Safir
Safir (frå gresk σάπφειρος; sappheiros, 'blå stein') er ein særs verdfull, blå edelsteinvariant av mineralet korund, eit aluminiumoksid (α-Al2O3), når fargen er ein annan enn raud eller mørk rosa. Dersom det er tilfelle blir edelsteinen kalla rubin, og blir sett på som ein eigen type edelstein. Spor av andre grunnstoff som jarn, titan eller krom kan gje fargar som korundblå, gul, rosa, purpur, oransje eller ein grønaktig farge. Rosa-oransje safir blir òg kalla padparadscha. Rein krom er ei særskilt ureining for rubinar. Men ein kombinasjon av t.d. krom og titan kan gje ein safir som er ulik frå raud.
| Safir | |||
 Den 423-karat(85 g) blå Logan-safiren | |||
| Generelt | |||
|---|---|---|---|
| Kategori | Oksydmineral | ||
| Kjemisk formel | Aluminiumoksid, Al2O3 | ||
| Identifikasjon | |||
| Farge | Ofte blå, men varierer | ||
| Krystallform | massiv og korna | ||
| Krystallsystem | Trigonal Symbol (32/m) Romgruppe: R3c | ||
| Kløyv | ingen | ||
| Brot | muslig, fliesete | ||
| Mohs hardleiksskala | 9.0 | ||
| Glans | glasaktig | ||
| Strekfarge | kvit | ||
| Spesifikk vekt | 3.95–4.03 | ||
| Optiske eigenskapar | |||
| Optiske eigenskapar | Abbetal 72.2 | ||
| Brytingsindeks | nω=1.768–1.772 nε=1.760–1.763, dobbeltbryting 0.008 | ||
| Pleokroisme | Kraftig | ||
| Smeltepunkt | 2030–2050 °C | ||
| Smeltbarheit | usmelteleg | ||
| Oppløyselegheit | Uoppløyseleg | ||
| Andre eigenskapar | lengdeutvidingskoeffisient (5.0–6.6)×10−6/K | ||
Safirar er vanleg nytta i smykke. Safir kan finnast naturleg i ulike sedimentære bergartar eller steinformasjonar eller dei kan bli produserte kunstig i form av store krystallar, boules, for både industriell eller dekorativ bruk.
Gode safirar kjem særleg frå Kashmir, Thailand og Sri Lanka. Det er ein sjeldan rubinførekomst ved Froland i Aust-Agder.
Kjelder
endre