koud

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  koud    (hulp, bestand)
• IPA: / kɑut / (1 lettergreep); /kʌʊt/

Woordafbreking

• koud

Woordherkomst en -opbouw

• erfwoord via Middelnederlands cout van Oudnederlands kalt, in de betekenis van ‘guur, kil’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1130

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	koud	kouder	koudst
verbogen	koude	koudere	koudste
partitief	kouds	kouders	-

Bijvoeglijk naamwoord

koud

1. met een lage temperatuur, fris, kil, koel

   ▸ 0, ja, hij kon goed klimmen, op de rotsen tenminste, hij was gewend aan de kou, want in de bergen was het 's nachts altijd koud.

   ▸ Bezorgd en koud wikkelde ik mijn regenjas om mijn voeten in de hoop droog te blijven.

Antoniemen

• warm

Hyponiemen

• (intensivering) Siberisch koud, berekoud, bitterkoud, doodkoud, ijskoud, inkoud, steenkoud, stervenskoud
• doorkoud, handkoud, kilkoud, omkoud, vrieskoud, waterkoud

Afgeleide begrippen

   

Koude Oorlog koubeitel koud maken koudbeitel koudbewerking koudbloed koudbreukig kouddruklassen koude koudgeperst koudgewalst koudhartig koudheid koudlichtspiegel koudmakend koudmerk koudslachter koudsmeden koudvuur koudwalserij koudwaterbad koudwaterkraan koudwaterkuur koudwaterleiding koudwatervrees koudweg kouwelijk

Uitdrukkingen en gezegden

• Koude drukte

Drukte die nergens voor nodig is, poeha

• Bang zijn zich aan koud water te branden

erg voorzichtig zijn

• Iemand koud laten

Iemand onverschillig laten

1. • Dat laat mij volkomen koud. 

• Dat gaat me [je/hem, ...] niet in de koude kleren zitten

Dat raakt me [je/hem, ...] emotioneel en/of fysiek

• Dat raakt mijn koude kleren niet

Ergens niets mee te maken hebben en zich niet voor interesseren.

• Erom koud ( of omkoud) zijn ( of raken)

Stoett-1666

• Ergens heet noch koud van worden

zich nergens iets van aantrekken

• Iemand koud maken

Iemand om het leven brengen

• Iets langs je (koude) kleren af laten glijden

ergens niets van aan trekken

• Psychologie van de koude grond

• Van een koude (kale of slechte) kermis (markt of reis) thuiskomen

Teleurgesteld thuiskomen

Bijwoord

1. (spreektaal) amper, nauwelijks (voornamelijk in combinatie met een tijdsaanduiding)

   • Het is koud twee uur geleden. 

Vertalingen

    1. niet warm, fris, kil, koel   

Afrikaans: koud (af) Albanees: ftohtë (sq) Arabisch: بارد (ar) Asturisch: friú (ast) Baskisch: hotza (eu) Catalaans: fred (ca) Deens: kold (da) Dime: ķîžîn Duits: kalt (de) Engels: cold (en) Esperanto: malvarma (eo) Estisch: külm (et) Fins: kylmä (fi) Frans: froid (fr) m, froide (fr) v Friulisch: frêt Galicisch: frío (gl) Grieks: κρύος (el) (kríos) Iers: fuar (ga) Indonesisch: dingin (id)

Italiaans: freddo (it) Kituba: koizi, madidi Latijn: frigidus (la) Minangkabaus: dingin Napolitaans: friddo Noors: kald (no) Nynorsk: kald (nn) Occitaans: fred (oc), freg (oc) Papiaments: friu Perzisch: سرد (fa) Pools: zimno (pl) Portugees: frio (pt) Roemeens: frig (ro) Siciliaans: friddu (scn) Spaans: frío (es) Taroko: masekuich (indien van water) Tsjechisch: studený (cs) Zweeds: kall (sv)

Gangbaarheid

• Het woord koud staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "koud" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.