Po (voorwerp)

Po
	Twee po's van aardewerk (2005)
Type	Sanitair
Modellen	po, toiletpo
Opvolger	urinaal, katheter, toiletstoel

Een po (ook pot, waterpot, kamerpot, nachtspiegel, (onder)steek of minder netjes: pispot) is een pot waarin men 's nachts de behoefte kan doen.

Geschiedenis

De po wordt gebruikt in situaties waarin een nachtelijk bezoek aan de wc lastig is, bijvoorbeeld als deze zich ver van het bed bevindt. Het was tot ver in de 19e eeuw gewoon dat het toilet zich buitenshuis bevond, vaak boven een sloot.

In het verleden^{[(sinds) wanneer?]} werd de inhoud van de po niet weggegooid, maar bewaard en ingezameld door leerlooiers en wolkammers. De ammoniak in de urine was een waardevol ingrediënt voor het behandelen van leer en wol. In Tilburg werd in kruiken geurineerd en deze werden voor een paar centen verkocht. Op maandag wilde de industrie echter geen urine kopen, vanwege het te hoge alcoholgehalte ervan. Zo kwamen inwoners van Tilburg aan de bijnaam kruikezeker en de stad aan de naam Kruikenstad tijdens carnaval. Tilburg is niet de enige plaats met een verwijzing naar de po: de bloem van de haagwinde wordt in Noord-Brabant wel pispotje genoemd.

Was het gebruik van een po tot halverwege de 20e eeuw nog gebruikelijk, tegenwoordig^{[(sinds) wanneer?]} wordt hij zelden meer gebruikt. Bij bedlegerigheid bedient men zich van een ondersteek^[bron?] of urinaal, of wordt een verblijfskatheter aangelegd. Daarnaast is er een toiletstoel voor mensen die slecht ter been zijn.

Uitdrukkingen

Er zijn veel uitdrukkingen met po, pot of steek:

Uitdrukking	Betekenis
Iemand kan de pot op	Iemands mening interesseert mij niet; ik trek mij er niets van aan
Iemand op de pot zetten	Iemand te kijk zetten
Naast de pot piesen	Iets doen wat niet mag; een kans mislopen
Buiten de pot piesen	Overspel plegen
Van de pot gerukt	Totale onzin

Galerij

18e-eeuwse pispot in Westerwald keramiek, gevonden bij opgravingen in Brugge
Ondersteek uit begin 20e eeuw
Bourdalous uit de Hofburg te Wenen
Toilet- of postoel

Zie ook

Bourdalou, draagbare po voor dames
Lampetstel
Pecunia non olet

Zie de categorie Chamber pots van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.