschillende volkeren en culturen. Communicatie is immers essentieel voor onderling begrip en als de communicatie plaatsvindt d.m.v. een neutrale taal, kan dat het gevoel ondersteunen dat men 'op gelijke voet met elkaar staat' en respect voor elkaar heeft.

Als alledaagse taalgebruiker van het Esperanto denk je niet vaak aan "het fundament van een neutrale taal" en dat soort mooie woorden. Je bent gewoon blij met de mogelijkheid je op een vrije en natuurlijke manier uit te kunnen drukken in gesprekken met mensen uit andere landen en culturen.

Toepassingen

Je kunt op vele manieren iets aan het Esperanto hebben. De bekendste vind je hieronder.

Op reis

Pasporta Servo

Met Esperanto 'in je bagage' wordt reizen pas echt interessant. Je kunt (meestal gratis) bij andere Esperanto-sprekers thuis logeren en op die manier het land of de regio van dichtbij leren kennen. Elk jaar wordt er een boekje, getiteld Pasporta Servo, uitgegeven, dat logeeradressen bevat in meer dan 80 landen.

Internationale bijeenkomsten

Er worden regelmatig verschillende soorten bijeenkomsten georganiseerd met het Esperanto als voertaal. Voorbeelden zijn: het Internacia Junulara Kongreso (een bijeenkomst van ca. 400 jongeren), de Esperanto@Interreto-seminars (seminars over Internet-aangelegenheden), het Universala Kongreso (de grootste van alle bijeenkomsten, met meestal meer dan 1500 deelnemers) en het Internacia Seminario (een groot nieuwjaarsfeest in Duitsland).

Op het Internet

Als je van e-mailen, chatten of nieuwsgroepen houdt, zijn er mogelijkheden te over om met andere Esperanto-sprekers te communiceren over allerlei onderwerpen. Internet en Esperanto passen eigenlijk perfect bij elkaar!

E-mail-lijsten die relevant zijn voor nederlandstaligen zijn bijv. espned@groups.io https://groups.io/g/espned/ en voor de jongeren nejkajfleja@googlegroups.com https://groups.google.com/forum/#!forum/nejkajfleja

Alle yahoogroups zijn per 15 december 2020 opgeheven door Verizon.

Cultuur

Het Esperanto heeft zijn eigen cultuur: muziek, literatuur, theater enz. Hier vind je een klein voorproefje.

Muziek

Het "volkslied" van Esperanto is hier te beluisteren.

Dit zijn vijf populaire groepen.

• Esperanto Desperado
• Ĵomart kaj Nataŝa
• Kore
• Persone
• Dolcxamar

Graag willen wij aan Eurokka (Esperanto-Universala-Rok-Organizo, Kolektiva Komunik-Asocio) --- een organisatie die tot doel heeft het ontwikkelen en onder de aandacht brengen, zowel binnen als buiten de Esperantobeweging, van de Esperanto-muziekcultuur, de bands en de artiesten die in het Esperanto zingen --- onze dank betuigen voor de hulp bij het verwerven van de rechten om van elk van deze 5 cd's een nummer beschikbaar te stellen.

Een presentatie van enkele Esperanto-bands, hun liedjes in mp3-formaat en de songteksten vind je hier.

Literatuur

Er bestaan zeer veel boeken in het Esperanto, zowel vertaald als oorspronkelijk in het Esperanto geschreven. Hier zijn enkele titels:

• Tempo fuĝas
• Kapturnoj
• La kosmo kaj ni
• La Ŝtona Urbo
• La Eta Princo

"Reeds in de eerste brochure over Esperanto stond een gedicht. Vanaf het begin waren er mensen die de charme en de rijke uitdrukkingskracht van het Esperanto opmerkten; het bleek echt een taal te zijn waarin je je vrij voelt. Dus gebruikten ze hem ook voor het maken van kunst. Zo ontstond een literatuur, rijker dan er in veel andere talen in de eerste eeuw van hun bestaan bestond." (Claude PIRON)

In de bibliotheek van Lernu! vind je een aantal zeer interessante verhalen.

Vaak voorkomende vragen

Hoeveel mensen spreken Esperanto?

Niemand kan daar met zekerheid antwoord op geven... Het zijn er niet veel in vergelijking met de 'grote' talen, maar het zijn er genoeg om de taal op vele manieren te kunnen gebruiken. Enkele concrete voorbeelden vind je bij Toepassingen.

Op welke talen lijkt het Esperanto het meest?

Het hangt ervan af hoe je het bekijkt... Veruit de meeste woordstammen zijn ontleend aan de Indo-Europese talen (met name de Romaanse talen zoals Italiaans, Spaans en Frans, en in iets mindere mate de Germaanse en Slavische talen), maar voor een deel vertoont de grammaticale structuur van het Esperanto veel overeenkomsten met die van het Mandarijn en Vietnamees (beide isolerende talen).

Is Esperanto makkelijk te leren?

In vergelijking met de meeste natuurlijke talen wel. Maar zoals altijd hangt het van de persoon af, en van hoeveel andere talen je al kent.

Waarom wordt de taal "Esperanto" genoemd?

Oorspronkelijk heette de taal Lingvo Internacia - de Internationale Taal. Toen Zamenhof de taal presenteerde, gebruikte hij het pseudoniem D-ro Esperanto (dit betekent 'de doctor die hoopt'). Daarom gebruikten mensen soms de naam 'de taal van dr. Esperanto', en later alleen maar 'Esperanto' - en dat is tot op heden de gebruikelijke naam.

Heeft Esperanto een symbool?

Ja, meerdere. Het oudste symbool is de groene ster, die ook wordt gebruikt voor de Esperantovlag. De groene kleur staat symbool voor hoop ('espero'), en de vijfpuntige ster symboliseert de vijf continenten.

• 
  Verda stelo
• 
  Esperanto-vlag
• 
  Jubilea simbolo

Verwijzingen

Organisaties

• Wereldwijde Esperantisten-Jongeren-Organisatie: https://www.tejo.org
• Wereldwijde Esperantovereniging: https://www.uea.org
• Esperantic Studies Foundation: https://www.esperantic.org
• Esperanto@Interreto: https://www.ikso.net

Informatiepagina's

• Links naar websites over Esperanto in het Nederlands en in andere talen.: https://www.esperanto.net
• Panorama van Esperantozaken: https://www.esperanto-panorama.net
• Volledige kalender van Esperantobijeenkomsten: https://www.eventoj.hu
• Voor en over gelijkwaardigheid van talen: https://www.lingvo.org
• Internet Informatiecentrum: https://www.informado.net

Samenwerkende websites

• Dienst voor Esperantoleraren en -leerlingen: https://www.edukado.net
• Leuke en leerzame talenwebsite: https://www.lingvo.info
• Voor interculturele uitwisselingen: https://www.interkulturo.net

Tijdschriften

• La Esperanta Gazetejo: https://www.gazetejo.org
• El Popola Ĉinio: https://www.espero.com.cn
• La Gazeto: https://www.osiek.org/lagazeto
• La Ondo de Esperanto: https://www.esperanto.org/Ondo
• Litova Stelo: https://www.esperanto.lt/lstelo.html

Cursussen

• Lernu! – Leer Esperanto al doende (gratis en geheel vrijblijvende online cursus)!: https://nl.lernu.net/
• Goede cursus die je hier kunt downloaden: https://www.ikurso.net/
• Correspondentiecursus: https://www.pacujo.net/esperanto/course
• Spelenderwijs: https://www.duolingo.com/
• Een Esperanto-cursus kun je ook hier gratis volgen: https://www.xs4all.nl/~wvganswk/esp.htm
• Saluton! – Internationale cursus: https://www.kursosaluton.org/

Chatboxen

• Babilejo.org: https://www.babilejo.org
• Babilanto: https://www.ludanto.org/babilanto

Radiozenders

• Radio Verda: https://www.radioverda.com
• Vaticaan
• Havana
• Ĉina Radio Internacia
• Muzaiko

Waarom zou je Esperanto leren?

Cursussen van kunsttalen
Esperanto - Ido - Quenya - Toki Pona