Jòcs Paralimpics

Los Jòcs Paralimpics acampan d'atlètas andicapats de totes païses per de competicions d'espòrt per andicapats. I participan d'atlètas andicapats fisics o visuals (amputats, cècs, infirmes motors, cerebrals o en cadièra de ròdas, o d'autre andicap fisic) coma d'atlètas andicapats mentals. Son organizats per lo Comitat internacional paralimpic (e non pas pel Comitat internacional olimpic) e se debanan cada 4 ans en seguidas dels Jòcs Olimpics.

Los sords e malentendents pòdon participar als Deaflympics (Jòcs olimpics dels sords). Las personas atencha d'un andicap mental podián tanben participar als Jòcs olimpics especials fins a lor integration en 2012 als Jòcs paralimpics d'estiu de 2012 (aprèp que ne foguèsson exclusas en 2000).

Istòria

Sir Ludwig Guttmann, mètge neurològs de l'espital de Stoke Mandeville dins lo comtat de Buckinghamshire près de Londres, aguèt l'idèa d'organizar dempuèi 1948 sul terren de l’espital, los primièrs « Jòcs mondials de cadèiras de ròdas e d'amputats » ("World Wheelchair and Amputee Games"). Coneguts mai tard jol nom de « Jòcs de Stoke Mandeville » èran destinats a reabilitar per la practica fisica dels veterans e victimas de la Segonda Guèrra Mondiala veguts paraplegics. Doas equipas d’ancians combatents participèron alara a una unica competicion, lo tir amb arc.

Los 9ⁿ jòcs de Stoke-Mandeville se debanèron a Roma en 1960 una setmana après los Jòcs olimpics d'estiu de 1960, e se considèra que s'agís dels primièrs jòcs paralimpics^[1]. La primièra edicion dels Jòcs paralimpics d'ivèrn se debanèron a Örnsköldsvik en Suècia en 1976^[2].

Parallèlament, se debanèron a Sant Estève, a l'initiativa d'Yves Nayme, mai d'una editions de jòcs internacionals per las personas andicapadas fisicas (jòcs europèus de 1966, jòcs mondials de 1970 e 1975 e campionats del mond de 1990)^[3]^,^[4].

Las personas patissent de paralisia cerebrala participan als Jòcs paralimpics dempuèi los Jòcs d'Arnhem, en 1980.

Dempuèi los Jòcs paralimpics d’estiu de Seol en 1988, los Jòcs olimpics e los Jòcs paralimpics son organizats dins la meteissa vila.

Objectius e simbòls

Etimologia

A l'origina, lo nom « paralimpic » èra una combinason de « paraplegic » e d'« olimpic ». Amb la participacion d'atlètas amb diferents andicaps, lo tèrme « paralimpic » es ara definit coma l'acampada en « para », prefixe d'origina grèga signifiquent « a costat de » o « parallèl » e de la terminason « limpic » dels Jòcs olimpics. Los Jòcs paralimpics son atal considerats coma solidaris dels jòcs olimpics.

Objectifu

L'objectiu del Movement paralimpic es de donar l’escasença als atlètas avent un andicap fisic de se despassar e de realizar de performanças esportivas comparablas a aquelas dels atlètas olimpics.

Règlas

Los Jòcs paralimpics acampan d'atlètas andicapats fisics o visuals apartenent a las categorias seguentas: tetraplegics e paraplegics, sequèles neurologicas assimilablas, amputats e assimilats, infirmes motors cerebrals, grands andicapats, cècs e malvesents.

Per que la competicion siá equitabla, los atlètas son regropats per categorias segon lor andicap. L'objectiu es que concorra ensems d'atlètas avent d'aptituds foncionalas comparablas. Dins cada espòrt se definisson de categorias. Per exemple en Atletisme, i a competicions pels cècs, pels malvesents, pels amputats qui corrisson amb una protèsi e de corsas en fautuèlh rolant.

Lo problèma de la sorditat als Jòcs olimpics

Los sords e malentendents an encara pas lo drech de participar als paralimpics. Pòt pareisser logic, dins la mesura que las personas pauc sordas an de capacitats fisicas pauc tocadas mas es pas lo meteis cas pels sords prigonds que pòdon aver una alteracion de l'equilibri e podent pas participar amb los autres andicapats. En realitat, la nonintegracion dels sords e malentendents sembla venir del fach qu'an lo lor concors, los Deaflympics, que son istoricament la competicion internacionala mai anciena d'espòrt pels andicapats. Tanben pòt existir de cases de tricheriá coma foguèt lo cas amb los andicapats mentals.

Andicapats mentals

Entre 2004 t 2012, los Andicapats mentals foguèron exclusits dels Jòcs paralimpics que participavan dempuèi 1996, per de problèmas de classificacion d'andicap e de falsa deficiéncia intellectuala^[5]. Los andicapats mentals podavan pasmens participar als Jòcs olimpics especials que se debanavan pas lo meteis an que los olimpics e paralimpics.

Mas, dempuèi 2012^[6], los andicapats mentals son tornats dins las competicions oficialas e participèron als Paralimpics de Londres en atleisme, natacion, e tenis de taula.

Simbòls

Primier simbòl dels Jòcs paralimpics de 1988 a 1994
Segond simbòl dels Jòcs paralimpics de 1994 a 2004
simbòl actual dels Jòcs paralimpics dempuèi 2006

Los Jòcs paralimpics utilisan gaireben los simbòls olimpics: las ceremonias d'obertura e de fin la flama olimpica, las mascòtas...

Lo logó es compausat de tres motius d'origina coreana, de « Tae-Geuks », semblant a de virgulas clinadas sus un fons blanc. Un dels simbòls es verd, lo segond es roge e lo darrièr blau, colors mai frequentas sus las bandièras. Representant l'esperit, lo còs e l'amna. La devisa paralimpica es «L'esperit, lo còs, l'amna».

Jòcs paralimpics d'estiu

An	Vila	País	Nombre de païses	Nombre d'atlètas
1960	Roma	Itàlia	23	400
1964	Tòquio	Japon	22	390
1968	Tel Aviv	Israèl	29	750
1972	Heidelberg	Alemanha	44	1000
1976	Toronto	Canadà	42	1600
1980	Arnhem	Païses Basses	42	1600
1984	Stoke Mandeville + Nòva York	Reialme Unit Estats Units	42	4080
1988	Seol	Corèa del Sud	61	3053
1992	Barcelona	Espanha	82	3020
1996	Atlanta	Estats Units	103	3195
2000	Sydney	Austràlia	123	3843
2004	Atenas	Grècia	136	3969
2008	Pequin	China	148	4000
2012	Londres	Reialme Unit	165	4200
2016	Rio de Janeiro	Brasil	161	4350
2020	Tokyo	Japon	162	4400
2024	París	França	169	4400
2028	Los Angeles	Estats Units
2032	Brisbane	Austràlia

Esports paralimpics d'estiu

Alterofilia.^[7]
Atletisme^[7]
Basquet en cadièra de ròdas^[7]
Boccia (espòrt semblant a las bolas, practicat amb des balas de cuèr pels andicapats motors)^[7]
Ciclisme^[7]
Equitacion^[7]
Escrima en cadièra de ròdas^[7]
Fotbòl de 5 (practicat per d'atlètas malvesents o cècs)^[7]
Fotbòl de 7 (pratictcat per d'atlètas andicapats motor)^[7]
Judo (practicat per d'atlètas malvesents o cècs)^[7]
Natacion^[7]
Portièrbòl (espòrt de bala practica per d'atlètas malvesents o cècs amb una bala sonora)^[7]
Rem (espòrt)^[7]
Rugbi en cadièra de ròdas^[7]
Tenis en cadièra de ròdas^[7]
Tenis de taula^[7]
Tir amb arc^[7]
Tir esportiu^[7]

Jòcs paralimpics d'ivèrn

Lista dels Jòcs paralimpics d'ivèrn

An	Vila	País	Nombre de païses	Nombre d'athlètes
1976	Örnsköldsvik	Suècia	14	250
1980	Geilo	Norvègia	18	350
1984	Innsbruck	Àustria	22	350
1988	Innsbruck	Àustria	22	397
1992	Tignes/Albertville	França	24	475
1994	Lillehammer	Norvègia	31	471
1998	Nagano	Japon	32	571
2002	Salt Lake City	Estats Units	36	416
2006	Turin	Itàlia	41	550
2010	Vancouver	Canadà	44	506
2014	Sòchi	Russia	45	576
2018	Pyeongyang	Corèa del Sud	49	570
2022	Beijing	China	46	564
2026	Milan/Cortina d'Ampezzo	Itàlia
2030	Aups de França	França
2034	Salt Lake City	Estats Units