Brantgum
Brantgum (Friese uitspraak: [’brɔntxm]?) is een dorp in de gemeente Noardeast-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland. Brantgum ligt ten noordwesten van Dokkum, tussen Foudgum en Waaxens aan beide kanten van de N356. Brantgum werkt op veel fronten samen met Foudgum en Waaxens.
Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie | Friesland | ||
| Gemeente | Noardeast-Fryslân | ||
| Coördinaten | 53° 21′ NB, 5° 56′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 3,59[1] km² | ||
| - land | 3,58[1] km² | ||
| - water | 0,01[1] km² | ||
| Inwoners (2023-01-01) |
240[1] (67 inw./km²) | ||
| Woningvoorraad | 110 woningen[1] | ||
| Overig | |||
| Postcode | 9153 | ||
| Woonplaatscode | 3390 | ||
| Belangrijke verkeersaders | 
| ||
| Foto's | |||
| |||
| Brantgum | |||
| |||
In 2023 telde het dorp 240 inwoners. Onder het dorp valt ook de buurtschap Veldburen.
Geschiedenis
bewerkenHet dorp is ontstaan op een terp. De terp werd enkele eeuwen voor de christelijke jaartelling opgeworpen op een kwelderwal. De terp werd halverwege de 19e eeuw in tweeën gedeeld door de weg die loopt van Dokkum naar Holwerd. Aan de zuidwestzijde is de terp flink afgegraven.
In de 13e eeuw werd de plaats vermeld als Brontegum, in 1470 als toe brantgum, in 1500 als thoe brantghum, in 1505 als Brantghum en in 1543 als Branteghum. De plaatsnaam zou duiden op het feit het de woonplaats (heem/um) van de familie Brantinga, afgeleid van de persoon Brant.
Tot 1984 behoorde Brantgum tot Westdongeradeel, later tot Dongeradeel, waarna deze opging in Noardeast-Fryslân.
Kerk
bewerkenDe kerk van Brantgum is gebouwd in de 12e eeuw. De kerk werd in de 15e eeuw verlengd, uit die tijd stamt het koor van de kerk. De kerktoren met ingesnoerde spits werd in 1877 gebouwd toen de kerk werd bepleisterd. 100 jaar later werd de bepleistering weggehaald waarna met zekerheid kon worden vastgesteld dat de basis van de kerk uit de 12e eeuw stamde.
Sport
bewerkenHet dorp heeft een kaatsvereniging, Alles aan de Hang genaamd, en een biljartclub.
Cultuur
bewerkenIn Brantgum is een dorpshuis, De Terpring, waarvan ook Waaxens en Foudgum gebruikmaken. In Brantgum wordt jaarlijks een openluchtspel georganiseerd.
Onderwijs
bewerken
Al in de 16e eeuw is er sprake van een school in het dorp. In 1989 kreeg de school een nieuw gebouw en een nieuwe naam, de Ids Wiersmaskoalle, maar na het schooljaar 2014/15 moest de school de deuren sluiten wegens te weinig leerlingen.
Geboren in Brantgum
bewerken- Ids Wiersma (1878-1965), schilder en tekenaar, in het dorp staat een standbeeld voor hem.
Openbaar vervoer
bewerkenBrantgum wordt bediend door vervoersmaatschappij Qbuzz:
Zie ook
bewerken- G. van Berkel & K. Samplonius (2018), Nederlandse plaatsnamen verklaard
- Frieslandwonderland.nl (Stichting Fryslâns Ferline); NoordBoek - Peter Karstkarel
- ↑ a b c d e Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen
- ↑ Lijn 660 Holwerd Veerdam - Dokkum Busstation. OV in Nederland 2022. Beschikbaar via: Wiki OV in Nederland. Geraadpleegd 16 april 2022. Gearchiveerd op 25 mei 2021.
- ↑ Lijn 721 Brantgum. OV in Nederland 2024. Beschikbaar via: Wiki OV in Nederland. Geraadpleegd 15 december 2024.
