Estructuralisme

L'estructuralisme es una escòla teorica de las sciéncias socialas e umanas que Ferdinand de Saussure n'es a l'origina. Considera l'objècte d'estudi coma un sistèma dividit en elements que s'acampan entre eles. Per analizar aquel scientificament, cal doncas estudiar las relacions qu'an entre eles e cossí aquelas afèctan la globalitat, qu'alquela aquerrís una significacion al delà de la soma de las partidas.

L'estructuralisme desvolopèt un corrent important dins l'art e arquitectura, debanat subretot entre los ans 1950 e 1970 (estructuralisme (art)), e tanben una escòla teorica scientifica (estructuralisme scientific) dins de la filosofia analitica.

L'estructuralisme en lingüistica

Saussure prepausava l'estudi de l'estructura de la lenga dins un moment donat, en contraste amb la lingüistica diacronica, que se cargava d'estudiar l'evolucion de la lenga lo long del temps.

Una de las aplicacions mai reüssidas de l'estructuralisme es a la fonologia. Roman Jakobson e l'escòla de Praga analizèron las caracteristicas articulatòrias de cada son, los dividint en parelhs que se destavan coma un sol trach (per exemple + sonor - sonor), essent la basa de l'AFI que s'utilisa ara. Atal venguèt possible d'estudiar la distáncia objectiva entre los diverses fonèmas dins l'ensems de las lengas.

Al subjècte de la morfosintaxi, l'estructuralisme introduís la nocion de sintagma, opausada a aquela de paradigma. Un sintagma estudia una paraula e las relacions gramaticalas qu'establís a la frasa ("en oritzontal"), per veire cossí cambia lo sens s'es dins una posicion o dins una autra, se depend d'un autre mot o non e se se vei afectada pels mots a l'entorn. En cambi lo paradigma se fixa dins las relacions "en vertical", es a dire, entre un mot e totes aqueles que poirián ocupar lo meteis luòc (per exemple entre los noms comuns que prenon de sens dins un contèxte donat).

L'estructuralisme dins la literatura e la pensada

La literatura comença a èsser interdisciplinària, perque una estructura sociala poiriá venir dins tèxte per èsser legida e interpretada pels cercaires e dins aquel sens se pòt considerar que l'estructuralisme daissèt la plaça a la semiotica o semiologia. Tenguèt gran succès dins la narracion, qu'analizava los elements estructurals que formavan una istòria abstraccion facha de las seunas especificacions. Es a dire, fòrça istòrias an de tipes de personatges e de menas que l'argument se debanar que constuisson de variantas d'una protoïstòria, malgrat que l'ambient, los noms o l'estil sián diferents. Roland Barthes, Northrop Frye, Louis Althusser e Michel Foucault d'en primièr utilizèron aquela apròcha. Quitament, se cresiá que l'esperit e la coneissença se poirián se descompausar en una seriá d'elements atomics universals, dins una idèa eissida de la tradicion de Democrit e davancièra dels memes.

En literatura foguèt creat lo concèpte d'intertextualitat, que cada òbra a d'elements dels tèxtes anteriors, que son partida de l'estructura culturala, pasmens que l'autor legiguèt pas aquelas fonts. L'òbra concrèta se definís justament lo biais que s'intègra la tradicion anteriora e cossí se liga amb los mai elements del sistèma, e atal las innovacions que balha.

L'estructuralisme en sociologia e antropologia

Claude Lévi-Strauss estudièt las relacions de parentat coma un sistema que los membres poirián s'opausar dins una seriá de traches e donar de sens a l'ensems social. Tanben estudièt coma estructuras fixas los mites, provant que per de societats diferentas se trapava d'istòrias similaras e doncas devián aver una foncion semblabla. Mai tard s'espandiguèt als seus estudis sus la nutricion e d'autres camps amb l'idèa que totas las culturas son de variacions d'una seriá fixa de sistèmas.

Subrevida de l'estructuralisme

L'estructuralisme provoquèt una revolucion perque faguèt apevar las sciéncias socialas e umanas sus la recerca per identificar las estructuras objècte d'estudi. Fòrça d'aquelas trobalhas continhan d'èsser vivas. Mas dempuèi los ans 1960 sorgiguèron de reaccions contra, coma la gramatica generativa en lingüistica (Noam Chomsky) o la deconstruccion (amb Jacques Derrida). Jacques Lacan e Louis Althusser son tanben redevables a aquel movement.

Las criticas passan per la susinterpretacion (s'assimilan fenomèns ignirant lo contèxte, e que benlèu deurián pas se comparar), l'aplicabilitat dificila a las questions quotidianas e la negacion dels apòrts individuals al sistèma. Mai que mai, foguèt denonciat l'etnocentrisme de l'escòla, perque supausa que los esquèmas occidentals son extrapolables a d'autres cultures, fasent dels europèus los universals.

Referéncias

• (ca) Aqueste article es parcialament o en totalitat eissit d’una traduccion de l’article de Wikipèdia en catalan intitolat « Estructuralisme ».