amandel

in wijzerzin: een geopende amandelpit, een amandelpit, een rauwe amandel en een gebleekte amandel

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  amandel    (hulp, bestand)
• IPA: / aˈmɑndəl / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• aman·del

Woordherkomst en -opbouw

• via Middelnederlands amandel via Oudfrans amandele of middeleeuws Latijn amandula, in de betekenis van ‘steenvrucht met eetbare pit’ voor het eerst aangetroffen in 1251
  • v/m [3]: vanwege de vergelijkbare vorm, in de betekenis "tonsil" aangetroffen vanaf 1567

m	enkelvoud	meervoud
naamwoord	amandel	amandels
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

de amandel m

1. (plantkunde) kleine bladverliezende loofboom Amygdalus dulcis , die vooral in bergachtige gebieden groeit

   ▸ Italië produceert en exporteert goede kwaliteit hazelnoten en amandelen.

• 
  Een amandel in Iran.
• 
  1. Een bloeiende amandel.
• 
  1. Een amandel in de herfst.

Synoniemen

• amandelboom

Vertalingen

    1. kleine bladverliezende loofboom, Amygdalus dulcis   

Bulgaars: бадемово дърво (bg) Deens: mandel (da), mandeltræ (da) Duits: Mandel (de), Mandelbaum (de) Engels: almond (en), almond-tree (en) Esperanto: migdalujo (eo) Fins: mantelipuu (fi) Frans: amandier (fr)

Italiaans: mandorlo (it) Noord-Fries: mandelbuum Pools: drzewo migdałowe (pl) o Portugees: amêndoeira (pt) Roemeens: migdal (ro) m Spaans: almendro (es) m, almendrero (es) m Zweeds: mandelträd (sv)

v/m	enkelvoud	meervoud
naamwoord	amandel	amandelen, amandels
verkleinwoord	amandeltje	amandeltjes

Zelfstandig naamwoord

de amandel v / m

1. (fruit) vrucht van de amandelboom Amygdalus dulcis 
2. (voeding) eetbare pit van de amandelvrucht

   ▸ Het vreemdst was misschien nog wel dat oom Sverre deze keer niet de amandel in de rijstebrij kreeg.

   ▸ Iets vergeten? Ja. De amandel voor de rijstebrij, ze zouden tenslotte kerst vieren in het huis van oudoom Sverre, hij die altijd de amandel in de rijstebrij kreeg, vermoedelijk door de bedienden te corrumperen.

3. (anatomie) elk van de vier klieren in de neus-keelholte, die deel uitmaken van het afweersysteem

   • Bij veel kinderen worden de amandelen  geknipt.

• 
  [1] Een amandel.
• 
  [3] Illustratie van de amandelen in de keel.

Synoniemen

• [1] amandelvrucht
• [3] tonsil, keelamandel

Hyponiemen

• [2] aardamandel, bosamandel, kraakamandel, Singapore-amandel, suikeramandel, zeeamandel
• [3] keelamandel, neusamandel, tongamandel

Afgeleide begrippen

   

amandelachtig amandelboom amandelbrood amandeldeeg amandeldrank amandelgebak amandelgeest amandelhout amandelmeel amandelmelk amandelmot amandelolie amandelontsteking amandeloperatie amandelorgeade amandelpas amandelpers amandelpruim amandelspijs amandelstaaf amandelsteen amandeltaart amandelvormig amandelwater amandelwilg amandelwolfsmelk amandelzeep amandelzuur

Uitdrukkingen en gezegden

• [3] mandelen knippen
  tonsillen operatief verwijderen

Vertalingen

    1. eetbare pit van de amandelvrucht   

Afrikaans: amandel (af) Bulgaars: бадем (bg) m Catalaans: ametller (ca) Chinees: 扁桃 (zh) Duits: Mandel (de) v Engels: almond (en) Fins: manteli (fi) Frans: amande (fr) v Galicisch: amendoeira (gl) Italiaans: mandorlo (it) Latijn: amygdalum (la) o

Noord-Fries: mandel Oekraïens: мигдаль (uk) Papiaments: mangel Pools: migdał (pl) m Portugees: amendoeira (pt) Roemeens: migdală (ro) v Sardisch: mendula (sc) Spaans: almendra (es) Thai: อัลมอนด์ (th) Turks: badem (tr)

    3. klier in de neus-keelholte   

Duits: Mandel (de) Engels: tonsil (en) Esperanto: tonsilo (eo) Faeröers: mandla (fo) Frans: amygdale (fr) Fries: mangel (fy)

Latijn: amygdalum (la) o, , tonsilla (la) v Papiaments: amandel Portugees: amígdala (pt), tonsila (pt) Spaans: amígdala (es) v, tonsila (es) v Turks: bademcik (tr)

Gangbaarheid

• Het woord amandel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "amandel" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Afrikaans

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	amandel	amandels

Zelfstandig naamwoord

amandel

1. (fruit) amandel