slaan

Nederlands

naamwoord van handeling
zelfstandig	bijvoeglijk
slaan	slaand
slag	geslagen
slaag

Uitspraak

• Geluid:  slaan    (hulp, bestand)
• IPA: / slan / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• slaan

Woordherkomst en -opbouw

• Oudnederlands slān, verder te herleiden tot Protogermaans *slahan-. Verwant met Duits schlagen en Engels slay, binnen het Nederlands doublet met slagen en slachten.
• In de betekenis van ‘klappen, slagen toebrengen’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
slaan /slan/	sloeg /slux/	geslagen /ɣə'sla.ɣə(n)/
klasse 6	volledig

Werkwoord

slaan

1. overgankelijk een klap uitdelen; met de arm of een vastgehouden voorwerp een snelle, rakende beweging maken

   • Hij sloeg hem met de vuist op de kin. 

2. het voorbrengen van geluid door ergens op te slaan

   • De klok heeft al vier uur geslagen. 

3. ergatief ergens plotseling mee beginnen

   • Het paard sloeg op hol. 

4. (spel) een stuk van de tegenstander door een bepaalde zet uitschakelen

Synoniemen

• [1] meppen

Hyponiemen

   

aanslaan achteroverslaan achteruitslaan afslaan balslaan beslaan bijslaan binnenslaan boelenslaan buitenslaan dichtslaan doodslaan doorslaan dubbelslaan erop los slaan fijnslaan gadeslaan gansslaan gaslaan goudslaan heenslaan in elkaar slaan ineenslaan inslaan kaalslaan kapotslaan kleinslaan lamslaan lekslaan losslaan maatslaan medeslaan misslaan naslaan neerslaan omhoogslaan omlaagslaan omslaan omverslaan onderslaan ontslaan openslaan opslaan overeenslaan overslaan platslaan pruikslaan rondslaan samenslaan scheefslaan stukslaan swietslaan tegenslaan ternederslaan terneerslaan terugslaan tiltslaan toeslaan touwslaan uiteenslaan uitslaan vastslaan verslaan voorslaan voortslaan wegslaan

Afgeleide begrippen

• beslagen, sladood, sladubbel, slag, slagen, slager

Verwante begrippen

• trappen

Uitdrukkingen en gezegden

   

altijd op hetzelfde aanbeeld slaan Alle hoop de bodem in (laten) slaan door iets geen enkele hoop meer (laten) hebben Als een tang op een varken slaan iets heeft totaal niets met een besproken onderwerp te maken Bruggen slaan / bouwen Dat slaat als een knots op een kangoeroe Dat choqueert je Dat slaat als een tang op een varken Dat slaat nergens op De bodem ingeslagen / in geslagen De hand aan de ploeg slaan. flink aan het werk gaan [1] de spijker op de kop slaan De verzenen tegen de prikkels slaan zich verzetten tegen iets wat niet tegen te gaan is Een (modder)figuur slaan een belachelijke of domme indruk maken Een flater slaan een nogal domme fout maken Ergens (geen) acht op slaan Ergens een slaatje uit slaan ergens een voordeeltje uit halen Ergens een slag naar slaan raden Iemand in het gareel slaan iemand dwingen voor je te werken Munt uit iets slaan ergens aan verdienen Op de grote trom slaan aandacht proberen te krijgen voor diens zaak Spijkers met koppen slaan eindelijk een stap vooruit in het proces Tot moes slaan iets helemaal kapot slaan Twee vliegen in één klap slaan door één ding te doen meteen twee dingen oplossen/bereiken Uit het lood geslagen zijn niet meer weten hoe het verder moet Uit het veld geslagen zijn helemaal van streek zijn Wie een hond wil slaan, kan gemakkelijk een stok vinden. als je iemand (ergens mee) wilt afkeuren is er altijd wel een reden te vinden Zijn slag slaan op het goede moment de kansen benutten, bv dingen kopen De hand aan de ploeg slaan flink aan het werk gaan Dat slaat nergens op! Dat is niet logisch. Iemand bont en blauw slaan iemand hard slaan Zich erdoorheen slaan zich redden uit een moeilijke situatie

Vertalingen

    1. een klap uitdelen; met de arm of een vastgehouden voorwerp een snelle, rakende beweging maken   

Duits: schlagen (de) Engels: bash (en), hit (en) Ido: batar (io)

Noors: banke (no) Nynorsk: banke (nn) Oudnoords: hnjóða Spaans: batir (es), golpear (es) , pegar (es)

    2. het voorbrengen van geluid door ergens op te slaan   

Duits: schlagen (de)

Engels: toll (en), chime (en)

    3. ergens plotseling mee beginnen   

Duits: ausschlagen (de)

    iemand bont en blauw slaan   

Duits: jemanden grün und blau schlagen

Gangbaarheid

• Het woord slaan staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "slaan" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Afrikaans

Uitspraak

• geluid

stamtijd
infinitief	voltooid deelwoord
slaan	geslaan
	volledig

Werkwoord

slaan

1. slaan