Filologia
La filologia es la sciéncia de l'estudi dels tèxtes e lengas ancianas. Al sègle XIX èra la sciéncia precursora de la lingüistica e dempuèi lo sègle XX es venguda una part de la lingüistica. Aqueste tèrme significa inicialament amor (del grèc philo-) d'aprene e literatura (del grèc -logia). Dins las tradicions academicas de maitas nacions, lo nom "filologia" descriu l'estudi d'una lenga amassa amb sa literatura e tanben los contèxtes istorics e culturals que son indispensables per tal de comprendre los trabalhs literaris e los autres tèxtes culturals significatius. La filologia compren doncas l'estudi de la gramatica, la retorica, l'istòria o l'interpretacion d'autors, coma tanben las tradicions criticas associadas a una lenga en particular.
Aquesta definicion ven un pauc curiosa uèi e la filologia tend ara a se referir als estudis academics associats a una lenga, en i gropar de domenis coma la fonetica, la morfosintaxi, la dialectologia, la lingüistica istorica, etc. dins la partida de lenga e los periòdes divèrses de la literatura que i correspondon.
Demest las brancas de la filologia cal citar la lingüistica istorica. Foguèron observadas de semblanças prigondas entre lo sanscrit e las lengas europèas, tre lo sègle XVIII, çò que menèt a l'elaboracion de la teoria del protoindoeuropèu. L'interès de la filologia dins las lengas ancianas portèt a l'estudi de las lengas percebudas coma "exoticas" pendent lo sègle XIX pel fach que podrián aportar d'ajudas per comprendre las originas dels tèxtes mai ancians.
Als Estats Units d'America, l'American Journal of Philology foguèt fondat en 1880 per Basil Lanneau Gildersleeve, un professor de Letras classicas de l'Universitat Johns Hopkins. Dins lo domeni occitan cal citar la Revue des Langues Romanes, revista fondada a Montpelhièr e capitanejada per A. Roqueferrier a la fin del sègle XIX.
La filologia compren tanben d'analisis de tèxtes, la nomenada critica textuala, qu'assaja de reconstruire lo tèxt original perdut que serviguèt de modèl a las còpias manuscritas posterioras. Per o aconseguir, se basa sus las errors de transmission, dins las variantas localas e dins l'analisi exaustiva tant del tèxt coma del sieu supòrt per establir l'arbre genealogic de l'òbra. Aquesta branca es çò que s'entend coma filologia dins los païses francofòns, que preferisson d'utilizar d'autres tèrmes per la rèsta de las disciplinas lingüisticas.
Qualques filològs :
