Zadie Smith
Zadie Smith (fødd 25. oktober 1975)[1] er ein engelsk forfattar som har skrive ei rekkje kjende romanar, særleg debuten Hvite tenner (2000). I 2003 blei ho teken med på det litterære tidsskriftet Granta si liste over dei tjue beste unge britiske forfattarane.
| Zadie Smith | |
 | |
| Statsborgarskap | Storbritannia |
| Fødd | 25. oktober 1975 (49 år) London |
| Yrke | skribent, romanforfattar, essayist, akademikar |
| Språk | Engelsk |
| Periode | 2000- |
| Medlem av | Royal Society of Literature, American Academy of Arts and Sciences |
| Ektefelle | Nick Laird |
| Debut | Hvite tenner (2000) |
| Zadie Smith på Commons | |
Liv
endreTidleg liv
endreZadie Smith blei fødd som Sadie Smith i nordvestlege London i bydelen Brent, som hovudsakleg var eit arbeidarklassestrøk. Mor hennar, Yvonne McLean, var frå Jamaica, og hadde kome til England i 1969. Faren, Harvey Smith, var engelsk, og hadde vore gift ein gong før. Smith har ei halvsyster, ein halvbror og to yngre brør - den eine av dei rapparen og stand-upkomikaren Doc Brown, den andre rapparen Luc Skyz. Foreldra hennar skilde seg då ho var i tenåra. 14 år gammal endra ho stavemåten på fornamnet sitt frå «Sadie» til «Zadie».
Utdanning og karriere
endreSmith studerte engelsk litteratur ved King's College ved Universitetet i Cambridge.[2] Ved Cambridge gav ho ut fleire noveller i ei samling av studentskrift kalla May Anthologies. Desse fekk merksemd frå ein utgjevar som tilbaud henne kontrakt for ein roman. Smith bestemte seg for å kontakta ein litterær agent og blei teken opp av Wylie Agency på grunnlag av eitt kapittel.
Hvite tenner (White Teeth) blei introdusert for forlaga i 1997, lenge før boka var ferdigskriven. På grunnlag av det ufullførte manuskriptet byrja ein auksjon for rettane blant ulike utgjevarar, og Hamish Hamilton vann i Storbritannia. Smith fullførte Hvite tenner i løpet av det siste året sitt ved Cambridge, og boka blei gjeven ut i 2000. Ho blei ein bestseljar med ein gong. Romanen blei rosa internasjonalt og vann ei rekkje prisar. Romanen blei filmatisert for fjernsyn i 2002 av Channel 4.[1]
Smith blei fastbuande forfattar (writer-in-residence) ved Institute of Contemporary Arts i London. Ho redigerrte og gav ut ein antologi av tekstar om sex, Piece of Flesh, som kulminasjon av denne rolla.
I intervju har ho medgjeve at den intensive publisiteten rundt den første romanen hennar ei tid gav henne skrivesperre. Etter ei tid klarte ho likevel å produsera att, og den andre romanen hennar, The Autograph Man (Autografmannen), kom ut i 2002. Også denne blei ein kommersiell suksess, sjølv om meldingane denne gongen var mindre overveldande positive enn dei for Hvite tenner. Etter utgjevinga budde Smith i USA som fellow ved Radcliffe Institute for Advanced Study Fellow ved Harvard University frå 2002 til 2003.[3] Her byrja ho på ei bok med essay kalla The Morality of the Novel eller Fail Better, der ho tek for seg forfattarar frå 1900-talet frå eit moralfilosofisk synspunkt. Boka blei ikkje gjeven ut, men danna truleg grunnlag for essaysamlinga Changing My Mind som kom ut i november 2009.[4]
Den tredje romanen hennar, On Beauty, kom ut i september 2005, og fekk betre anerkjenning enn den føre. Romanen har handling hovudsakelig i og rundt den amerikanske byen Boston. Han blei kortlista for Bookerprisen,[5] og vann Orangeprisen og Anisfield-Wolf Book Award.[6]
Etter å ha undervist i skjønnlitteratur ved Columbia University School of the Arts blei Smith tilsett ved New York University i ei fast professorstilling i skjønnlitteratur i 2010.[7]
I 2012 gav ho ut romanen NW, med handling frå Kilburn nordvest i London og tittel etter det lokale postnummeret, NW6. NW blei kortlista til Royal Society of Literature sin ondaatjepris og til Women's Prize for Fiction.[8] Han blei filmatisert for BBC fjernsyn regissert av Saul Dibb og med manus av Rachel Bennette.[9]
Den femte romanen til Smith, Swing Time, kom ut i november 2016.[10] Han blei langlista til Man Booker-prisen i 2017.
Privatliv
endreZadie Smith møtte forfattaren Nick Laird ved Universitet i Cambridge. Dei gifta seg i 2004 i Cambridge, og ho dedikerte On Beauty til «min kjære Laird». Paret budde i Monti i Roma frå november 2006 til 2007 og oppretta deretter basar både i New York (der begge underviste i kreativ skriving ved Columbia University) og Kilburn i London. Paret har to barn, Katherine (Kit) og Harvey (Hal).[11]
Bibliografi
endreNoveller
endre- «Mirrored Box» i The May Anthology of Oxford and Cambridge Short Stories (1995)
- «The Newspaper Man» i The May Anthology of Oxford and Cambridge Short Stories (1996)
- «Mrs. Begum's Son and the Private Tutor» i The May Anthology of Oxford and Cambridge Short Stories (1997)
- «Picnic, Lightning» i The May Anthology of Oxford and Cambridge Short Stories (1997)
- «Stuart» i The New Yorker Winter Fiction Issue 1999.
- «The Girl with Bangs» i Timothy McSweeney's Quarterly Concern, Issue 6, 2001.
- «The Trials of Finch» i The New Yorker Winter Fiction Issue 2002.
- «Martha, Martha» i Granta 81: Best of Young British Novelists (2003)
- «Hanwell in Hell» i The New Yorker 27. september 2004.
- «Hanwell Snr» i The New Yorker 14. mai 2007; samla i The Book of Other People (2007)
Romanar
endre- White Teeth (2000). – Utgjeven på norsk som Hvite tenner. Omsett av Torleif Sjøgren-Erichsen. (Aschehoug, 2001)
- The Autograph Man (2002). – Utgjeven på norsk som Autografmannen. Omsett av Kari og Kjell og Risvik. (Aschehoug, 2003)
- On Beauty (2005). – Utgjeven på norsk som Om skjønnhet. Omsett av Kari og Kjell og Risvik. (Aschehoug, 2006)
- NW (2012). – Utgjeven på norsk som NW. Omsett av Kari og Kjell og Risvik. (Aschehoug, 2013)
- Swing Time (2016)
Redaktør av antologier
endre- Piece of Flesh (2001), ein antologi av erotiske noveller med Daren King, Toby Litt og Matt Thorne.
- The Book of Other People (2007), 23 noveller av 23 ulike forfattarar, mellom dei Nick Hornby og Colm Tóibín.
Essay og andre skrift
endre- «On the Road: American Writers and Their Hair», essay skrive for å lesast opp ved Neal Pollacks Timothy McSweeney's Festival of Literature, Theater, and Music, 2001.
- «We proceed in Iraq as hypocrites and cowards – and the world knows it» i The Guardian, 27. februar 2003.
- «The divine Ms H» i The Guardian, 1. juli 2003, essay om Katharine Hepburn.
- «The Limited Circle is Pure» i The New Republic, 3. november 2003, essay om Franz Kafka for ei nyutgjeving i 2005 Prosessen som ho skreiv forordet til.
- «Love, Actually» i The Guardian, 1. november 2003, eot essay om E. M. Forster, basert på førelesinga hennar ved Gielgud Theatre i London den 22. oktober 2003.
- «You Are In Paradise» i The New Yorker, 14. juni 2004, essay om ferie.
- «Shades of Greene» i The Guardian, 18. september 2004, introduksjon til hundreårsutgava av The Quiet American av Graham Greene.
- «The Zen of Eminem» Arkivert 2009-10-23 ved Wayback Machine. i VIBE 2005, eit essay om rapparen Eminem.
- «We are family» i The Guardian, 4. mars 2005, eit intervju av Zadie Smith med bror hennar Doc Brown.
- «Nature's Work of Art» i The Guardian, 15. september 2005, eit essay om Greta Garbo.
- «Fail better» i The Guardian, 13. januar 2007, eit essay om skriving.
- «What does soulful mean?» i The Guardian, 1. september 2007, eit essay om Their Eyes Were Watching God av Zora Neale Hurston.
- «F. Kafka, Everyman» i The New York Review of Books, 17. juli 2008, melding av The Tremendous World I Have Inside My Head: Franz Kafka: A Biographical Essay av Louis Begley.
- «Dead man laughing» i The New Yorker, 22. & 29. desember 2008, ei personleg historie om familien hennar sitt forhold til humor.
- Changing My Mind (2009), ei samling essay om skriving.
- On optimism and despair (2016), tale halden under mottakinga av Welt Litteraturpris
Kjelder
endre- ↑ 1,0 1,1 Edemariam, Aida: «Learning curve», The Observer, 3. september 2005
- ↑ Zadie Smith, Granta
- ↑ 2002-2003 Radcliffe Institute Fellows, arkivert frå originalen 1. oktober 2009, henta 26. mai 2018
- ↑ Jennifer Hodgson, «Interview with Zadie Smith», The White Review, Issue 15, December 2015.
- ↑ Ihsan Taylor (17 September 2006). «Paperback Row». New York Times Book Review. Henta 14 March 2012.
- ↑ «On Beauty». Anisfield-Wolf Book Awards. Henta 4. mars 2015.
- ↑ Adrian Versteegh, «Zadie Smith Joins NYU Creative Writing Faculty», Poets & Writers, 24. juli 2009.
- ↑ "Zadie Smith" Arkivert 2021-02-24 ved Wayback Machine. at Rogers, Coleridge & White.
- ↑ Wollaston, Sam. «NW review – Zadie Smith's London tale has never felt so relevant». Henta 15. november 2016.
- ↑ Pearce, Katie (4 November 2015). «Author Zadie Smith shares bits of her unpublished fourth novel, 'Swing, Time'». Henta 9 February 2016.
- ↑ Richard Godwin (28. juni 2013). «The world according to Zadie Smith». Evening Standard.
- Denne artikkelen bygger på «Zadie Smith» frå Wikipedia på bokmål, den 26. mai 2018.
- Denne artikkelen bygger på «Zadie Smith» frå Wikipedia på engelsk, den 22. juni 2018.
Litteratur
endre- Tew, Philip (2009): Zadie Smith. London and New York: Palgrave Macmillan.
- Walters, Tracey (red.) (2008): Zadie Smith: Critical Essays. New York: Peter Lang Publications.