Strasbourg
Strasbourg (elsassisk Strossburi, tysk Straßburg, tidlegare Strassburg) er ein by nordaust i Frankrike, hovudstad og største by i regionen Grand Est og hovudstad i EU. Storbyområdet til Strasbourg hadde i 1999 om lag 650 000 innbyggjarar. Byen ligg nær grensa til Tyskland, og er prefecture (hovudstad) i departementet Bas-Rhin.
| Strasbourg | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Styresmakter | |||||
| Land Region Departement |
Frankrike Grand Est Bas-Rhin | ||||
| Borgarmeister | Jeanne Barseghian 
| ||||
| Geografi | |||||
| Flatevidd | 78,26 km² | ||||
| Flatevidd - By - Urbant - Storbyområde |
78,26 km² 222 km² 1 331,5 km² | ||||
| Innbyggjarar - By (2004) - folketettleik - Byområde - Storbyområde |
272 800 3 486/km² 427 245 (1999) 612 104 (1999) | ||||
| Koordinatar | 48°35′04″N 07°44′55″E / 48.58444°N 7.74861°E | ||||
| Høgd over havet | 143 m | ||||
| Tidssone - Ved sommartid |
CET (UTC+1) CEST (UTC+2) | ||||
| Diverse anna | |||||
| Heimeside: https://www.strasbourg.eu | |||||
| Nettstad: https://www.strasbourg.eu/ | |||||
| Plassering | |||||
 | |||||
Strasbourg er mellom anna sete for Europarådet, Den europeiske menneskerettsdomstolen, Den europeiske ombudsmannen, Eurokorpset, Europeisk audiovisuelt observatorium, men mest kjend er Europaparlamentet, sjølv om enkelte parlamentssesjonar òg vert halde i Brussel. Strasbourg er eit viktig industrisenter, og eit knutepunkt for både vegar, jernbane og elvar. Hamna i Strasbourg er den nest største på Rhinen etter Duisburg i Tyskland. Byen er sete for Commission Centrale pour la Navigation du Rhin.
Strasbourg sitt historiske senter, Grande Île («Stor øy») har vore på UNESCO si verdsarvliste sidan 1988. Dette var første gong eit heilt bysenter vart sett på lista. Strasbourg har ei vakker blanding av fransk og tysk kultur (alemannisk), og vert rekna som knutepunkt for samhald mellom det moderne Frankrike og Tyskland.
Etymologi
endreNamnet på byen er ei franskifisert utgåve av det germanske Straßburg og tyder «by ved vegkryss». Det moderne Stras- er kognat til det originale tyske Straße/Strasse ('gate'), medan -bourg er kognat til det tyske -burg ('festning, borg') og det engelske borough (bykommune).
Geografi
endreStrasbourg ligg i den tradisjonelle regione Alsace ved elva Ill, der ho munnar ut i Rhinen, ved grensa til Tyskland. Den tyske byen på andre sida av Rhinen heiter Kehl. Byen ligg i Rhindalen, om lag 20 km aust for Vogesane, og 25 km vest for Schwarzwald. Vind som kjem frå begge desse retningane vert som regel stoppa, og sommaretemperaturen kan verte svært høg. Desse naturlege barrierane fører òg til at Strasbourg er den franske byen med mest luftforureining, men mindre tungindustri og meir effektiv trafikkregulering i og rundt byen har byrja å vise gode resultat.
Historie
endre
Romarane etablerte ein militær utpost om lag der byen ligg i dag, som vart kalla Argentoratum. Frå 300-talet var han eit bispesete. På 400-talet busette alemannarar, hunarar og frankarar seg i byen. Han vart i 1262 ein del av Det tysk-romerske riket, og var eit viktig kommersielt senter i mellomalderen. Katedralen i Strasbourg vart ferdigstilt i 1439, og var då den høgaste bygningen i verda.
I 1518 var byen råka av den såkalla dansepesten, då folk dansa seg til døde.[1]
På 1520-talet var Martin Luther aktiv i Strasbourg, og hans tilhengjarar etablerte eit universitet her i det følgjande hundreåret.
Strasbourg vart annektert av Frankrike i september 1681. Den offisielle, intolerante religiøse politikken som førte til at mange franske protestantar flykta frå Frankrike (mest til Prøyssen) fekk likevel ikkje så stor påverknad i Strasbourg, sjølv om protestantar vart utelukka frå offentlege embete. Byen heldt fram å vere sterkt prega av tysk kultur; på byrjinga av 1770-talet studerte Goethe her, og byen vart eit krystalliseringspunkt for den litterære rørsla Sturm und Drang. Med veksten i handel og industri vart byen sitt folketal tredobla på 1800-talet til rundt 150 000.
Byen vart igjen ein del av Tyskland da Preussen vann den fransk-prøyssiske krigen i 1871, men vart i 1919 avstått til Frankrike. Han vart så tysk igjen igjen frå 1940 og fransk igjen frå 1945.
Kjelder
endre- Fotnotar
- ↑ Tore Moland (28. juli 2018). «Historiens lengste og mest dødelige «raveparty»». Urix. NRK.no. «Epidemien fikk navnet dansepesten. På det verste skal det ha dødd 15 mennesker om dagen i Strasbourg. Det var midt på sommeren og varmt i været, og de som danset var så oppslukt at de knapt tok til seg vått eller tørt. [Epidemien] varte trolig et sted mellom seks uker og to måneder»
Bakgrunnsstoff
endre- Eurodistrict offisiell side
- Hamna i Strasbourg
- Museum i Strasbourg
- Byarkivet til Strasbourg
- Strassburg: bilete
- Dei europeiske institusjonane i Strasbourg
- Vitjande i Strasbourg
- Bilete av Strasbourg - Terra Galleria
- Offentleg transport i Strasbourg
- «Bilete av Strasbourg i ruinar etter bombing i 1944». Arkivert frå originalen 7. juni 2012. Henta 1. mai 2007.