dagen

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  dagen    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈdaɣə(n) / (2 lettergrepen)
  • (Noord-Nederland): /ˈdaχə(n)/
  • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /ˈdaɣə(n)/

Woordafbreking

• da·gen

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘oproepen’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1240

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
dagen	daagde	gedaagd
zwak -d	volledig

Werkwoord

dagen

1. onpersoonlijk dag worden

   • Het daagde al in het oosten toen hij eindelijk in slaap viel. 

2. overgankelijk (juridisch) dagvaarden: de opdracht geven op een bepaalde dag voor het hof te verschijnen

   • Hij werd voor de rechtbank gedaagd. 

3. absoluut beginnen te beseffen, beginnen bewust te worden

   • Toen begon er iets bij hem te dagen. 

Synoniemen

• [1] krieken, licht worden
• [2] dagvaarden
• [1],[3] gloren

Hyponiemen

• indagen, opdagen, uitdagen, verdagen

Vertalingen

    1. dag worden   

Duits: dämmern (de), tagen (de) Frans: apparaître (fr), luire (fr)

Spaans: amanecer (es), alborear (es), esclarecer (es)

    2. dagvaarden: de opdracht geven op een bepaalde dag voor het hof te verschijnen   

Duits: vorladen (de)

Spaans: citar (es), emplazar (es)

    3. beginnen te beseffen, beginnen bewust te worden   

Duits: sich klar werden (de)

Zelfstandig naamwoord

de dagen mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord dag

   ▸ Ze ging naar de zonsondergang kijken vanuit het water, maar kwam er niet meer uit door de sterke stroming. Haar lichaam werd pas dagen later gevonden.

Afgeleide begrippen

• bezoekdagen, dankdagen, decemberdagen, dierendagen, donderdagen, feestdagen, geboortedagen, herfstdagen, hondsdagen, kerstdagen, kinderdagen, lentedagen, maandagen, marktdagen, naamdagen, regendagen, rustdagen, vrijdagen, werkdagen, winterdagen, zomerdagen, zondagen

Gangbaarheid

• Het woord dagen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "dagen" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Deens

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?

Woordafbreking

• da·gen

Naar frequentie	569

Zelfstandig naamwoord

dagen

1. nominatief bepaald gemeenschappelijk geslacht enkelvoud van dag

Nedersaksisch

Zelfstandig naamwoord

dagen

1. meervoud van dag

Noors

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / ˈdɑːgən /

Woordafbreking

• da·gen

Naar frequentie	355

Zelfstandig naamwoord

dagen

1. nominatief bepaald mannelijk enkelvoud van dag

Nynorsk

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / ˈdɑːgən /

Woordafbreking

• da·gen

Zelfstandig naamwoord

dagen

1. nominatief bepaald mannelijk enkelvoud van dag

Veluws

Zelfstandig naamwoord

dagen

1. meervoud van dag

Zweeds

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?

Naar frequentie	495

Zelfstandig naamwoord

dagen

1. nominatief bepaald gemeenschappelijk geslacht enkelvoud van dag