Spoorlijn Weesp - Leiden

De Spoorlijn Weesp – Leiden, ook wel Schiphollijn genoemd, is een spoorlijn die de Luchthaven Schiphol in de ene richting verbindt met Weesp, via Amsterdam-Zuid, en in de andere met Leiden.

Schiphollijn Weesp - Leiden Centraal
Totale lengte	49,2 km
Spoorwijdte	normaalspoor 1435 mm
Aangelegd door	NS
Geopend Weesp - Amsterdam RAI: 23 mei 1993 Amsterdam RAI - Amsterdam Zuid: 31 mei 1981 Amsterdam Zuid - Schiphol: 21 december 1978 Schiphol - Leiden: 31 mei 1981
Huidige status	in gebruik
Geëlektrificeerd	bij aanleg
Aantal sporen	2 (gedeeltelijk 4)
Baanvaksnelheid Weesp - Riekerpolder aansl.: 130 Riekerpolder aansl. - Hoofddorp: 140 Hoofddorp - Leiden Centraal: 160
Beveiliging of treinbeïnvloeding	ATB EG, ATB+
Treindienst door	NS NS International Intercity direct Eurostar
Traject
Legenda lijn van Zutphen lijn van Lelystad 142,4 Weesp Muiderspoorbrug Amsterdam-Rijnkanaal 145,8 Gaasperdammerweg aansluiting Overweg langs de Diemen Diem 147,6 Muiderstraatweg aansluiting lijn naar Amsterdam Centraal tram  19  Weespertrekvaart van werkplaats GVB Metrolijn 148,7 Diemen Zuid 149,4 Venserpolder aansluiting Venserpolder Metrolijn aansl. lijn Amsterdam - Elten lijn Elten - Amsterdam 150,3 0 Duivendrecht Metrolijn lijn Amsterdam - Elten aansluiting gasfabriek opgebroken aansl. lijn Amsterdam - Elten tot 1989 Utrechtboog van Amsterdam Bijlmer ArenA 1,5 Duivendrecht aansluiting west buitenring Metrolijn Amstel (Rozenoordspoorbrug) aansl. Amsterdam Museumplein, nooit gebouwd tram  4  4,1 Amsterdam RAI Metrolijn 5,5 Amsterdam Zuid Metrolijn 1990 tot 2019 tram  5   25  opstelterrein GVB Amstelveenseweg tram  24  lijn van A'dam Willemspark naar Aalsmeer, EMA verbindingsboog 1976 tot 1981 7,0 Schinkel Metrolijn buitenring lijn van Amsterdam Centraal Riekerpolder aansluiting Ringvaart tot 2017 sinds 2017 Schipholspoortunnel zuidbaan AMS baan 09/27 14,3 Schiphol Airport lijn Aalsmeer - Haarlem nu hoofdwaterleiding WRK I 19,9 Hoofddorp opstelterrein Hoofddorp HSL-Zuid naar Antwerpen-Luchtbal 24,3 Nieuw Vennep lijn Hoofddorp - Leiden Heerensingel Hoofdvaart Ringvaart, grens Noord-Holland - Zuid-Holland 34,7 Sassenheim lijn van Amsterdam Centraal Warmond Warmonder Leede aansluiting Leiden Heerensingel opgebroken tramlijnen van Katwijk, Haarlem en Den Haag, opg. 41,3 Leiden Centraal tramlijn n. Haarlemmerstraat, H. Rijndijk en Scheveningen lijn naar Woerden lijn naar Rotterdam Centraal

Plaquette van de opening van Schiphol – Amsterdam Zuid op 20 december 1978.

Plaquette van de opening van de lijndelen Leiden – Schiphol en Amsterdam Zuid – Amsterdam RAI op 1 juni 1981.

Geschiedenis

De lijn werd aangelegd om een railverbinding te creëren met Schiphol en een extra en kortere verbinding te creëren tussen Amsterdam en Den Haag / Rotterdam. Voordien liep de spoorlijn Amsterdam – Den Haag via Haarlem, een omweg die na de drooglegging van de Haarlemmermeer in de 19e eeuw geen fysieke noodzakelijkheid meer was.

Door de Schiphollijn kon de Oude Lijn (Amsterdam – Haarlem – Rotterdam) worden ontlast, zodat er meer haltes op de trajecten Amsterdam – Haarlem en Haarlem – Leiden geopend konden worden.

Het eerste deel van de Schiphollijn was het baanvak station Schiphol – station Amsterdam Zuid, dat werd geopend op 20 december 1978. Dit baanvak had, althans voor reizigersvervoer, geen verbinding met de rest van het Nederlandse spoorwegnet. Voor de aanvoer van rollend materieel werd gebruikgemaakt van de oude Haarlemmermeerspoorlijnen.

Het station van Schiphol ligt in de zes kilometer lange Schipholspoortunnel.

In 1981 werd de lijn verlengd naar Amsterdam RAI en werd de Schiphollijn aan de zuidzijde bij Leiden met het landelijke spoorwegnet verbonden. Toen werden ook de stations Hoofddorp en Nieuw Vennep geopend.

In 1986 kwam de verbinding van Amsterdam Centraal met Schiphol tot stand, via de westtak van de Ringspoorbaan. Deze lijn sluit bij de Riekerpolder, tussen Amsterdam Zuid en Schiphol, aan op de Schiphollijn. Bij Hoofddorp werd een opstelterrein aangelegd.

In 1992 kwamen 5 mensen om het leven bij een treinongeluk in de buurt van Hoofddorp.

In 1993 werd de zuidtak van de Ringspoorbaan verlengd van Amsterdam RAI via Duivendrecht en Diemen Zuid naar Weesp. Dit traject was niet geheel nieuw, want op een deel van dit traject lag al een verbindingsspoor voor treinen tussen rangeerterrein te Watergraafsmeer en Utrecht, dat in de nieuwe lijn werd opgenomen. Sindsdien is er vanuit Schiphol een verbinding in de richting Amsterdam Zuid – Weesp, en vervolgens hetzij naar Almere, hetzij naar Hilversum.

In 1996 kwam een spoorverdubbeling van twee naar vier sporen gereed op het traject Amsterdam Riekerpolder (aansluiting Westtak en Zuidtak) – Schiphol – Hoofddorp. Sinds 2000 telt station Schiphol zes sporen. Het stationsgebouw uit 1978 werd in 1995 afgebroken en geïntegreerd in Schiphol Plaza.

In 2003 en 2006 werden twee nieuwe aansluitingen opgeleverd die van belang waren voor de Schiphollijn: de Hemboog, aan de westtak, en de Utrechtboog, aan de zuidtak. Door de Hemboog is er een directe verbinding ontstaan met Zaandam. Reizigers van en naar Schiphol uit de richting Zaandam – Purmerend – Hoorn hoeven hierdoor niet meer over te stappen in Sloterdijk.

Oorspronkelijk waren er op de Hemboog bij Sloterdijk geen perrons waar reizigers konden uit- en instappen. Deze zijn alsnog aangelegd en sinds de dienstregeling van 2009 stoppen er tweemaal per uur in beide richtingen treinen.

Door de Utrechtboog is een directe verbinding ontstaan met Utrecht, waardoor reizigers tussen Utrecht – 's-Hertogenbosch – Eindhoven en Schiphol niet meer hoeven over te stappen in Duivendrecht.

Tussen Hoofddorp en Nieuw-Vennep ligt parallel aan de Schiphollijn een deel van de Hogesnelheidslijn-Zuid. Deze was gereed in 2007 en zou in 2008 in gebruik worden genomen. Eurostar en de Intercity direct rijden vanaf 13 december 2009 over de HSL. Tussen Hoofddorp en Amsterdam Centraal liggen er geen HSL sporen en rijden de treinen op de bestaande sporen. In 2011 is een nieuw station geopend aan de Schiphollijn: station Sassenheim.

Treindiensten

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
700	Intercity (NS)	Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Almere Centrum – Lelystad Centrum – Zwolle – Assen – Groningen	Vormt tussen Schiphol Airport en Zwolle een halfuurdienst met serie 800. Vormt tussen Zwolle en Groningen een halfuurdienst met serie 500. Sommige treinen tussen Zwolle en Groningen stoppen op alle stations. (alleen 's morgens vroeg en 's avonds laat)
800	Intercity (NS)	Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Almere Centrum – Lelystad Centrum – Zwolle – Meppel – Leeuwarden	Vormt een halfuurdienst tussen Schiphol Airport en Zwolle met serie 700 en tussen Zwolle en Leeuwarden met serie 600. Sommige treinen tussen Zwolle en Leeuwarden stoppen op alle stations. (alleen 's morgens vroeg en 's avonds laat).
1400	Intercity (NS)	Utrecht Centraal – Amsterdam Centraal – Schiphol Airport – Den Haag HS – Rotterdam Centraal	Nachtnet. In beide richtingen stopt de eerste trein (in beide richtingen rond 1:30 uur) op Amsterdam Bijlmer ArenA. In de nacht van dinsdag op woensdag zijn er werkzaamheden aan de Westtak. Deze serie stopt dan niet op Schiphol Airport. Dat station wordt dan bediend door intercity 11400.
1800	Intercity direct (NS)	Breda – Rotterdam Centraal – Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Duivendrecht – Hilversum – Amersfoort Centraal – Amersfoort Schothorst	Via HSL. Rijdt na circa 20:00, op zaterdagochtend tot 9:00 en op zondagochtend tot 9:30 niet tussen Breda en Rotterdam Centraal.
11800	Intercity direct (NS)	Rotterdam Centraal – Schiphol Airport – Amsterdam Zuid	Via HSL. Rijdt enkel eenmaal in de late avond van zondag t/m donderdag en alleen richting Amsterdam Zuid.
2400	Intercity direct (NS)	Lelystad Centrum – Almere Buiten – Almere Centrum – Amsterdam Zuid – Schiphol Airport – Rotterdam Centraal	Via HSL. Wordt na 20:00 uur en op zondag vervangen door Intercity direct 12400 die enkel tussen Amsterdam Zuid en Rotterdam Centraal rijdt. Vormt een halfuursdienst met Eurocity direct 9500. Rijdt tot 8:00 richting Lelystad twee maal per uur ter vervanging van de Eurocity direct 9500.
12400	Intercity direct (NS)	Amsterdam Zuid – Schiphol Airport – Rotterdam Centraal	Via HSL. Rijdt na 20:00 en op zondag. Rijdt vanaf 22:00 richting Rotterdam twee keer per uur ter vervanging van de Eurocity direct 9500.
3100	Intercity (NS)	Den Haag Centraal – Leiden Centraal – Schiphol Airport – Amsterdam Bijlmer ArenA – Utrecht Centraal – Veenendaal-De Klomp – Ede-Wageningen – Arnhem Centraal – Nijmegen	Rijdt na circa 22:30, zaterdagochtend tot circa 9:00 en op zondagochtend tot circa 10:00 niet tussen Nijmegen en Utrecht Centraal v.v. Stopt alleen van vrijdag t/m zondag tot circa 19:00 te Veenendaal-De Klomp.
3200	Intercity (NS)	Arnhem Centraal – Ede-Wageningen – Utrecht Centraal – Amsterdam Zuid – Schiphol Airport – Leiden Centraal – Den Haag HS – Delft – Rotterdam Centraal	Stopt niet te Schiedam Centrum. Rijdt alleen van maandag tot en met donderdag tot circa 19:00.
3500	Intercity (NS)	Dordrecht – Rotterdam Centraal – Schiedam Centrum – Delft – Den Haag HS – Leiden Centraal – Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Utrecht Centraal – 's-Hertogenbosch – Eindhoven Centraal – Helmond – Venlo	Rijdt na circa 22:30, op zaterdagochtend tot circa 9:00 en op zondagochtend tot circa 10:00 niet tussen Dordrecht en Utrecht Centraal v.v.
4100	Sprinter (NS)	Hoofddorp – Schiphol Airport – Zaandam – Purmerend – Hoorn – Hoorn Kersenboogerd
4300	Sprinter (NS)	Den Haag Centraal – Leiden Centraal – Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Weesp – Almere Centrum – Almere Buiten – Almere Oostvaarders – Lelystad Centrum
5700	Sprinter (NS)	Utrecht Centraal – Hilversum – Weesp – Amsterdam Zuid – Schiphol Airport – Hoofddorp – Leiden Centraal	Rijdt niet na 20:00 uur. Rijdt in het weekend niet tussen Hoofddorp en Leiden Centraal.
8100	Sprinter (NS)	Hoofddorp – Schiphol Airport – Amsterdam Sloterdijk – Amsterdam Centraal	Rijdt onder de formule Airport Sprinter.
8200	Sprinter (NS)	Hoofddorp – Schiphol Airport – Amsterdam Sloterdijk – Amsterdam Centraal	Rijdt onder de formule Airport Sprinter.
8300	Sprinter (NS)	Hoofddorp – Schiphol Airport – Amsterdam Sloterdijk – Amsterdam Centraal	Rijdt onder de formule Airport Sprinter. Rijdt niet na 21:00.
8400	Sprinter (NS)	Hoofddorp – Schiphol Airport – Amsterdam Sloterdijk – Amsterdam Centraal	Rijdt onder de formule Airport Sprinter. Rijdt niet na 21:00.
9500	Eurocity Direct, Beneluxtrein (NS International)	Lelystad Centrum – Almere Buiten – Almere Centrum – Amsterdam Zuid – Schiphol Airport – Rotterdam Centraal – Antwerpen-Centraal – Brussel-Zuid	Via HSL. Tussen Schiphol en Rotterdam is bij een reis binnen Nederland een toeslag verschuldigd. Rijdt na 20:00 uur, zaterdagochtend vroeg en op zondag enkel tussen Amsterdam Zuid en Brussel-Zuid v.v.
11400	Intercity (NS)	Leiden Centraal – Schiphol Airport – Amsterdam Bijlmer ArenA	Nachtnet. Rijdt alleen in de nachten volgend op dinsdag en woensdag
Nachttrein 32700	Nachttrein (Arriva)	Maastricht – Sittard – Roermond – Weert – Eindhoven Centraal – 's-Hertogenbosch – Utrecht Centraal – Amsterdam Bijlmer ArenA – Amsterdam Zuid – Schiphol Airport	Rijdt alleen in de nacht van vrijdag op zaterdag.
Nachttrein 32790	Nachttrein (Arriva)	Groningen – Assen – Zwolle – Lelystad Centrum – Almere Centrum – Amsterdam Centraal – Schiphol Airport	Rijdt alleen in de nacht van vrijdag op zaterdag.

Dynamisch Verkeersmanagement

Op de stations Schiphol Airport en Amsterdam Zuid wordt gebruikgemaakt van Dynamisch Verkeersmanagement. Dit houdt in dat op statische informatieborden zoals gele vertrekstaten, en tot op het laatst ook op dynamische systemen, zoals reisplanners en displays in de stationshallen en boven de perrons, niet staat op welk spoor een trein vertrekt, maar het tweetal sporen aan een perron wordt vermeld. Pas op het laatste moment kan men op de displays op het perron zien op welk van de twee sporen de betreffende trein komt of staat. Ook is de beveiliging gewijzigd in november 2007; sindsdien is het mogelijk dat 24 treinen per uur in elk van beide richtingen de tunnel passeren.

Spoorverdubbeling

In het kader van het project Openbaar Vervoer Schiphol-Amsterdam-Almere-Lelystad (OV-SAAL) is het baangedeelte tussen de aansluiting Riekerpolder en de splitsing bij de Utrechtboog tussen 2012 en 2016 viersporig gemaakt. Hiermee is capaciteit ontstaan voor meer rechtstreekse treinen vanuit Almere richting Schiphol en vanuit Hilversum en Utrecht richting Schiphol. Bij Riekerpolder sluit de westelijke tak van de ringspoorbaan aan op het traject tussen station Amsterdam Zuid en station Schiphol Airport. Deze aansluiting is verbouwd naar een dubbele vorkaansluiting. Treinen naar en van station Amsterdam Centraal kunnen nu zonder hinder voor andere treinen naar het optimale spoor in de Schipholspoortunnel geleid worden, en omgekeerd. Het treinverkeer van en naar station Schiphol en station Hoofddorp en verder, en het treinverkeer van en naar de HSL-Zuid profiteren hiervan.

Stations en gebouwen

Overzicht van stations langs de lijn:

Station	Geopend	Huidig gebouw
Weesp	1874	1967, NS, 2e gebouw, uniek ontwerp
Diemen Zuid	1993	1993, NS, 1e gebouw, uniek ontwerp
Duivendrecht	1993	1993, NS, 1e gebouw, uniek ontwerp
Amsterdam RAI	1981	1991, NS, 2e gebouw, uniek ontwerp
Amsterdam Zuid	1978	2012, NS, 3e gebouw, uniek ontwerp
Schiphol Airport	1978	1995, NS, 2e gebouw, geïntegreerd in Schiphol Plaza
Hoofddorp	1981	1998, NS, 2e gebouw, uniek ontwerp
Nieuw Vennep	1981	1986, NS, 2e gebouw, uniek ontwerp
Sassenheim	2011	2011, NS, 1e gebouw, uniek ontwerp
Leiden Centraal	1843	1987, NS, 4e gebouw, uniek ontwerp van Reijnders

De stations Leiden en Weesp waren al eerder geopend aan andere spoorlijnen.

Zie ook

• Lijst van spoorlijnen in Nederland
• Station Amsterdam Museumplein - voor de geschiedenis van het noordelijke uiteinde van de Schiphollijn

Externe link

• OV SAAL (Schiphol – Amsterdam – Almere – Lelystad)

Bronnen, noten en/of referenties