Monolitt

Ein monolitt er ein geologisk formasjon som eit fjell, som består av ein enkel massiv stein eller klippe, eller eit monument eller ein stein plassert som eit monument. Erosjon er den vanlegaste årsaka til den geologiske formasjonen, som ofte består av særs hard eller solid metamorf eller sedimentær bergart.

Ordet kjem frå det gresk ordet μονόλιϑος (monolithos), som igjen kjem av μόνος («ein» eller «enkel») og λίϑος («stein»).

Mount Augustus vert ofte hevda å vere den største monolitten på jorda.

Geologiske monolittar

Dei tre største på jorda er:

1. Mount Augustus, i Vest-Australia - 860 m
2. La Peña de Bernal, i Mexico
3. Stone Mountain, i Stone Mountain Park, Stone Mountain, ein forstad til Atlanta i Georgia i USA

Av andre finn ein:

Europa

• Frau Holle-steinen, nær Fulda i Tyskland
• Humber Stone, Humberstone, nær Leicester i England.
• King Arthur's Stone (Cornwall)
• Logan Stone (Trereen, Cornwall)
• Odin Stone (Stenhouse, Orknøyane; øydelagd i 1814)
• Peñon de Ifach i Calpe i Spania
• Rock of Gibraltar i Gibraltar

Nord-Amerika

• Beacon Rock i Columbia-ravinen i Washington i USA
• Bottleneck Peak and Moon, Sids Mountain, Utah
• Devils Tower nasjonalmonument, Wyoming
• El Capitan, Yosemite nasjonalpark, California
• Enchanted Rock, Llano County i Texas
• Haystack Rock, Clatsop County i Oregon
• Looking Glass Rock, Transylvania County, Nord-Carolina
• Peña de Bernal, Querétaro i Mexico
• Petroforms, Manitoba i Canada og Wisconsin i USA
• Stawamus Chief, Squamish i British Columbia
• Stone Mountain, Stone Mountain i Georgia

Afrika

• Ben Amera i Mauritania
• Brandberg i Namibia
• Aso Rock i Nigeria - 400 m
• Zuma Rock i Nigeria

Asia

• Savandurga
• Gilbert Hill

Australia

• Bald Rock, nær Tenterfield i New South Wales
• Mount Coolum, Queensland
• Mount Wudinna, nær Wudinna, Sør-Australia
• Kokerbin Rock, Vest-Australia
• Uluru, òg kjend som Ayers Rock

Sør-Amerika

• Cordillera del Paine i Chile

Antarktis

• Scullin-monolitten

Mange av desse har segner knytt til seg.

Monumentmonolittar

Ein struktur som er hogd ut av stein.

• Toppsteinen på Teoderikmausoleumet i Ravenna
• Stonehenge
• Elloragrottene - Verdsarvstad
• Runesteinar
• Steinsirkel
• Bautastein
• Stele
• Obeliskar
• Ogham Stone, Dinglehalvøya på Irland
• Adam and Eve Stones, Avebury, Wiltshire, England

Sjå òg

• Megalitt
• Monolitten i Vigelandsparken
• Monolittisk arkitektur
• Inselberg

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Monolith» frå Wikipedia på engelsk, den 6. februar 2008.