Vatikanstaten
Vatikanstaten er den minste staten i verda. Sjølv om staten er liten, er han kjend over heile verda, og han er eit viktig turistmål. Staten ligg midt i Italia sin hovudstad Roma. I likskap med staten San Marino er Vatikanstaten heilt omslutta av Italia. Vatikanstaten vart oppretta den 11. februar 1929, og har kring 1.000 innbyggjarar. Han er den vesle resten etter den ein gong så mektige Kyrkjestaten.
| Santa Sede Stato della Città del Vaticano
(norsk: Vatikanstaten, vatikansk) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Nasjonalsong | «Inno e Marcia Pontificale» | ||||||
| Motto | Ukjent | ||||||
| |||||||
| Offisielle språk | Latin, italiensk mest brukt | ||||||
| Hovudstad | Vatikanstaten | ||||||
| Styresett |
Pavedøme Angelo Sodano Eduardo Cardinal Martínez Somalo | ||||||
| Flatevidd – Totalt – Andel vatn |
0,44 km² (198.) Ubetydeleg | ||||||
| Folketal – Estimert (2017) – Tettleik |
1 000 (199.) 2 272,7 /km² (3.) | ||||||
| Sjølvstende - Erklært - Anerkjent |
Frå Italia 11. februar 1929 | ||||||
| Nasjonaldag | — | ||||||
| BNP – Totalt (—) – Per innbyggjar |
— (—.) — (—.) | ||||||
| Valuta | Euro | ||||||
| Tidssone | UTC +1 | ||||||
| Telefonkode | +379 | ||||||
| Toppnivådomene | .va
| ||||||
Staten er formelt sjølvstendig, sjølv om det er nært samkvem med Italia, og Paven er statssjef og diktator. Vatikanstaten er på berre 0,44 kvadratkilometer, men den har sine eigne euro-myntar, eige postvesen, eigen radio- og fjernsynsstasjon, og si eiga avis (L'Osservatore Romano). I tillegg er det eigen jarnvegsstasjon, og 862 meter med jarnveg.
Hæren i Vatikanstaten, Sveitsargarden, som er paven si personlege livvakt, oppstod på 1500-talet, og er svært kjend. Hæren er sett saman av omtrent 100 sveitsargardistar.
Peterskyrkja er den mest iaugefallande og kjende bygningen i Vatikanstaten. Kyrkja er det største kyrkjebygget i verda. Ho er bygd over apostelen Peter si grav. Andre kjente bygg er Vatikanbiblioteket og Vatikanmuséa. Petersplassen framom Peterskyrkja er òg svært kjent.
I Vatikanstaten er det paven som styrer. Paven er den øvste leiaren for Den katolske kyrkja. Pavedømet er i høve tradisjonen innstifta av Jesus Kristus sjølv. Kort tid etter at han døydde stod Peter fram som leiar (biskop) for den kristne kyrkjelyden i Roma. Biskopen av Roma var leiaren for heile den kristne kyrkja. Etter kvart vart biskopen i Roma kalla pave. Ordet pave tyder far. Som leiar for den katolsk kyrkja må paven klargjera viktige trusspørsmål, og orda hans vert i denne samanhengen rekna som «ufeilbarlege». Kyrkja ved paveembetet vert av katolikkar sett på som ufeilbarleg når paven uttalar seg om viktige lærespørsmål.
Bakgrunnsstoff
endre- Comon.dk, 25. juni 2003: Vatikanet på nettet
- Vatican: the Holy See
- Vatikanet og resten av verda Arkivert 2003-06-24 ved Wayback Machine.
- christusrex: Musei Vaticani, Cappella Sistina, ...
- Vatikanstaten i tal
- Foto frå vatikanstaten
Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Vatikanstaten