Literair genre

Een literair genre is een categorisatie voor literaire composities. Deze categorisatie kan worden uitgevoerd naar literaire techniek, inhoud van het verhaal of lengte van het verhaal. Genre dient niet te worden verward met de leeftijdsclassificatie voor een verhaal. Genres zijn vaak flexibel, waardoor een verhaal in meerdere genres kan vallen.

Inleiding

Driehoek van Petersen

Aristoteles stelde dat er maar twee genres bestonden: het verhalende en het dramatische. Intussen bestaan heel wat opvattingen op grond van verschillende criteria.

De driehoek van Petersen is een begrip uit de literatuurwetenschap. Het verwijst naar een eenvoudige methode waarmee epiek, lyriek en dramatiek met elkaar kunnen worden vergeleken.

Indelingscriteria voor literaire genres zijn onder meer:

• Taalsituatie (monoloog, dialoog)
• Abstracte inhoud (de geschiedenissen, dus al dan niet narratief)
• Thematiek (bildungsroman, reisverhaal, filosofische romans, ...)
• Stijl (proza, poëzie, realistisch, symbolisch, ...)
• Leeshouding (heeft te maken met de receptie, wat de lezer van de tekst verwacht).

Verhalend proza

Indeling op basis van lengte

Over de exacte lengte van proza als kortverhaal, novelle en roman bestaat er geen consensus. In de praktijk worden deze termen vaak door elkaar gebruikt.

• Eendelig
  • Kort verhaal: tot maximaal 20.000 woorden
  • Novelle: pakweg 20.000 tot 40.000 woorden
  • Roman: boven de 40.000 woorden
• Meerdelig
  • Verhalencyclus
  • Romancyclus

Indeling op basis van inhoud

Avonturenroman, zeeroman, western, detectiveverhaal, thriller, komisch verhaal, fantastische vertelling, griezelverhaal, sciencefiction, briefroman, liefdesverhaal, erotische vertelling, autobiografische roman, schelmroman, bildungsroman, familieroman, zedenschets, streekroman, chicklit, tendensroman, historische roman, psychologische roman, bewustzijnsroman, ideeënroman, waargebeurd verhaal.

Poëzie

Poëzie kan men verder onderverdelen in:

• Epiek: lang verhaal in versvorm
  • Epos
  • Roman in verzen, chanson de geste
• Lyriek: korte gedichten, zoals sonnet

Drama

Bij drama kan men denken aan:

• Tragedie
• Komedie
• Klucht
• Tragikomedie
• Mysteriespel
• Passiespel
• Mirakelspel
• Moraliteit

Menggenres

• Met muziek: libretto, liedtekst
• Met beeld: stripverhaal
• luisterspel of hoorspel
• script of scenario voor film of televisie

Niet-verhalend proza (non-fictie)

Bij niet-verhalend proza of non-fictie kan men de volgende tekstsoorten onderscheiden:

• Informatieve teksten: artikel, verslag, biografie, woordenboek, encyclopedie, handboek...
• Betogende teksten: essay, verhandeling, traktaat, opiniestuk, column, recensie...
• Persoonlijke teksten: brief, memoires, autobiografie, dagboek, logboek, blog...
• Dialogerende teksten: gesprek, interview, enquête, discussieforum...

Sacrale teksten

• Door een hogere macht geïnspireerde teksten: Bijbel, Koran, Thora, Upanishads
• Religieus geïnspireerde teksten: gebed, litanie, preek, visioen, bezwering, toverspreuk

Bronnen, noten en/of referenties

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Literary genre op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

Externe links

• Chandler D. An Introduction to Genre Theory
• (1981) Bakhtin, M.M. The Dialogic Imagination: Four Essays. Ed. Michael Holquist. Trans. Caryl Emerson and Michael Holquist. Austin and London: University of Texas Press.
• John D. Dorst Neck-Riddle as a Dialogue off Genres: Applying Bakhtin's Genre Theory The Journal of American Folklore, Vol. 96, No. 382 (okt-dec 1983), pp. 413-433 DOI:10.2307/540982
• Derrida, Jacques The Law of Genre [Critical Inquiry Vol. 7, No. 1, On Narrative. (herfst 1980), pp. 55-81.] (ook beschikbaar als html^{[dode link]} of pdf). Heruitgegeven in On Narrative W.J.T. Mitchell, ed. Chicago and London: University of Chicago Press, 1981.

Epiek & narratologie