August

Gaius Juli Cesar Octavian August (Roma, 23 de setembre de 63 avC – Nola, 19 d'aost de 14 apC) foguèt lo fondator de l'Empèri Roman e son premier sobeiran de 27 avC a sa mòrt.

August de Prima Porta, estatua del sègle Ièr, (Roma)

Nascut dins una familha rica, August foguèt remarcat e adoptat coma eiretier per son oncle Juli Cesar. Après son assassinat, August ne'n revendiquèt l'eiretatge politic e formèt lo Segond Triumvirat ambé Lepidus e Marc Antòni en 43 avC. De 43 a 30 avC, una tièra de guèrras li permetèt d'eliminar sei rivaus politics (Republicans, Senat, triumvirs...) e de venir l'autoritat unica de Roma après lo suicidi de Marc Antòni.

Cap unic de Roma, mantenguèt d'institucions republicanas de façada e refusèt de restaurar la monarquiá per respectar la tradicion e lei sentiments romans fòrça ostils a la reiautat. En plaça, capitèt de renfòrçar pauc a pauc son autoritat, de concentrar lei cargas decisivas e de vujar lo rèsta deis institucions de sei poders.

A l'exterior de l'Empèri, son rèine d'August foguèt marcat per plusors conquistas coma Egipte, Dalmàcia, Illiria, Panònia, lo nòrd d'Espanha, la màger part deis Aups, una partida d'Anatolia, una partida dau nòrd d'Africa e Judèa. En revènge, aqueu periòde foguèt tanben lo començament d'un periòde de patz intèrna qu'anava venir la Pax Romana dins lo corrent dei rèines seguents. Capitèt tanben de redreiçar l'economia de l'Empèri e de sa capitala qu'èra estada durament tocada per lei dificultats causadas per la guèrra civila, quasi permanenta de 44 a 30 avC.

Moriguèt a Nola en causa d'una malautiá durant un viatge vèrs Roma. Son successor foguèt lo generau Tibèri qu'èra son fiu adoptiu e lo marit de sa filha unica.

Lo nom d'August e seis evolucions successivas

Dins lo corrent de sa vida, lo nom d'August conoguèt una tièra d'evolucions e de modificacions successivas causadas per l'evolucion de son estatut familiau o politic. A l'ora d'ara, lei noms latins Octavius o Augustus, o de formas occitanizadas, son generalament utilizats per leis istorians per destriar entre lei periòdes situadas avans e après la creacion de l'Empèri Roman. Pasmens, aquò es solament una simplificacion :

• a sa naissança, son nom èra Gaius Octavius.
• en 44 avC, après son adopcion per Juli Cesar, son nom venguèt Gaius Julius Caesar Octavianus.
• en 42 avC, quand Juli Cesar venguèt una divinitat après un vòte dau Senat, Octavius apondèt Divi Filius a la fin de son nom.
• en 38 avC, après divèrsei batalhas, decidiguèt de remplaçar Gaius Julius per Imperator, títol donat per lei soudats a lor generau victoriós.
• en 27 avC, après sa victòria còntra Marc Antòni e Cleopatra VII, lo Senat li donèt una tièra de títols novèus e son nom venguèt Imperator Caesar Divi Filius Augustus.

La jovença d'August e lei premiereis annadas de sa carriera politica

La jovença d'August

La jovença d'August es lo periòde avans son intrada dins l'esfèra politica romana. Se debanèt de 63 a 48 avC. August nasquèt lo 23 de setembre de 63 avC. Son paire èra dich Gaius Octavius e sa maire èra Atia Balba Caesonia. Aquela darriera èra la nebota de Juli Cesar. August teniá una mièja sòrre dicha Octavia Major e una sòrre dicha Octavia Minor. Sa familha èra fòrça rica gràcias a d'activitats financieras basadas dins la vila de Velitrae situada dins la region de Roma. Aquela riquessa aviá permés l'intrada de la familha dins l'òrdre senatoriau e Gaius Octavius paire poguèt venir questor en 70 avC. En 61 avC, foguèt elegit pretor e venguèt governador de la província de Macedònia. I demostrèt sei capacitats d'administrator e poguèt rintrar en Itàlia en 59 avC. Podriá d'ara endavant se presentar au consulat mai moriguèt subitament a Nola.

En causa d'aquela carriera politica fòrça importanta e de sa mòrt subita, August conoguèt gaire son paire. Foguèt educat per sa maire e un esclau dich Sphaerus. Aqueu darrier aguèt una influéncia importanta sus l'enfant e foguèt finalament liberat en regraciament de son òbra. Son educacion foguèt aquela de l'aristocràcia romana de son epòca : apprendissatge dau latin, dau grèc e deis arts dau discors.

En 57 avC, Atia Balba Caesonia se mariguèt tornarmai ambé Lucius Marcius Philippus, sostèn dau partit de Juli Cesar, que venguèt cònsol en 56 avC durant lo periòde dau Premier Triumvirat. Adoptèt aisament August coma son fiu. A partir de la mòrt de Crassus en 53 avC, l'aliança politica entre Cesar e Pompèa s'esclapèt pauc a pauc per entraïnar la guèrra civila deis annadas 49-45 avC. August faguèt sa premiera aparicion publica dins aqueu contèxte en 52 avC durant lei funeralhas de sa grand Julia Caesaris.

Lo començament de la carriera politica d'August

Estatua d'August lo representant durant sa jovença.

Tre 52 avC, Juli Cesar remarquèt son nebot e decidiguèt de favorizar sa carriera politica. Maugrat la neutralitat de Lucius Marcius Philippus durant la guèrra civila, aquel interés demeniguèt pas e lo començament de la carriera politica d'Octavius foguèt marcat per lo sostèn de Cesar. En 48 avC, Octavius venguèt sòci dau Collègi Pontificau gràcias a son oncle. Obtenguèt tanben la carga onorifica de Prefèct urban fins au retorn de Cesar. Aquelei pòstes avián pas de poders importants mai permetèron a Octavius de se familiarizar ambé lo monde politic. En 46 avC, èra vengut fòrça pròche de Cesar e s'acomencèt de li sometre de demandas de son oncle.

Son influéncia èra donc venguda fòrça importanta e Cesar decidiguèt de li preparar ai cargas pus importantas de Roma. Per aquò, Octavius deguèt complir una carriera militara. Maugrat quauquei tensions entre Cesar e Atia, Octavius deguèt jónher son oncle per participar a la campanha d'Africa. Pasmens, una malautiá l'empachèt. Tre son restabliment, reüniguèt un grop d'amics, de cu Marcus Vipsanius Agrippa, e anèt en Espanha per jónher l'armada de Cesar en campanha còntra lei luòctenents de Pompèa. Dins aquò, son naviri deguèt faciar de dificultats de navigacion e Octavius desbarquèt en territòri enemic. Capitèt de lo traversar per arribar au camp de Cesar. Puei, demorèt auprès de son oncle fins a junh de 45 avC que li donèt de basas en estrategia e en gestion administrativa.

Au retorn d'Espanha, Octavius participèt au trionf de son oncle e Cesar modifiquèt en secrèt son testament en favor d'Octavius. Puei, Cesar contunièt de s'ocupar de l'educacion e de la formacion de son nebot que foguèt mandat ambé seis amics Agrippa Gaius Maecenas e Salvidienus Rufus en Macedònia. De mai, en fòra de la question educativa, lo grop deviá tanben preparar cinc legions per acomençar una guèrra còntra lei Partes. Octavius deviá venir en 43 avC lo Mèstre de Cavalariá de Cesar, es a dire lo segond personatge de l'Estat Roman après son oncle. L'assassinat de Cesar en març de 44 avC empachèt lo debanament d'aqueu plan mai permetèt a Octavius de recuperar una partida granda de la fortuna e de la clientèla de son oncle.

La conquista dau poder

La revendicacion de l'eiretatge de Cesar e la formacion d'un partit poderós

Òbra de Jean-Léon Gérône (1867) depintant l'assassinat de Cesar.

Quand Cesar foguèt assassinat lo 15 de març de 44 avC, Octavius èra a Apollonia per estudiar e preparar sa campanha a partir de Macedònia. Refusèt d'escuchar lei conseus d'anar en Macedònia per jónher sei legions e preferiguèt desbarcar dins lo sud d'Itàlia per avalorar la situacion e sei possibilitats. Demonstrant de capacitats politicas fòrça importantas, va aprofichar lei tensions entre Marc Antòni e leis assassins de Cesar per formar un partit e una armada poderosa favorables a seis interés. Ansin, a la fin de 44 avC, èra vengut un òme incontornejable de la politica romana.

D'efèct, quand desbarquèt a Brundisium, aprenguèt lo contengut dau testament de Cesar e poguèt donc aprofichar la fortuna de son oncle per servir seis interés. La situacion politica èra tanben favorabla : una trèva mau-segura existiá entre Marc Antòni e leis assassins de Cesar. De son caire, lo Senat esperava reconquistar son poder ancian. Lo senator Ciceron èra un dei caps dau Senat. Per eu, Octavius èra l'otís permetent de complir lei projèctes senatoriaus. Una aliança se formèt donc entre Ciceron e Octavius que poguèt aprofichar una partida dau budget previst per la guèrra còntra lei Partes per recrutar de soudats veterans deis armadas de Cesar per formar una armada privada.

D'autra part, sa posicion d'eiretier oficiau de Cesar li permetèt d'acampar lo sostèn de mai d'un cap dau partit de son oncle. Per aquò, poguèt aprofichar leis errors de Marc Antòni que s'èra opausat a la divinacion de Cesar au contrari de la màger part dei partisans dau dictator ancian. Poguèt tanben aprofichar la campanha dau Senat menada per Ciceron per descreditar Marc Antòni depintat coma la menaça pus gròssa còntra l'òrdre public roman. Aital, quand Octavius arribèt a Roma lo 6 de mai de 44 avC, teniá una armada de 3 000 òmes e lo sostèn d'un nombre important de partisans de son oncle e de senators. En novembre, la poissança d'aqueu partit foguèt encara renfòrçada quand doas legions fidèlas a Marc Antòni cambièron de camp au profiech d'Octavius.

Lo premier conflicte ambé Marc Antòni e la formacion dau Segond Triumvirat

Pèças de moneda ambé lei retrachs de Marc Antòni e d'Octavius batuda per celebrar la creacion dau Segond Triumvirat.

L'annada 43 avC foguèt marcada per lo premier conflicte entre Octavius e Marc Antòni. Sensa venceire vertadier, aquela guèrra entraïnèt lo partiment dau poder entre lei tres caps pus poderós de Roma (Octavius, Marc Antòni e Lepidus) e la formacion dau Segond Triumvirat. Lo plan dau Senat per reconquitar son autoritat anciana s'acabèt per una revirada totala e l'institucion perdiguèt son influéncia.

Pasmens, au començament de l'annada, lei senators menats per Ciceron podián esperar de retrobar aqueu poder. Octavius èra jove e la posicion de Marc Antòni mau-segura en fàcia de la poissança politica creissenta de son advèrsari. Inquiet per sa seguritat, Marc Antòni preferiguèt se retirar dins lo nòrd d'Itàlia e assaièt de prendre lo contraròtle de la region a son governador. Lo Lo refús d'aqueu darrier entraïnèt un conflicte e lo Senat aprofichèt la situacion per condamnar oficialament Marc Antòni e demandar a Octavius d'eliminar aquela menaça. Aperavans, gràcias au sostèn de Ciceron, Octavius obtenguèt l'imperium, permetent de venir lo cap legau de fòrças militaras, un pòste de senator e lo drech de votar ambé leis ancians cònsols.

Leis operacions militaras acomencèron en abriu e lei fòrças d'Octavius e dau Senat bateguèron lei tropas de Marc Antòni au Forum Gallorum e a Mutina. Pasmens, lei dos cònsols comandant l'armada d'Octavius foguèron tuats dins lei combats e l'armada de Marc Antòni capitèt de se retirar dau prat batalhier e de defugir la destruccion. Lei manòbras maladrechs dau Senat, qu'assaièt de retirar son comandament a Octavius, van entraïnar un cambiament d'alianças. Lo nebot de Cesar refusèt de contuniar lo combat còntra Marc Antòni puei ataquèt e conquistèt la capitala. Lo 19 d'aost de 43 avC, se faguèt elegir cònsol enterin que Marc Antòni s'aliava ambé Marcus Aemilius Lepidus que foguèt Mèstre de Cavalariá de Cesar.

De negociacions acomencèron entre lei tres òmes a partir d'octòbre de 43 avC. Sus lo modèl de Cesar, Pompèa e Crassus, formèron un Triumvirat per dirigir e se partejar l'empèri. Lo perdeire d'aquel acòrd èra lo Senat e l'aristocràcia abitualament elegida ai pòstes pus importants de la Republica. Lei triumvirs decidiguèron donc d'organizar una repression feròça e de listas de proscripcion foguèron realizadas. Aital, 300 senators e 2 000 equites foguèron fòrabrandits o assassinats coma Ciceron lo 7 de decembre. En fòra dau renfòrçament politic dau Triumvirat, aquela operacion permetèt tanben ai tres triumvirs de restaurar de finanças tocadas per lei despensas de guèrra. A la fin de l'annada, la poissança dau Senat èra fòrça demenida e leis institucions aguèron plus de ròtles decisius dins lo debanament deis afaires politics que van entraïnar la fin de la Republica e la formacion de l'Empèri.

L'eliminacion deis assassins de Cesar e lo renfòrçament de popularitat d'Octavius entre lei fòrças militaras

En 42 avC, lei triumvirs ataquèron lei fòrças acampadas per leis assassins de Cesar en Macedònia. Gropant lei darriers partisans de la Republica tenent de fòrças militaras importantas, leis assassins de Cesar foguèron desfachs a Philippi en octòbre de 42 avC. Aquò permetèt au Triumvirat d'eliminar son darrier advèrsari perilhós e de realizar un partiment novèu de l'empèri. Permetèt tanben a Octavius d'aumentar sa popularitat entre lei soudats gràcias a sa politica de distribucion de tenements ai veterans dei doas armadas.

D'efèct, après lo còp d'estat d'Octavius, son eleccion coma cònsol e la conclusion dau Segond Triumvirat, una partida dei senators preferiguèt abandonar la capitala avans lo començament de la repression dei listas de proscripcion. Jonhèron leis assassins de Cesar — Brutus e Cassius — que formavan una armada dins lei províncias orientalas per defendre la Republica. Vèrs la fin de 43 avC, lei fòrças orientalas dei partisans de Cesar foguèron vencudas a Laodicea e una armada importanta foguèt creada per lei republicans. Una fòrça compausada dei legions de Marc Antòni e d'Octavius foguèt donc mandada en Macedònia. Lei doas batalhas de Philippi (3 e 23 d'octòbre de 42 avC) s'acabèron per la desfacha e lo suicidi de Brutus e de Cassius. D'ara endavant, lo Triumvirat aviá plus d'enemics interiors vertadiers e un partiment novèu de l'empèri se debanèt entre Marc Antòni, Octavius e Lepidus. Lo premier obtenguèt lei províncias orientalas, lo segond Gàllia, Espanha e Itàlia e lo tresen lei províncias africanas.

De mai, Octavius capitèt d'aprofichar la situacion per ganhar lo sostèn d'un nombre gros de soudats. D'efèct, après la batalha, unei miliers de soudats rintrèron en Itàlia e demandèron lei tenements promés avans la guèrra coma pagament de sei servicis. Mèstre d'Itàlia, Octavius s'ocupèt de cumplir aquela promessa. S'ocupèt tanben de cumplir lei promessas similaras realizadas per Brutus e Cassius. Ansin, obtenguèt lo sostèn de la màger part dei veterans dei doas armadas installats en Itàlia. Una temptativa de rebellion de certanei soudats en 40 avC aguèt donc pauc de succès e Octavius foguèt aisament venceire.

Lo segond conflicte entre Octavius e Marc Antòni

La politica militara d'Octavius aviá de limits en causa de sa manca — relativa — de gost per leis afaires militars. Per exemple, durant lei batalhas, Octavius fisèt lo comandament de sei tropas a son amic Agrippa e foguèt accusat de coarditge per Marc Antòni. De mai, assaièt tanben en 40 avC de formar d'alianças novèlas gràcias a un cambiament de frema. Aquò causèt la revòuta de 40 avC aisament vencuda. En revènge, sa repression saunosa demeniguèt la popularitat d'Octavius e li causèt de dificultats novèlas. Marc Antòni assaièt d'aprofichar la situacion e desbarquèt dins lo sud d'Itàlia. Pasmens, lei dos camps èran pas capables de menar una guèrra lònga e un acòrd foguèt donc negociat assaiant sensa succès de renfòrçar l'aliança entre Octavius e Marc Antòni.

La crisi foguèt causada per lo volontat d'Octavius de divorciar de sa frema Clodia Pulchra, filha de Fulvia Pulchra qu'èra la frema de Marc Antòni. Maucontenta, Fulvia capitèt de formar una aliança ambé Lucius Antonius per crear una armada en Itàlia e se revòutar còntra Octavius. Pasmens, aquela armada aguèt de dificultats per acampar un nombre sufisent de soudats e foguèt finalament enceuclada e vencuda a Perusia en 40 avC. Durant lei combats, la màger part dei soudats demorava fidèla a Octavius que teniá de finanças capablas de suportar un esfòrç de guèrra important au contrari de sei dos advèrsaris. Lei dos caps de l'insureccion, pròches de Marc Antòni, foguèron esparnhats mai seis aliats deguèron faciar una repression saunosa : 300 senators o nobles romans foguèron tuats e Perusia foguèt pilhada e cremada per servir d'avertiment au rèsta d'Itàlia.

Aital, Octavius venguèt fòrça impopular e Marc Antòni assaièt d'aprofichar aquela situacion per eliminar son rivau. Desbarquèt amb una fòrça importanta pròche de Brundisium. S'acomencèt lo sètge de la vila e Octavius organizèt una armada per desblocar la ciutat. Pasmens, lei soudats dei dos camps, especialament aquelei de Marc Antòni, èran gaire desirós de se batre e de mutinariás se debanèron. De mai, Fulvia moriguèt d'una mòrt subita durant la guèrra entraïnant la disparicion d'un dei partisans principaus de la guèrra.

Octavius e Marc Antòni deguèron donc tornarmai negociar e un tractat, dich tractat de Brundisium, foguèt finalament signat. Lo partiment de l'empèri èra mantengut segon lo sistèma adoptat après Philippi : Lepidus en Africa, Octavius a l'Oèst e Marc Antòni a l'Èst. Puei, un maridatge foguèt conclut entre Marc Antòni e Octavia Minor, la sòrre d'Octavius. L'idèa d'aqueu maridatge èra de renfòrçar lei ligams entre lei dos triumvirs. Maugrat la relacion entre Marc Antòni e Cleopatra VII, doas filhas, dichas Antonia Mayor e Antonia Minor, nasquèron d'aquela union. Aquela patz va oficialament durar fins a 32 avC mai Octavius va l'aprofichar per afeblir la posicion de Marc Antòni e renfòrçar la sieuna.

La conquista de Sicília e l'eliminacion de Lepidus

La conquista de Sicília se debanèt en 36 avC a l'iniciativa d'Octavius e de Lepidus. Permetèt tanben a Octavius d'eliminar Lepidus dau Triumvirat. L'illa èra dirigida per Sextus Pompeius, fiu de Pompèa, qu'aviá pres son contraròtle durant lei trebols causats per la mòrt de Cesar. Aprofichant sa posicion estrategica, sa produccion agricòla necessària a l'avitalhament de Roma, una flòta poderosa e lei tensions regularas entre triumvirs, Sextus Pompeius aviá negociat una tièra d'acòrds amb Octavius per assegurar sa posicion e estendre sa dominacion sus divèrseis illas de Mediterranèa (Corsèga, Sardenha...) e dins Peloponés en 39 avC. Aperavans, aviá negociat un maridatge entre Octavius e sa filha adoptiva.

Dins aquò, aqueu sistèma diplomatica se fragilizèt en 38 avC quand Octavius divorcièt tornarmai per esposar Livia. Pus grèu, un generau de Sextus Pompeius se revoutèt en Corsèga e Sardenha per se plaçar sota la proteccion d'Octavius. La guèrra acomencèt en 36 avC. Lo 3 de setembre, la flòta d'Agrippa aprefondèt aquela de Pompeius a Naulochus dins lo nòrd de Sicília. Lo cap de l'illa assaièt de resistir ambé sei tropas terrèstras mai foguèt capturat e executat en 35 avC. Octavius prenguèt lo contraròtle de l'illa.

Pasmens, la conquista de l'illa foguèt pas lo solet succès d'Octavius durant aquela guèrra. D'efèct, capitèt de prendre a la leca Lepidus sota l'accusacion d'entenduda ambé Sextus Pompeius e d'usurpacion de poder en Sicília. Lo Senat, contraròtlat per Octavius, votèt l'accusacion e Lepidus perdèt sa carga de triumvir. Lo mèstre dei províncias africanas preferiguèt negociar amb Octavius. Finalament, en cambi de l'abandon de sa carga, gardèt sei foncions — fòrça onorificas — de Pontifex Maximus e foguèt exilat a Circeii au sud de Roma.

Lo tresen conflicte entre Octavius e Marc Antòni e la victòria finala d'Octavius

Òbra de Lorenzo A. Castro depintat la batalha d'Actium (1672).

Lo tresen e darrier conflicte entre Octavius e Marc Antòni se debanèt entre 32 e 30 avC. S'acabèt per la desfacha de Marc Antòni e de son aliada egipciana Cleopatra VII. Permetèt a Octavius d'unificar l'empèri roman sota sa direccion unica e d'i apondre lei territòris d'Egipte.

La preparacion de la guèrra se debanèt a partir de l'expulsion d'Octavia vèrs Roma per Marc Antòni. La propaganda d'Octavius poguèt alora aprofichar la relacion entre Marc Antòni e Cleopatra VII coma contrari ai mors romans. De mai, a partir de 34 avC, lei succès romans en Armenia permetèron a Marc Antòni lo títol de rèi a son fiu qu'èra tanben prince egipcian. En 33 avC, Octavius dirigiguèt una campanha de propaganda fòrça violenta còntra son rivau e l'accusèt de donar de territòris romans ais Egipcians o de menaçar la dominacion de Roma sus la Mar Mediterranèa. Octavius capitèt tanben de raliar mai d'un ministre o d'un oficièr de Marc Antòni. Venguèron au Senat confirmar leis accusacions d'Octavius e, a la fin de l'annada 32 avC, lo Senat acceptèt de declarar la guèrra a Cleopatra VII e de retirar sei títols e cargas a Marc Antòni.

Leis operacions militaras comencèron l'annada seguenta en Grècia. Agrippa capitèt de devesir lei fòrças de Cleopatra VII e de Marc Antòni. Puei, anientèt la flòta dei dos aliats a Actium benlèu ambé l'ajuda de certanei generaus de Marc Antòni ja raliats en secrèt a Octavius. Marc Antòni e Cleopatra VII se retirèron a Alexàndria. De son caire, Octavius capitèt de raliar a son camp la màger part dei fòrças terrèstras de Marc Antòni situadas en Grècia e dins certanei províncias orientalas. Lo 1^èr d'aost de 30 avC, conquistèt Alexàndria e sei dos enemics se suicidiguèron. Leis enfants dau pareu e lo fiu de Cleopatra e de Juli Cesar foguèron assassinats per defugir l'emergéncia d'un eiretier novèu de Cesar.

Aital, la batalha d'Actium e sei consequéncias permetèt d'unificar la direccion de l'empèri roman per lo premier còp dempuei la mòrt de Juli Cesar en 44 avC. Octavius ne'n èra lo mèstre solet e sa dinastia èra d'ara endavant renfòrçada per l'eliminacion de sei rivaus o deis eiretiers possibles. Son poder èra tanben fòrça superior a aqueu deis institucions romanas e leis annadas après Actium van veire la fondacion de l'Empèri Roman.

L'instauracion e la consolidacion de l'Empèri

Après la desfacha de Marc Antòni, Octavius venguèt lo cap unic de Roma e de son empèri. Pasmens, maugrat lo periòde lòng de guèrras civilas dins lo corrent dau sègle I avC, leis institucions republicanas e lo pòble èran pas lèst a acceptar una restauracion de la monarquiá. Ansin, en 44 avC, l'objectiu de l'assassinat de Juli Cesar èra justament d'empachar Cesar, ja dictator a vida, de venir rèi. Octavius decidiguèt donc d'adoptar una autra estrategia basada sus lo mantenement, au mens de façada, deis institucions republicanas e sus la creacion d'una posicion novèla per eu li permetent de venir de facto lo rèi de Roma sus una apelacion diferenta e totjorn dins lo respèct de la tradicion romana. Autre ponch important, privilegièt tanben lo redreiçament economic de Roma per limitar lei riscs de rebellion còntra son autoritat.

Aital, doas tièras de reformas constitucionalas foguèron adoptadas en 27 e en 23 avC per fondar l'òrdre novèu desirat per Octavius que va lèu venir August. Reformèt tanben prefondament la politica urbana de Roma per assegurar l'avitalhament e l'economia de la capitala.

La premiera tièra de reformas

La premiera tièra de reformas se debanèt en 27 avC. Octavius fenhiá de rendre sei poders au Senat mai gardèt son ret d'influéncia sus l'administracion dei províncias o sus lei fòrças armadas e son contraròtle sus sei ressorsas financieras. Ansin, lo Senat, afeblit après la tièra de guèrras civilas dau sègle e la repression saunosa dei complòts de senators, foguèt pas capable d'assegurar la gestion dei províncias romanas e de l'Estat. Deguèt donc finalament, gràcias a la complicitat de certanei senators, de rendre seis atribucions a Octavius.

D'efèct, après Actium, i aviá oficialament ges de rasons de gardar l'estructura autoritària dau Triumvirat. Per respectar la tradicion romana, Octavius deviá donc tenir sei poders dau Senat. Gràcias a la poissança de son ret d'influéncia e de sa clientèla, capitèt donc d'empachar lo Senat de tenir lei capacitats sufisentas per dirigir l'empèri. Après lo succès d'aquela manòbra, fenhiá donc d'acceptar ambé reticéncia de dirigir lei províncias au profiech dau Senat per una durada limitada a dètz annadas.

Lei províncias foguèron partejadas entre Octavius que s'ocupava de zonas pus expausadas ai menaças exterioras e lo Senat. Aqueu partiment permetiá a Octavius de gardar lo contraròtle dirèct de la màger part dei legions (20 sus 26). De mai, la poissança financiera d'Octavius li permetèt de realizar divèrsei trabalhs sensa lo sostèn dau Senat. Pasmens, aqueu sistèma, fòrça a l'avantatge d'Octavius, permetiá de presentar un poder partejat ambé lo Senat tradicionau. De mai, lei províncias sota la diraccion d'Octavius avián ja conegudas un govèrn militar durant lei periòdes precedents, especialament sota l'epòca de Pompèa. Ansin, lo sistèma format en 27 avC permetiá de gardar una Republica de façada amb un Senat autonòm mai sensa la capacitat militara de rebutar Octavius.

Per completar aqueu sistèma, Octavius capitèt tanben d'obtenir lei títols d'August, que va venir son nom principau, e de Princeps. L'objectiu èra de marcar sa superioritat e d'evitar lo títol de Romulus tróp liat a la monarquiá. August èra un títol religiós novèu e Princeps èra un títol republican utilizat per regraciar un servitor de l'Estat. Enfin, obtenguèt divèrsei títols per marcar son poder sus lei fòrças armadas e sei succès militars. Aqueu segond ensems de títol èra relativament important car Octavius aviá fondat sa dominacion sus lo Senat gràcias au contraròtle de la màger part dei fòrças armadas.

La segonda tièra de reformas

La segonda tièra de reformas se debanèt a partir de 23 avC per corregir lei limits e leis abús tròp vesedors dau sistèma de 27 avC.

Lo pus important èra lo consulat permanent d'August. Aquò èra necessari per intervenir dins leis afaires intèrns dei províncias dirigidas per de procònsols. Pasmens, èra un limit ais ambicions deis òmes politics romans desirós d'agantar la carga supausada pus auta de l'Estat Roman. L'objectiu d'August foguèt donc d'abandonar aquela carga venguda geinanta au profiech d'una carga novèla tenent de poders similars. Per aquò, deguèt donc obtenir dau Senat la definicion e lo vòte d'aquela posicion. Aquela aliança foguèt obtenguda gràcias a una aliança ambé certanei senators republicans. De mai, l'abandon de la carga de cònsol permanent èra puslèu una novèla bòna per lei senators car aumentava lei possibilitats de venir cònsol e de complir lo cursus honorum. En cambi, August venguèt imperium proconsulare maius, es a dire « premier dei procònsols » ambé de poders identics au periòde avans 23 avC. Venguèt tanben censor e tribun. Aquelei pòstes li permetián de tenir un drech de veto sus leis afaires de l'Estat, de presidir leis eleccions e de contraròtlar la nominacion dei senators. Enfin, totei lei tropas militaras romanas, i comprés la miliciá urbana de Roma, èra d'ara endavant sota son comandament.

Dins lei fachs, aquela tièra de reformas permetèt a August de vujar lo sens de la foncion de cònsol e d'assegurar sa posicion gràcias a la creacion de la carga novèla de proconsulare maius. De mai, renforcèt tanben sa dominacion sus l'aparelh militar de l'Estat (legions, miliciás...) per limitar lo risc de revòuta. Dins leis annadas seguentas, quauquei mesuras mens importantas completèron aquel ensems de lèis :

• en 19 avC, obtenguèt lo drech de portar publicament leis ensenhas de cònsols.
• en 12 avC, aprofichèt la mòrt de Lepidus per venir Pontifex Maximus.
• en 2 avC, foguèt elegit pater patriae, es a dire « Paire de la Patria ».

La politica administrativa e economica d'August

La transformacion de Roma

La transformacion de Roma foguèt una deis òbras principalas d'August que designèt especialament son amic Agrippa per dirigir la capitala e acomençar lei trabalhs durant son absència. Fòrça riche après lei guèrras civilas, lo generau aviá ja acomençat de modernizar la vila en 33 avC. Sa politica èra basada sus tres principis :

• melhorar lei condicions de vida deis abitants.
• abelir la vila gràcias a la bastida de monuments.
• celebrar la glòria de l'Empèri e d'August.

Per aquò, Agrippa s'ocupèt inicialament d'acabar lei projèctes acomençats durant lo periòde de Cesar. Puei, bastiguèt de termes e melhorèt l'avitalhament en aiga gràcias a la bastida d'un aqüeducte suplementari. Enfin, organizèt la construccion d'un Panteon, destruch en 80 avC, per celebrar la victòria d'Actium.

Aquela politica foguèt contuniada per August que melhorèt l'avitalhament de la vila en cerealas e s'ocupèt de restaurar sei temples. De modificacions foguèron realizats sus lo Forum. La segonda partida dau rèine veguèt la bastida de monuments novèus per celebrar lei succès militars d'August e tanben l'instauracion de la patz interiora dins l'Empèri.

La reforma dau sistèma d'impòst

August adoptèt una reforma prefonda dau sistèma d'impòst. Aperavans, de tribut èran decidits d'un biais periòdic mai o mens logic per cada província. En plaça, decidiguèt de crear un sistèma de pagament regular d'impòsts dirècts e indirècts. De mai, la reparticion de l'impòst foguèt d'ara endavant basat sus lo nombre d'abitants de la província. Lei regions italianas èran dispensadas dau pagament deis impòsts dirècts. Pus eficaç, aqueu sistèma poguèt tanben aprofichar la situacion especiala dei províncias conquistas sus la rèina Cleopatra VII qu'èran consideradas coma lo ben personau de l'emperaire e non de províncias romanas. Ansin, lo tesaur imperiau teniá de reservas financieras fòrça importantas permetent de completar un budget per de trabalhs o de jòcs publics o d'organizar d'operacions militaras sensa lo sostèn dau Senat.

La politica d'expansion territòriala imperiala

Modificacions territòrialas de l'Empèri Roman durant lo rèine d'August.

Après la formacion de l'Empèri, August decidiguèt d'una politica estrangiera agressiva e adoptèt lo nom Imperator (en occitan : « comandant victoriós ») coma premier nom per associar a la nocion de victòria militara. Fins a l'an 13, foguèt proclamat vingt-e-un còps imperator per sei tropas e divèrsei conquistas avián aumentat la superficia de l'Empèri Roman dins lo nòrd d'Espanha, dins leis Aups, en Illiria, en Panònia e dins lei províncias africanas e orientalas. Sa revirada quasi unica foguèt la resisténcia dei pòbles germanics que resistiguèron a la conquista romana a Teutoborg.

Lei conquistas foguèron dirigidas per de generaus o per de mejans diplomatics. Ansin, la victòria còntra Marc Antòni e Cleopatra aviá permés d'ocupar Egipte e Siria. En 25 avC, l'estat de Galatia venguèt una província romana sensa combat après l'assassinat de son rèi legitim per un complòt de Cort. Judèa conoguèt un sòrt similar a la fin dau rèine d'Eròde lo Grand (73-4 avC). D'operacions militaras foguèron necessàrias per esquichar l'insureccion dau nòrd d'Hispania e ocupar tota la peninsula en 19 avC, conquistar lei pòbles deis Aups entre 16 avC e Panònia entre 12 e 9 avC. En revènge, lei pòbles germanics, inicialament vencuts per Drusus, se revoutèron en 9 avC e anientèron tres legions durant la batalha de Teutoborg. August deguèt mandar d'urgéncia de renfòrç e ordonar l'abandon de la província de Germania. A l'Èst, la menaça dei Partes demorèt mai lei relacions se melhorèron e August obtenguèt en 20 avC deis emblèmas de legions capturats en 53 avC après la batalha de Carrhae.

La succession e la mòrt d'August

Mausolèu d'August dins la vila de Roma.

La question de la succession d'August apareguèt en 23 avC quand l'emperaire foguèt grèvament malaut. Per assegurar l'estabilitat de la societat romana e de seis institucions, deguèt designar un eiretier a sa posicion unica dins l'istòria de Roma. Pasmens, aquò deviá pas suscitar la crenhença d'una restauracion de la monarquiá.

Lo premier eiretier possible foguèt son nebot Marcellus que moriguèt tre 23 avC. Après sa mòrt, semblèt designar son amic Agrippa coma eiretier. Lo mariguèt ambé sa filha unica e li donèt l'autoritat d'un procònsol e la direccion de províncias orientalas per una durada de cinc ans. De mai, Agrippa èra lo comandant en segond de l'armada après August. Pasmens, sa mòrt en 12 avC entraïnèt un cambiament novèu dins la succession de l'emperaire ambé la nominacion de Tibèri. A son torn, deguèt esposar la filha d'August e recebiguèt a partir de 6 avC una partida dei poders d'August. En paralèl, August adoptèt sei felens Gaius e Lucius Caesar, fiu d'Agrippa e de Julia l'Ainada, coma eiretiers oficiaus que foguèron cònsol gràcias au sostèn de l'emperaire. Pasmens, la mòrt dei dos òmes en 2 e en 4 laissèt Tibèri coma eiretier quasi unic. Finalament, lo testament d'August designèt coma eiretier Tibèri e sa frema, lo pòble de Roma e lei soudats dei legions.

La mòrt d'August se debanèt en 14. Après una reünion sus l'illa de Capri ambé Tibèri, es victima d'una malautiá e moriguèt a Nola. Son felen Agrippa Postumus, darrier fiu d'Agrippa e de Julia l'Ainada, foguèt assassinat lo jorn de sa mòrt mai lo responsable (probablament August espereu, Livia o Tibèri) es totjorn desconegut. Lo 17 de setembre, Tibèri reüniguèt lo Senat per organizar lei funeralhas dau defunt que foguèt cremat sus lo prat de Mart. Après la ceremonia, lo Senat demandèt a Tibèri de venir emperaire, ço que foguèt acceptat permetent de mantenir lo sistèma imperiau definit per August.

Ligams intèrns

• Batalha d'Actium.
• Cleopatra VII.
• Empèri Roman.
• Juli Cesar.
• Marc Antòni.

Bibliografia

Los emperaires romans
Julio-Claudia
Precedit per : Juli Cesar	August (-27 - -14)	Seguit de : Tibèri
Seria Roma antica