Griekse mythologie/Muzen
De negen Muzen (Μοῦσαι), die ook Parnassides genoemd worden naar hun woonplaats op de Parnassus, waren de Griekse godinnen van de kunsten en wetenschap. De tempel ter ere van de muzen was in het grieks: Mouseion. De muzen waren begeleidsters van Apollon. Ze vertoefden het liefst op bergen en bewoonden de Olympus aan de kant van Piëria. Ook verbleven ze op de met gras begroeide vlakten van de Helikon, bij hun bron Hippocrene, en op de Parnassus, bij de Kastalia-bron. Aan de voet van de Helikon wedijverden de Pieriden, de dochters van de Macedonische koning Piërus, met de muzen, tot ze door hen in eksters werden veranderd.
(Pseudo-)Apollodorus noemt Mnemosyne (geheugen) de moeder van de drie muzen, die aanvankelijk voorkwamen als triade. Namen voor deze drievoudige muzen waren Melete (meditatie), Mneme (herinnering) en Aeode (lied). Volgens Hesiodus waren zij de dochters van Moeder Aarde en de Lucht.
De negenvoudige muze met haar functies kwam voor het eerst voor bij Hesiodus. In de mythologie van het oude Griekenland waren de negen muzen dochters van Zeus en de zussen van Apollo. Ze bewoonden samen de zangberg Helikon. De muzen waren voorstellingen van de godin als inspirerende kracht. Deze 'geestkracht' stond in de oudheid gelijk aan adem of lucht. Wat men nu onder 'geestelijke inspiratie' verstaat, werd toen beschouwd als letterlijk 'inademen'. Dat kan de betekenis zijn van de notie dat zij kinderen zijn van de lucht. Homerus begint zijn Odyssee met het aanroepen van een Muze: "Vertel mij, Muze, over de man ..."
Volgens een overlevering schonken de muzen ons de zeventonige toonschaal, die een weerspiegeling was van de 'harmonie der sferen'. Dit was de hemelse harmonie, waarin iedere planeet zich in zijn eigen sfeer bewoog, terwijl ze daarbij door resonantie elk hun eigen specifieke klank voortbrachten. Elke noot correspondeerde met de klank van een klinker. In het Fenicische alfabet, dat ook met de muzen in verband wordt gebracht, worden klinkers niet genoteerd. De muziek der sferen was de kracht die het universum bijeen hield.
Erato
Erato (Ἐρατώ) betekent 'beminnelijke'. Ze is de muze van de hymne, het lied en de lyriek. Haar attributen zijn snaarinstrumenten. Erato wordt ook genoemd als een van de nimfen die de god Hermes verzorgden op de berg Nysa, waarna zij als beloning door Zeus aan de hemel werden gezet als het sterrenbeeld de Hyaden. De andere nimfen waren Nysa, Makris, Bromie en Bakche.
Euterpe
Euterpe (Εὐτέρπη) betekent 'verblijdende' en ze is de muze van het fluitspel. Haar attributen zijn de aulos, de dubbele fluit of nog een ander muziekinstrument.
Kalliope
Kalliope (Καλλιόπη) betekent 'heldere ogen' en ze was de muze van het heroïsch epos (=heldendicht), de zang, de filosofie en de retoriek. Haar attributen zijn de schrijftafel en schrijfstift, alsmede de perkamentrol en de bazuin. Soms kan dit ook veranderd worden door een krans van goud of laurier.
Klio
Klio (Κλειώ) betekent 'verkondigende', en ze was de muze van de geschiedschrijving en ook van het heldendicht. Haar attributen zijn een boekrol en een bazuin. Af en toe wordt ze ook met een wateruurwerk afgebeeld. Dat staat symbool voor de tijd die loopt. Net zoals haar acht zusters is ze de dochter van de oppergod Zeus en de Titane Mnemosyne. Klio baarde bij de koning van Macedonië, Pierus, haar zoon Hyacinth.
Melpomene
Melpomene (Μελπομένη) betekent 'koor' of 'zingende', en ze was de muze van de tragedie. Haar attributen zijn het tragedie-masker, de dolk en kothurnen (toneelsandalen).
Polyhymnia
Polyhymnia (Πολυμνία) betekent 'rijk aan gezangen', en ze is de muze van de mimische kunst, de retoriek en gewijde liederen. Haar attributen zijn scepter, mantel en sluier. Op afbeeldingen houdt ze vaak haar vinger in haar mond en haar elleboog rust op een zuil. Ze werd beschouwd als de uitvindster van de lier en de landbouw.
Terpsichore
Terpsichore (Τερψιχόρη) betekent 'zij die graag danst', en ze is de muze van de dans en de lyrische poëzie, en de beschermvrouwe van het koor. Haar attribuut is de lier.
Thalia
Thalia (Θάλεια) betekent 'bloeiende' en ze is de muze van de komedie. Haar attributen zijn het komische masker en een herdersstaf. Thalia werd gezien als de leidster van de negen Muzen, en ze is ook een van de drie Gratieën.
Mede vanwege deze betekenis van het woord zie je de naam ook geregeld opduiken als een meisjesnaam.
Urania
Urania (Οὐρανία) betekent 'hemelse'. Ze is de muze van de sterrenkunde, een tak van de wetenschap die in de klassieke oudheid vooral geassocieerd werd met vrouwen. Haar attributen zijn een hemelbol en een schrijfstift.
Verscheidene sterrenkundige instituten werden naar haar genoemd, zo onder meer de volkssterrenwacht Urania te Hove bij Antwerpen