Explosion
Una explosion es un fenomèn fisic ò quimic de transformacion rapida d'un ò de plusors materiaus en una autra matèria aguent un volum fòrça pus important. Aquò entraïna alora la formacion d'una suspression que sa destenduda crea una bofada e una emission de bruch. D'autrei fenomèns pòdon se debanar d'un biais simultanèu coma un desgatjament de calor ò una emission de raionaments. En foncion de la velocitat de desplaçament de la suspression, se parla de deflagracion (se la velocitat de la suspression es inferiora a la velocitat dau son dins lo mitan de propagacion) ò de detonacion (se la velocitat de la suspression es superiora a la velocitat dau son dins lo mitan de propagacion). Dins lo cas d'una detonacion, i a formacion d'una onda de tuert en mai deis autrei fenomèns explosius.
Leis explosions son un fenomèn perilhós car pòdon entraïnar de bleçaduras fòrça grèvas. D'efèct, la suspression pòu causar de degalhs intèrnes ais organismes vivents, especialament au nivèu dei timpans e dei paumons. Pòu tanben èsser a l'origina de l'afondrament de bastiments. Lei fenomèns segondaris d'una explosion (aumentacion de la temperatura, projeccions d'objèctes...) son pereu una fònt de riscs importants.
Dos tipes principaus d'aplicacions existisson per leis explosions. Lo premier es utilizat per destrurre d'objèctes ò d'èssers umans dins d'encastres civius ò militars. Lo segond s'utiliza dins lei motors d'explosion per propulsar de veïculs.