Baldassare Castiglione

Baldassare Castiglione (1478–1529), greve av Novilara, var ein framtredande forfattar og diplomat i den italienske renessansen. Han er truleg mest kjend for boka Il Libro del cortegiano ('boka om høvisk framferd'), som vart skriven i 1506, men ikkje utgjeven før i 1528.

Baldassare Castiglione
Statsborgarskap	Hertugdømet Milano
Fødd	6. desember 1478 Marcaria, Casatico
Død	8. februar 1529 (50 år) Toledo i Spania
Yrke	diplomat, lyrikar, skribent, kunsthistorikar
Sjanger	avhandling, brevlitteratur, elegi
Religion	Den romersk-katolske kyrkja
Far	Cristoforo Castiglione
Mor	Luigia Gonzaga
Ektefelle	Ippolita Torelli
Born	Camillo Castiglione
Baldassare Castiglione på Commons

Liv

Castiglione vart fødd nær Mantova, men studerte humaniora i Milano frå han var seksten år. Han var av adelsslekt, og laut gje opp studiane for å ta over som førar for familien etter at faren døydde. Nokre av pliktene hans vart utførte for huset Gonzaga som han hadde nær kontakt med. Han var og skyldt Gonzaga-familien på morssida. Castiglione tente ei tid hjå markien i Mantova, Francesco II Gonzaga og markisa, Isabella d’Este.

Frå 1504 budde han i Urbino. Han hadde fått løyve til å reise dit etter tenest, og vart løyst frå stillinga hjå Francesco. Hertuginna i Urbino var Elisabetta Gonzaga, søster av Francesco Gonzaga. Ho synte stor vørdnad for dikting og kunst, og her møtte Castiglione mellom andre Pietro Bembo, ein førande litteraturteoretikar i tida. Castiglione vart sterkt påverka av Vergil, og skreiv sine eigne ekloger etter mønster av denne.

Cortegiano, 1549

Castiglione skreiv ei rad sonettar etter mønster av Francesco Petrarca og Pietro Bembo. Han skreiv både på Italiensk og Latin. Mange av kjærleiksdikta hans er skrivne til Elisabetta Gonzaga, som han næra sterke kjensler for, men aldri fekk. Han døydde av sterk feber i Toledo i 1529.

Libro del cortegiano

Boka om høvisk ferd er skriven som ein dialog, i same stil som Kongsspegelen. Her set Castiglione opp ein rad med riddarideal som han meinte var naudsynte for ein adelsmann. Castiglione la vekt på Spezzatura, eit krav om at riddaren eller friaren skulle syne kunstene sine med takt, og syne at han var overlegen utan at dette verka udanna eller overkøyrande. Mellom anna skulle han syne kjennskap til musikk.

Han meinte og at kvinner skulle lærast opp i kunsta å spela og synge, og danse attåt. Men desse skulle og halde att og ikkje skryte i overmål. Boka heldt seg som eit ideal for ytre danning i mange år, og fekk innverknad på musikksynet i Italia.