stijgen

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  stijgen    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈstɛiɣə(n) / (2 lettergrepen); /ˈstɛi̯ɣə(n)/

Woordafbreking

• stij·gen

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘omhooggaan’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1100.
• erfwoord: Middelnederlands stīghen, uit Oudnederlands stīgan, ontwikkeld uit Oergermaans *stīgan- ‘omhooggaan, klimmen’, bij de Indo-Europese wortel *steigʰ- ‘stappen, stijgen’, waartoe ook Oudiers tíagu ‘ik ga, schrijd’, Oudgrieks steíkhein ‘gaan, lopen’ en Sanskrit stighnoti ‘hij loopt’ behoren. Evenals Nederduits stiegen, Duits steigen en Fries stige.

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
stijgen	steeg	gestegen
klasse 1	volledig

Werkwoord

stijgen

1. ergatief naar boven gaan, toenemen

   • De heteluchtballon steeg langzaam. 
   • De koersen zullen niet stijgen, eerder dalen. 

   ▸ De omzet van de kringloopwinkels is gestegen. Volgens Kringloop Nederland komt dat onder meer door de inflatie. "Dat wil niet zeggen dat de kringloop duur is geworden. Het zijn nog steeds heel schappelijke prijzen", zegt directeur Heijne.

Synoniemen

• klimmen, opgaan, omhooggaan, opkomen, rijzen, toenemen, verheffen

Antoniemen

• afnemen, dalen, vallen, zakken

Hyponiemen

• afstijgen, bestijgen, doorstijgen, instijgen, ontstijgen, opstijgen, overstijgen, uitstijgen

Afgeleide begrippen

• stijgbeugel, stijger, stijghoogte, stijgijzer, stijging, stijgwind

Verwante begrippen

• hoogte, koersen, niveau, nivelleren, omhoogschieten, opgooien, wassen, zweven

Vertalingen

    1. naar boven gaan, toenemen   

Duits: steigen (de) Engels: go up (en), rise (en) Frans: monter (fr) Fries: stige (fy)

Italiaans: montare (it), salire (it) Nederduits: stiegen (nds) Portugees: montar (pt), subir (pt) Spaans: subir (es), ascender (es)

Gangbaarheid

• Het woord stijgen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "stijgen" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.