kool

Nederlands

raapzaad (Brassica rapa)

Uitspraak

• Geluid:  kool    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• kool

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kool	kolen
verkleinwoord	kooltje	kooltjes

Woordherkomst en -opbouw

1. Leenwoord uit het Latijn, in de betekenis van ‘plantengeslacht, groente’ voor het eerst aangetroffen in 1226
2. Afgeleid van het Latijn caulis.
3. Van Middelnederlands kole, van Protogermaans *kula

Zelfstandig naamwoord

de kool v / m

1. (bloemplanten) (groente) een geslacht Brassica  uit de kruisbloemenfamilie (Cruciferae of Brassicaceae). Het geslacht bevat een aantal landbouw- en tuingewassen. De bloemen bestaan uit vier kelkbladen, vier kroonbladen, zes meeldraden en twee vruchtbladen

   • Een kool met een verfijnde smaak. 

2. een zwarte brandstof die voornamelijk uit koolstof bestaat

Hyperoniemen

• kruisbloemenfamilie, zaadplanten, malviden, rosiden, bedektzadigen, landplanten, planten

Hyponiemen (in taxonomische zin)

• raapzaad, romanesco
• boerenkool, broccoli, broccolini, Chinese kool, duizendkoppige kool, Ethiopische mosterd, Galicische kool, kailan, koolraap, koolrabi, koolzaad, mergkool, palmkool, raapstelen, rodekool, sareptamosterd, savooiekool, sierkool, spruitkool, stoppelknol, tronchuda-kool, wittekool, zwarte mosterd

Verwante begrippen

• akkerkool, bolletjeskool, grote zandkool, kerguelenkool, kleine zandkool, zandkool, zeekool

Verwante begrippen

• verkolen

Anagrammen

• look

Hyponiemen

   

Chinese kool akkerkool apekool beenderkool (2) bewaarkool bladkool bloemkool boerenkool boeskool bruinkool (2) buiskool buskool cokeskool dovekool gaskool (2) glanskool (2) groenekool houtskool (2) kabuiskool kapperkool kapperskool kappertjeskool karkool kwistekool mergkool palmkool pestkool poederkool (2) raapkool retortenkool rijnkool rodekool roetkool (2) savooiekool savooikool sierkool sluitkool spitskool splijtkool spruitkool steenkool (2) turfkool (2) vennenkool vlamkool (2) waskool (2) wittekool zandkool zeekool zuurkool

Afgeleide begrippen

   

Canarisch groot koolwitje Japanse koolmees Koolhaas blauwe koolaardvlo blauwzijige koolaardvlo grijze koolmees groot koolwitje grote koolvlieg klein koolwitje kolenaak kolenader kolenbak kolenbekken kolenboer kolenbrander kolenbranderij kolenbunker kolencentrale kolendamp kolendrager kolenemmer kolenfornuis kolengas kolengestookt kolengruis kolenhaard kolenhak kolenhandel kolenhaven kolenhok kolenindustrie kolenkachel kolenkalk kolenkalksteen kolenkelder kolenman kolenmijn kolenpijler kolenproductie kolenschep kolenschip kolenschop kolensjouwer kolenslak kolenslik kolenstof kolenstook kolentip kolenveld kolenvergasser kolenvergassing kolenvoorraad kolenvuur kolenwagen kolenwasserij kolenwinning kolenzaag kolenzak kolenzandsteen kolenzeef kolenzwart koolaak koolaardvlo koolachtig koolader koolas koolbak koolbandspanner koolbekken koolblad koolbladroller koolborstel koolbrander koolbunker kooldamp kooldioxide kooldraad kooldrager kooldruk koolemmer koolfilter koolgalmug koolgruis koolhaas koolhandelaar koolhof koolhok koolhoudend koolhydraat koolkelder koolkit koollaag koollangpootmug koollong koolluis koolmees koolmicrofoon koolmijn koolmonoxide koolmot koolmotten kooloxide koolplant koolpot koolraap koolsalade koolschaaf koolschildwants koolschip koolschop koolsla koolslik koolsoep koolsoort koolspits koolstof koolteer kooltekening kooltip kooluil koolvis koolvlieg koolvlinder koolwagen koolwater koolwaterstof koolweerstand koolwitje koolwittevlieg koolzaad koolzak koolzuur koolzwart koolzweer melige koolluis ontkolen verkolen zuidelijke koolschildwants zwarte koolaardvlo zwarte koolvis

Uitdrukkingen en gezegden

[1] "eetbare plant"

• De kool en de geit sparen

Een oplossing vinden waar beide partijen tevreden mee kunnen zijn

• Het is allemaal kool

Stoett-1239

• Het sop is de kool niet waard

een onderwerp is te onbelangrijk om er aandacht aan te geven

• Iemand een kool stoven

iemand op een onprettige manier ertussen nemen

• Iets met een zwarte kool tekenen

Stoett-1238

• Je kan niet de kool en de geit sparen

je moet keuzes maken

• Oom Kool

Stoett-1700

Vertalingen

    1. een eetbare plant met veel ondersoorten uit de kruisbloemfamilie   

Bretons: kaol (br) Bulgaars: зеле (bg) o Deens: kål (da) g Duits: Kohl (de) m Engels: cabbage (en), cabbage plant (en), cole (en) Esperanto: brasiko (eo) Estisch: kapsas (et) Fins: kaali (fi) Frans: chou (fr) m Hebreeuws: כְּרוּב (he) Hongaars: káposzta (hu) Ido: kaulo (io) IJslands: hvítkál (is) Italiaans: cavolo (it) m Japans: キャベツ  (ja) Koreaans: 양배추 (ko) Kroatisch: kupus (hr) m, zelje (hr) o Lets: kāposts (lv) Macedonisch: зелка (mk) Maltees: kaboċċa (mt) v

Nedersaksisch: kool (nds), Kohl (nds) Occitaans: caulet (oc) m Oekraïens: капуста (uk) v Papiaments: kolo Perzisch: کلم (fa) Pools: kapusta (pl) v Portugees: repolho (pt) m, couve (pt) Ripuarisch: Kappes (ksh) Roemeens: varză (ro) v Russisch: капуста (ru) v Sardisch: càule (sc) m Schots-Gaelisch: càl (gl) Slowaaks: kapusta (sk) v Sesotho: khabetjhe (st) Spaans: col (es) v, repollo (es) m, berza (es) v Thai: กะหล่ำปลี (th) Tsjechisch: zelí (cs) o Turks: lahana (tr) Welsh: bresych (cy) Zweeds: vitkål (sv)

    2. een zwarte brandstof die voornamelijk uit koolstof bestaat   

Afrikaans: steenkool (af) Angelsaksisch: col (ang) Arabisch: فحم (ar) (feĥem) Bulgaars: въглен (bg) m (vəglen) Catalaans: carbó (ca) Chinees: 煤炭 (zh) (méi tàn) Deens: kul (da) Duits: Kohle (de) Engels: coal (en) Esperanto: karbo (eo) Faeröers: kol (fo) Fins: hiili (fi) Frans: charbon (fr), houille (fr), braises (fr) Fries: koal (fy) Hindi: कोयला (hi) (koylā) Hongaars: szén (hu)

IJslands: kol (is) Italiaans: carbone (it) Koerdisch: kumirr (ku) v, rejî (ku) v Noors: kull (no) Pools: węgiel (pl) Portugees: carvão (pt) Roemeens: cărbune (ro) m Russisch: уголь (ru) m (úgol’) Schots-Gaelisch: gual (gd) Servisch: Cyrillisch: угаљ (sr) m, ћумур (sr) m Westers: ugalj (sr) m, ćumur (sr) m Spaans: carbón (es) Tagalog: karbón (tl), úling (tl) Telugu: బొగ్గు (te) (boggu) Tsjechisch: uhlí (cs) Turks: kömür (tr) Zweeds: kol (sv)

Gangbaarheid

• Het woord kool staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "kool" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

• [1] kool in het Nederlands Soortenregister N
• [1] kool op Wikidata

Achterhoeks

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kool	kolen
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

kool

1. (plantkunde)(groente) kool; een eetbare plant met veel ondersoorten uit de kruisbloemfamilie

Afgeleide begrippen

• boeskool

Drents

Zelfstandig naamwoord

kool

1. (plantkunde)(groente) wittekool

Synoniemen

• boeskool
• boezenkool

Nedersaksisch

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kool	kolen
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

kool

1. (plantkunde)(groente) kool; een eetbare plant met veel ondersoorten uit de kruisbloemfamilie
2. (plantkunde)(groente) wittekool

Schrijfwijzen

1. Kohl
2. –

Synoniemen

1. –
2. boesekool / boeskole / boeskool / boezenkool / busekool / buuskåål / Buuskoal, kabbes, kabbeskool, witte kool

Afgeleide begrippen

kooluul koolmot koolvlieg koolgalknut

savooiekool spitskool zurekool

Verwante begrippen

• busekoolteelt

Veluws

Zelfstandig naamwoord

kool

1. (plantkunde)(groente) kool; een eetbare plant met veel ondersoorten uit de kruisbloemfamilie

Afgeleide begrippen

boesekool boeskole busekool kabbeskool

kooluul koolmot koolvlieg koolgalknut

savooiekool spitskool zurekool

Typische woordcombinaties

• witte kool

Verwante begrippen

• busekoolteelt
• kabbes