Anglicanisme
L'anglicanisme es una division de la religion crestiana apareguda au sègle xvi en Anglatèrra quand lo rèi Enric VIII (1509-1547) rompèt ambé la papautat. Au començament dau sègle xxi, teniá 77 milions de fidèus magerament en Anglatèrra o de regions que faguèron partida de l'Empèri Britanic en America o en Africa.
Son organizacion gropa divèrsei Glèisas nacionalas que son autocefalas e reünidas au sen d'una Comunion Anglicana. Pasmens, l'arquevesque de Canterbury, primat de la Glèisa Anglicana d'Anglatèrra i a una influéncia e un prestigi pus importants. L'estructura intèrna dei Glèisas Anglicanas an una estructura episcopala e una ierarquia fòrça desvolopada similara a aquela de la Glèisa Catolica Romana. Ansin, lei Glèisas Anglicanas se presentan coma de glèisas catolicas non romanas.
Pasmens, aquela qualitat es pas reconeguda per leis autoritats catolicas e ortodòxas. En particular, lo papa Leon XIII (1878-1903) refusèt en 1896 de reconóisser leis ordinacions realizadas per lo clergat anglican. Aquela posicion evolucionèt pauc a pauc dins lo corrent dau sègle xx e lo concili de Vatican II reconoguèt solament una « plaça especiala » ais Anglicans « que gardan en partida lei tradicions e leis estructuras catolicas ». Dins aquò, a la fin dau sègle, lo dialòg entre lei doas glèisas foguèt romput en causa dei questions sus l'ordinacion dei fremas. La Glèisa Ortodòxa i es tanben opausada e lo dialòg entre Anglicans e Ortodòxs conoissiá egalament de dificultats sus aquelei questions.
D'autra part, lei Glèisas Anglicanas se dison tanben reformadas car acceptan certanei principis de la Reforma protestanta en matèria de doctrina e de liturgia. A l'origina, sa doctrina foguèt definida dins lei Trente-e-Nòu articles establits en 1563. Au sègle xvii, divèrsei movements anglicans diferents apareguèron e leis estructuras dei diferentei Glèisas se formèron durant la segonda mitat dau sègle xix. Dempuei lo sègle xx, lei debats regardan lei tematicas de l'ordinacion dei fremas, de la comunion e de la posicion a prepaus de l'omosexualitat.