Heraldische kleur

Een heraldische kleur is een van de kleuren die in de heraldiek worden gebruikt. Voor de weergave wordt onderscheid gemaakt tussen heraldische kleuren, metalen en pelswerk. Hieronder worden behalve de kleuren ook de laatste twee vermeld. Er bestaat een afgesproken wijze om ze in een ongekleurde tekening weer te geven. De heraldische kleuren zijn beperkt in aantal en de meeste hebben een andere naam dan in het dagelijks leven.

Kleuren en metalen

Groep	Heraldische naam	Weergave in zwart-wit	Gebruikelijke naam	Symbolische betekenis^[1]
Officiële kleuren	azuur of lazuur	horizontale arcering	blauw	wetenschap, waarheid
	keel	verticale arcering	rood	moed, opoffering
	sinopel	diagonaal van linksboven naar rechtsonder^[2]	groen	mildheid, hoop
	sabel	effen zwart of horizontale en verticale arcering	zwart	gevaar, kracht
	purper	diagonaal van linksonder naar rechtsboven^[2]	purper	waardigheid
Niet algemeen erkend^[3]	oranje	verticale onderbroken lijnen van afwisselend punten en strepen	oranje	waarheid
Niet algemeen erkend^[3]	bruin	verticaal en diagonaal van linksboven naar rechtsonder^[2]	bruin	macht
Overige	natuurlijke kleur	de kleur die het afgebeelde stuk in werkelijkheid heeft
Metalen of tincturen	goud of or	puntjes	goud of geel	wijsheid, rijkdom
Metalen of tincturen	zilver of argent	effen wit	zilver of wit	trouw

Pelswerk

Pelswerk is een patroon van een kleur op een metaal of omgekeerd.

Vair
Paalvair
Hermelijn
Tegenhermelijn
Goudhermelijn

Vair, met variaties als tegenvair, paalvair enz.
- Vair zonder toevoeging duidt op een combinatie van zilver en azuur. Vair met andere kleuren wordt aangegeven met "vair van <metaal> en <kleur>".
Hermelijn (met de zwarte staartjes van een hermelijnvacht in winterkleed), met de variaties tegenhermelijn, goudhermelijn en tegengoudhermelijn.

Contrast

Van oorsprong werden schilden gebruikt als herkenningsteken op het slagveld. Dit gebruik ontstond aan het begin van de twaalfde eeuw. Contrast is daarbij belangrijk, het is daarom niet correct om kleur op kleur of metaal op metaal te plaatsen. Dit geldt natuurlijk niet voor de kleine details van de afbeelding. Pelswerk kan naar keuze als kleur of als metaal worden opgevat, waardoor het met een metaal of met een kleur gecombineerd kan worden. In later tijd, vooral toen veel meer plaatsen dan voorheen een wapen kregen (bijvoorbeeld toen de Hoge Raad van Adel veel Nederlandse gemeenten een wapen toekende), is deze etiquette hier en daar losgelaten. Men spreekt in dergelijke gevallen ook wel van raadselwapens.

Weergave in zwart-wit

Wapens voorzien van arceringen

Een standaard voor de weergave van kleuren in wapentekeningen door middel van arcering in Europa is pas na 1638 ontstaan, toen pater Petra-Sancta een werk uitgaf met de huidige wijze van arcering. Dit systeem werd naderhand geclaimd door een Fransman genaamd Vulson de la Colombière, maar zijn werk is in 1639 uitgegeven zodat het lastig te bewijzen viel dat hij de eerste was die op deze wijze arceringen gebruikte. Behalve de weergave zoals in de tabel hierboven zijn er andere systemen in gebruik geweest. Oude tekeningen in zwart-wit kunnen dus niet zonder meer volgens dit systeem worden ingekleurd. Vanaf de 13e eeuw begon men op zegels arceringen te gebruiken om kleuren aan te geven.^[4] Afgesproken vormen van arceringen die symbool stonden voor een bepaalde kleur, paste men ook toe op stenen wapens op gevels.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Deze betekenissen zijn in de 19e eeuw als onderdeel van de romantiek aan kleuren toegekend, maar kleuren hebben geen vaste betekenis in de heraldiek.^[bron?]
↑ ^a ^b ^c Hier wordt links resp. rechts voor de kijker bedoeld, niet heraldisch links of rechts
↑ Kleuren die niet in alle literatuur tot de heraldische kleuren worden gerekend
↑ Rietstaps Handboek der heraldiek - Cornelius Pama

[1] Deze betekenissen zijn in de 19e eeuw als onderdeel van de romantiek aan kleuren toegekend, maar kleuren hebben geen vaste betekenis in de heraldiek.^[bron?]

[lr-2] Hier wordt links resp. rechts voor de kijker bedoeld, niet heraldisch links of rechts

[3] Kleuren die niet in alle literatuur tot de heraldische kleuren worden gerekend

[4] Rietstaps Handboek der heraldiek - Cornelius Pama

[1]

[2]

[3]

[4]