Hippie

Lo movement hippie es un corrent de contracultura aparegut dins los ans 1960 als Estats Units d'America, abans de s'escampar dins lo rèste del mond occidental. Los hippies, eissits en granda partida de la jovença nombrosa del baby boom de la postguèrra, rebutavan las valors tradicionalas, lo biais viure de la generacion pairala e la societat de consomacion.

Una composicion psiquedelica.

L'obertura a d'autres culturas, un besonh d'emancipacion, la recerca de novèlas percepcions sensorialas e d'estats de consciéncia modificats, menèron los hippies cap a las expressions artisticas del psiquedelisme. Dins lors comunautats, esperavan viure libres, dins de rapòrts umans que serián mai autentics. Trencant las normas de las generacions precedentas, lo movement aguèt una influéncia culturala màger, subretot dins lo domèni musical. La difusion d'una partida de las valors eissidas d'aquel movement faguèt avençar aviat l'evolucion de las mors de la societat occidentala tota, alara que lo quita movement perdava pauc a pauc son amplor.

Definicion

Lo lexicograf Jesse Sheidlower, principal editor de l’Oxford English Dictionary, considèra que los tèrmes hipster e hippie derivan del mot hip, que l'origina es mal coneguda. Pasmens, segon el, lo tèrme « hippie » auriá son origina dins un mot african « hip », deribat del tèrme wolof « hipi » significant « dobrir los uèis », tanben utilizat dins lo mot anglés « hipster », fabregat per Harry Gibson en 1940 e designant les amators de bebop dels ans 1940. Tanben poiriá èsser un jòc de mot amb « hype » significant « adaise, al fach ».

Haight-Ashbury, ancian quartièr hippie de San Francisco, als Estats Units d'America.

Una autra origina del tèrme a vegadas donada es una derivacion de l'acronim « H.I.P. », fasent referéncia a un quartièr de San Francisco, l'Haight-Ashbury Independant Property, ocupat pels hippies, mas la primièra utilizacion del mot dins los medias, anteriora a aquel epòca, sembla se trapar dins un numero del Time de novembre de 1964 evocant l'usatge de dròga d'un gojat de 20 ans qu'aviá fach un escandal. Es dins aquela revista que segon l'istorian Ronald Creagh « fixa l'epicentre del movement dins lo quartièr d'Haight-Ashbury » e en 1967, lo San Francisco Chronicle anóncia a la una que cent mila hippies anavan envasir San Francisco l'estiu venent.

Pasmens, los hippies utilisavan pas aquel tèrme per se nomenar d'espreles. Se disian puslèu « flower children » (« enfants flors »), « beautiful people » (« bèlas personas » ou « bèla gents »), o mai ironicament « freaks » o « heads » encara « acid heads » (respectivament: « los monstres », « las tèstas » o encara « las tèstas d'acid »).

De biais general, los hippies contestavan lo materialisme e lo consumerisme de las societats industrialas e tanben tot çò que s'i ligava. Subretot rebutavan las valors associadas al trabalh, a la capitada professionala e la primautat dels bens tecnologics al prejudici dels bens naturals. Esperavan una mena de fraternitat universala amb que pensavan trobar d'idèas e de tecnicas dins de societats tradicionalas. Aquel complèxe ideologic, subretot constituit en una praxis, foguèt pas vertadierament teorizat e jamai faguèt l'objècte d'una omogeneïtat practica entre aqueles e aquelas se reconeissent coma hippies.

Força èran d'estudiants de la classa mejana, eissits de la generacion nombrosa del baby boom de la postguèrra. Jack Weinberg, membre del « Free Speech Movement » dins los ans 1960, èra l'autor de la frasa celèbra : ''Fisetz pas de qualcun que passèt trenta ans'' que mòstra sens equivòca la volontat de se destriar de la generacion precedenta.

Istòria

Davancièrs

Diogènes de Sinope, lo primièr vertadièr Cinic, es a vegada presentat coma un davancièr de la filosofia hippie (tela de Jean-Léon Gérôme, 1860).

De segur que se lo quite fenomèn nais vertadierament als Estats Units d'America al començament dels ans 1960, existís de similituds amb los filosofes cinics, coma lo Grèc Diogènes de Sinope, al sègle IV AbC.. Lo movement hippie tanben a de raïces comunas amb l'amor liure del mazdaquisme iranian del sègle Sègle VI e tanben se poiriá citar Jean-Jacques Rousseau d'entre aqueles que l'influencièron. Mas las premicias las mai claras se manifestan al Sègle XIX.

En Alemanha, a partir de 1896, la Lebensreform, inspirada del paganisme ancian, amb los wandervogel e los naturmensch, precedèron los hippies d'unas decenias. Adolf Just dobriguèt son primièr centre en 1896 dins los monts de l'Harz e publiquèt son libre màger titulat Tornar a la natura !, que venguèt lo modèl dels « enfants de la natura » lo meteis an. Las fotografias de l’epòca, s'avián pas estat en blanc e negre, poirián donar l’impression d’aver èsser presas dins una comunautat hippie dels ans 1960 als EUA. Un migrant alemand, Bill Pester, s'installèt en 1906 a Palm Canyon en Califòrnia dins una cabana per viure dins un biais tot parièr a aquel qu'anava sorgir dins la societat americana seissenta ans mai tard. Un autre Allemand, Maximillian Sikinger, s'installèt a Santa Monica Mountains a partir de 1935 per inspirar los Estatsunians a venir de « nature boys » (de « garçons de la natura ») e foguèt  fòrça actiu al sen del movement hippie dels ans 1960.

Los davancièrs dirèctes dins los ans 1950 son los membres del movement literari de la Beat generation, que las figuras emblematicas William Burroughs, Allen Ginsberg e Jack Kerouac foguèron de referéncias pel movement hippie.

Lo movement hippie es considerat par l'istorian de l'anarquisme Ronald Creagh coma la darrièra ressorgéncia espectaculara del socialisme utopic, que se caracteriza per una volontat de transformacion de la societat non pas mejans una revolucion politica, nimai sus una accion reformista iniciada per l'Estat, mas sus la creacion d'una contrasocietat socialista dins lo quita sistèma, realizant de comunautats idealas mai o mens libertàrias. Aquela filiacion es de mai revendicada per d'unes, coma los Diggers de San Francisco que lo nom es una referéncia a un collectiu d'esquataires del Sègle XVII.

La Desobesisença civila (1849), òbra d'Henry David Thoreau teorizant aquel radicalisme, foguèt una referéncia pels pacifistas dels ans 1960.

Començaments als EUA

Joan Baez e Bob Dylan a la Marcha cap a Washington pel trabalh e la libertat en 1963.

Als Estats Units d'America, lo movement comença a l'entorn dels ans 1960 dins un contèxte de contestacion e de refús de l'òrdre establit; las manifestacions contra la guèrra de Vietnam e las revòltas dels Negres dins las grandas vilas dels EUA fedèran de fach una partida de la jovença. Mas aquela generacion, nascuda just après la Segonda Guèrra mondiala, rebutava tanben l'« American way of life » e son conformisme, la somission al poder e als canons de l'art. Cercava a fugir la societat de consomacion potant la valors ecologistas e egalitàrias inspiradas de las filosofias orientalas.

Fòrça de las aspiracions hippies son eritadas dels escrivans de la Beat Generation, tanben considerats coma davancièrs del movement car del meteis biais exprimissián una trencadura amb la societat de massas. Vivián una vida liberada, facha de desplaçaments de contunh: Sus la rota (On the Road, 1957) foguèt un libre emblematic d'aquela quista e o demora pels hippies, pasmens se Kerouac se desinteressava dels hippies. Allen Ginsberg al contrari ne demorèt pròche, e inspirèt entre autres Bob Dylan. Gary Snyder, mejans los seus escrichs e la seuna experiéncia, contribuiguèt fòrça a promòure la filosofia orientala e bodista qu'èran pas encara popularas a aquel epòca.

Further, lo bus dels Merry Pranksters.

A l'ideal d'una vida centrada sus la libertat, una sexualitat sens tabó e la musica, los hippies apondèron lo psiquedelisme e sa recerca de percepcions novèlas per l'usatge de drògas. Timothy Leary, per sa formula « turn on, tune in, drop out» , presicava la revolucion psiquedelica mejans lo LSD - a aquel epòca encara legal - e en 1964 l'escrivan Ken Kesey fondèt las Merry Pranksters amb qui percorriá los Estats Units d'America dins un bus ornat d'esperel e d'organizar d'acid tests banhat dins lo ròck psiquelic dels Grateful Dead.

La mediatizacion dels Merry Pranksters faguèt naícer de comunautats coma l'East Village a Nòva York o Haight-Ashbury a San Francisco ont, a partir de 1965, fòrça hippies comencèron a s'installar. Los diggers, un grop de teatre de carrièra, n'assuravan l'intendéncia, fasent entre autre la recuperacion dels demais de la vila, e distribuïguèron gratuitament manjar, sonhs e LSD.

Lo vam de las comunautats hippies, lor consomacion de drògas, e l'atrach qu'avián jols minors en fuga, inquietèron las autoritats. La Califòrnia interdiguèt l'usatge del LSD lo 6 d'octobre de 1966, lèu seguèt lo rèste del país. L'imatge populara del LSD cambièt e venguèt aquela d'un produch dangierós.

Summer of Love

L’aficha de l’Human Be-In per Michael Bowen.

En 1967, de grandas reünions o love-in (o tanben be-in) e de concèrts gratuits foguèron organizats al Golden Gate Park, près d'Haight-Ashbury, un quartièr de San Francisco. Al mes de genièr d'aquel an, la performança giganta de l'Human Be-In foguèt considerada coma l'instant de gràcia del movement, amassant centenats de personas, eissidas de las diferentas « tribús » de la contracultura de l'epòca, vengudas legir de poesia, èsser ensems e ecotar la musica de grops coma los Grateful Dead, Jefferson Airplane o Country Joe and the Fish. Al solelh colcar, la fola camina cap a la plaja per i passar la serada. Al metais temps, la polícia profiècha de l'abséncia dels abitants de Haight-Ashbury per arrestar cinquanta personas, ço qu'inogurèt un periòde de percaç dels dealers de drògas doças.

Los estudiants dels colleges (las universitats) e high schools (los licèus) comencèron a arribar sul site pendent lors vacanças de prima de 1967. Pasmens se los dirigents de la municipalitat avián estat determinats a arrestar l'afluéncia dels joves daissats liures per lors escolas per l'estiu, atirèron sens lo voler l’atencion sus l'eveniment. Una seriá d'articles d'actualitat dins los jornals locals alertèt los medias nacionals sul movement hippie que s'espandissá. De membres de la comunautat d'Haight Ashbury i respondèron formant lo Council of the Summer of Love, donant atal un nom oficial a un movement creat pels çò diches.

L'eveniment de l'estiu foguèt lo festenal internacional de musica pop de Monterey qu'amassèt 200 000 personas e ont Jimi Hendrix e The Who joguèron pel primièr còp. L'evolucion personala e artistica dels Beatles a aquel epòca tanben joguèt un ròtle dins la portada del Summer of Love : All You Need Is Love, escochat pel mond entièr, insistava suls ideals d'amor, de patz e d'unitat carrejat per la contracultura. Lo disc Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band, sortit en junh de 1967, sintetisava per sas influéncias psiquedelicas, l'usatge dels instruments indians, son estug de colors vivas, la quita esséncia del Summer of Love.

Pendent l'estiu, pas mens de 100 000 joves originaris del mond entièr convergèron dins lo quartièr d'Haight-Ashbury, a San Francisco, a Berkeley, e dins d'autras vilas de la region, per se jònher a una version populara de l'experiéncia hippie.

Haight-Ashbury foguèt alara victima de son succés: alara que d'hippies, totjorn mai joves, contunhavan d'afluir, las drògas duras i apareguèron e las davaladas de polícia se multipliquèron. Los hippies serián alara fins a 300 000 pel país entièr.

Revolucions de 1968

Dins los ans 1960, lo movement hippie èra encara pauc present en Euròpa continentala, ont pasmens cemençava a s'introduire pels bias de la musica. En França, los relais del corrent hippie al començament de la deceniá èran la revista Rock & Folk e lo Pop Club sus France Inter. La revista Actuel, la referéncia del movement en França, foguèt creat sonque 1970. Las paraulas d'un jove hippie francés d'aquels ans reculhidas per Bernard Plossu èran pas diferentas d'aquelas d'otratlantic .

Alara qu'als EUA, jos l'influéncia d'activistas coma Jerry Rubin e Abbie Hoffman, una partida del movement hippie se radicalisava e parlava de revolucion, dins fòrça autres païses del mond, los ans 1960 vegèron tanben florir una contestacion de l'òrdre establit mai vasta e mai violenta qu'aquela presicada pels hippies. Atal, en Euròpa, alara que la proporcion de la populacion nascuda après 1945 passava lo 25 %, la Segonde Guèrra mondiala semblava aver èsser pas qu'una parentèsi: los mèsmes dirigents èran totjorn presents al poder dins d'unes païses, coma l'Espanha franquista. L'ambiant èra plan pesuc en Alemanha, ont pesava un tabó sul passat de la generacion del nazisme.

Las manifestacions estudiantas al Mexic s'acabrèron pel chasple de Tlateloco en 1968.

Als Païses Basses, los provos d'Amsterdam se faguèron remarcar en organizant de manifestacions a l'ocasion del mariadatge de la reina Beatrix amb Claus von Amsberg, ancian membre de las Jovenças hitlerianas. Aquel movement d'esquèrra presicava la gratuitat e invitava cadun a pénher sa bicicleta de blanc e de la daissar a la liura disposicion dels abitants. Mai provocators, mai politizats e militants que los hippies, son a vegadas creditats de cambiaments arribats a aquel epòca en Euròpa. Per Daniel Cohn-Bendit, « sens los provos e l'exemple que donèron als joves dels autres païses, l'Euròpa d'ara seriá pas çò que venguèt ».

En França, los situacionistas presicavan l'autogestion e la revolucion de la vida quotidiana, projècte libertari e edonista resumit per l'eslogan: « Viure sens temps mòrt e gausir sens empachament ».

L'an 1968 fuguèt marcat, dins un contèxte del bolh general de cada costat del Ridèl de fèrre, par l'espeliment d"aqueles movements de revòlta dins los mitans estudiants e obrièrs d'un grand nombre de païses coma en Alemanha, en França, en Itàlia, als EUA, al Japon, al Mexic e al Brasil e tanben dans la Checoslovaquia de la prima de Praga.

En França, mai de 1968 espeliguèt una contestacion de tot bias d'autoritat. Una partida activa del movement licean e estudiant revendica entre autre la « liberalizacion de las mors » e, al delà, contesta la « vièlha Universitat », la societat de consomacion, lo capitalisme e gaireben totas las institucions e valors tradicionalas. S'aquelas revendicacions èran pròchas de las lors, l'obrierisme e los arguments ligats a la « lucha de las classas » los coneguèron pas la contracultura hippie que se situa mai dins çò qu'Edgar Morin nomenará un « esquerrisme existencial » menant a cambiar la vida vidanta mai que lo sistèma politic.

Respondent a aquelas contestacions violentas, lo retorn a l'òrdre venguèt subte, e de militants virèron dins l'accion armada. D'autres renoncièron a cambiar la societat e adoptèron lo principi hippie, explicant que « çò personal es politic » ; aqueles prenguèron la rota o rejonguèron de comunautats fòra de las vilas. Es, per exemple, après lo chaple de Tlateloco en 1968 que nasquèt lo movement hippie mexican, los Jipitecas.

A partir de 1968, los joves europèus prenguèron tanben la rota, d'en primièrs cap a Eivissa, e Amsterdam que venguèt la capitala europèa dels hippies. Alà Yoko Ono e John Lennon organizèron en 1969 lo primier « Bed-in for Peace ».

Apogèu del movement

En agost de 1969 se debanèt lo festenal de Woodstock, un festenal de musica e un acamp emblematic de la cultura hippie. Lo luòc èra Bethel sus las tèrras del bordièr Max Yasgur, a unes seissentas quilomètres de Woodstock dins l'Estat de Nòva York.

La fola al festenal de Woodstock.

Organizat per se debanar del 15 août 1969 al 17 août 1969, e amassar 50 000 espectators, aculhiguèt fin finala mai de 500 000, e fòrça espectators paguèron pas lor plaça; contunhèt un jorn de mai, es a dire fins al 18 août 1969 al matin. Lo festenal preposava de concèrts de 32 grops e solistas de musicas pop, fòlk, ròck, sol e blues.

Malgrat la pluèja e una organizacion totalament despassada pels eveniments, lo festenal demora dins las memòrias coma un moment excepcional, estalivat de tota violéncia, e venguèt un mite. Joe Cocker sortiguèt de scèna disent: « Pas cap d'aqueles qu'èran aicí tendrá pas jamai besonh de se sentir sol » e quaranta ans mai tard, Arlo Guthrie evòca encara son « sentiment d’aver tornat trobat fe en l’individú ».

Una setmana mai tard, lo festenal de l'illa de Wight, amb Bob Dylan en vedeta e 250 000 espectators aguèt una amplor comparabla.

Fòrça hippies èran presents pendent los acampases dins lo causse de Larzac del 25 e 26 août 1973 e del 17 e 18 août 1974 qu'amassèron cadun près de 100 000 participants, e la marcha cap a París del 2 décembre 1978 qu'amassèt a l'arribada 40 000 manifestants. Aqueles acamps èran ligats a una resisténcia de païsans contra una vasta expropriacion de lors tèrras del Larzac e èran diferents dels festenals estasunians. Sedugèron los hippies car centrats, çò pensavan, a l'entorn de tèmas del pacifisme, de l'emancipacion sexuala e del retorn cap a la tèrra. José Bové ne parlèt coma d'un « Woodstock francés »

Los festenals de Nambassa en Nòva Zelanda amassèron de desenas de miliers de personas entre 1976 e 1981.

Reaccions

La revòlta contra l'òrdre establit aguèt de consequéncias sul movement hippie. En mai dels percaces per usatges o possessions de drògas, de condamnacions per otratge a la mors repondiguèon a las provocacions. De personalitats hippies faisián escandal, coma Grace Slick reputada « capabla de tot », coma cantar lo pitre nud puslèu que molhar sa camisa quand pluviá, levar lo ponh amb las Black Panthers, o de portar de l'LSD a una invitacion a l'Ostal Blanc. Jim Morisson pel meteis genre « d'otratge a las bonas mors » e « de mòstra indecenta » fuguèt condamnat en 1970 a uèit meses de prison ferma. Las comunautats d'hippies mai anonimas coneguèron tanben d'embestiament, que sián o non d'esquats.

La quita « societat de consomacion » tant criticada pels hippies s'accomodèt fòrça plan d'aquel movement que vegèt tot aquò coma un efièch de mòda. Las produccions descrivant los hippies faguèron succés commercial, coma la comèdia musicala Hair o, pel liure, L'Antiviatge de Muriel Cerf. Après s'èsser trufat dels « pel long, idèas cortas » lo quite Johnny Hallyday se mostrava un temps vestit coma hippie per cantar Jésus Christ est un hippie. Las grandas companhiás del disc èran plan presentas a Woodstock ; lo film del festenal foguèt presentat a Canas, e los idòls pop coneguèron la glòria a Hollywood. Aquela utilizacion comerciala èra vist pels hippies coma contrari a lors ideals ; a partir dels festenal de Monterey, Grateful Dead la refusava disent: « Degun sap pas exactament cossí, mas savèm per experiéncia que qualqu'un, endacòm, va ganhar d'argent amb tota aquela musica gratuita e tot aquel amor liure (...) ».

Declin

Sus la tomba de Jim Morrison, al cimentèri del Paire Lachaise a París, una inscripcion en grèc, ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΔΑΙΜΟΝΑ ΕΑΥΤΟΥ, traducha per « fidèl al seus demònis » o « fidèl al seu esperit ».

Lo concèrt gratuit dels Rolling Stones a Altamont en decembre de 1969, qu'auriá podut èsser second Woodstock, amassèt 300 000 personas a l'èst de San Francisco. Tanbem mal organizat coma Woodstock, aquel còp se debanèt de biais catastrofic: lo servici d'òrdre constituit d'Hells Angels provoquèt de batèstas amb los espectators e n'escotelèron un, Meredith Hunter, gojat de 18 ans, qu'auriá puntat un revolver contra Mick Jagger. A meteis epòca, l'adopcion de l'estil hippie per de personalitats coma Charles Manson e sa « familha » de criminals, condamnats per murtres (coma aquel de Sharon Tate) près de Los Angeles, acabèron amb lo « Peace and Love » movement. L'America ofensada e una bona partida dels quita hippies comencèron a se n'alunhar sens pasmens que lo movement desaparesca plenament. Lo passatge a las « drògas duras » e la mòrt de Jimi Hendrix, de Janis Joplin puèi de Jim Morrison, entre autres, après abús d'alcoòl, de medicaments o per subredòsi, contribuiguèt fòrça al sentiment de casuda. Neil Young escriguèt The Needle and the Damage Done (L'Agulha e los domatges causats) per evocar, mai tard, lo problèma. Amb la fin de la guèrre del Vietnam en 1975.

Lo movement punk que seguís es un autre tipe de revòlta que revendica son desesper mejans l'expression niilista « no future ».

Pasmens, « la fin del movement hippie » degun la datèt precision. D'unes penson l'aver vista en 1967, d'autres a la fin dels ans 1970

Contracultura hippie

Refús de l'autoritat

Lo 21 octobre 1967, pendent la granda marcha cap al Pentagòn per protestar contra la guèrra del Vietnam, una manifestanta ofrís una flor a un militar.

Los hippies tornèron sus l'idèa d'autoritat, e subretot la pairala, e tot çò que l'acompanhava: tota dominacion de l'un sus l'autre. Cercant a crear d'autres rapòrts amb los lor enfants, los hippies adoptèron las pedagogias antiautoritària; nasquèron dins las comunautats d'« escòlas salvatjas » o « escòlas parallelas », e lo libre Liures enfants de Summerhill, foguèt un succés pendant tots los ans 1970. Refusavan tanben las frontièras e la violéncia en general; lo mot « pigs » (« pòrcs ») èra sovent utilisat contra las fòrças de l'òrdre.

Los hippies avián pas lo desir de contraròtlar la societat, al contrari de la rebellions de las generacions precedentas, coma los wobblies o los « activistas de l'esquèrranovèla ». Quitament se segon fòrça critics, èran vists coma prepausant pas d'alternativa a la societat, amb per eslogan « fasètz çò que volatz far e preocupetz pas d'aquò que pesan los autres » (« do your own thing and never mind what everyone else thinks ».

Segon Chuck Hollander, expèrt en drògas per la National Student Association al començament dels ans 1960 : « S'aviá existit un còde hippie, atal se seriá presentat: fasètz çò que vos tòca, ont o volètz e quand o volètz. Largatz la societat qu'aviáis coneguda. Exploratz l'esperit de totas las personas rèctas qu'encontratz, connectatz las, senon per la dròga, al mens per la beutat, l'amor, l'onestat e la espofada ».

Pels hippies, la revolucion de la vida privada passava abans la luta per la reforma de la societat ; consideravan que los politicians, quitament « d'esquèrra », èran abans de tot straight, conformistas. Los yippies son de representants coneguts d'aquel engatjament. Un de lors fondators, Jerry Rubin, organizaire de las manifestacions contra la guèrra del Vietnam, foguèt arrestat e condamnat per conspiracion e incitacion a l'insurreccion, escriguèten subretot Fasètz lo! escenaris de la revolucion en 1973, es a vegada qualificat de « manifèst » del movement hippie. Vists coma los « hippies amb de fusilhs », èran al EUA la partida mai radicala del movement.

Pacifisme : « peace and love »

Partida de l'escultura « Hippie memorial » situada dins l'Illinois (EUA), e representant lo simbòl de la patz.

Peace and love, « patz e amor », es l'expression del pacifisme hippie dels ans 1960. Un autre eslogan, eissit de la guèrra del Vietam, Make Love, not War, « fasètz l'amor, pas la guèrra » foguèt utilizat pels hippies per las meteissas rasons; l'expression aparéis en 1974 dins la cançon Mind Games de John Lennon.

Flower Power, « lo poder de la flor », es una autra expression pacifica que son origina ven de l'estiu de l'amor de 1967 a San Francisco. La consigna èra alara donada de « portar de flors dins lo pèl », coma l'illustra la cançon d'Scott McKenzie San Francisco (Be Sure to Wear Flowers in Your Hair). Los hippies foguèron alara chafrats flower children, los « enfants flors ». L'ensems d'aquelas expressions cercavan a traduire una oposicion a la guèrra e a la violéncia en general, pasmens sens que las revendicacions sián pas mai elaboradas o vertadierament teorizadas.

Comunautats

Segon Jean-Pierre Bouyxou e Pierre Delannoy, « las comunautats son l'expression per excelléncia del movement: son infrastructura, l'ancoratge social sens que seriá lèu redusit a una simpla mòda tan extravaganta coma efemèra. Las comunautats son sa signatura al bas de l'istòria del sègle XX. » Aquelas comunautats èran de milliers als Estats Units d'America vèrs 1969, fins a que dins las Montanhas Rocosas los hippies manquèron d'elegir un dels lors coma sherif. En França, èran près 500 al començament dels ans 1970.

Referéncia al Flower Power.

Aguèt pas d'unitat d'organizacion entre aquelas comunautats; d'unas èran de comunautats urbanas, d'autras ensagèron de viure d'agricultura e d'elevatge e encara d'autras èran pas que de luòcs de passatge. Enfrentant de problèmas de subsisténcia, e de dificultats d'una vida comuna basada sus de relacions interpersonalas novèlas, fòrça aguèron una durada d'existéncia fòrça corta. L'experiéncia europèa mai longa es aquela de la comuna liure de Christiania, a Copenaga: creada en setembre de 1971, existís fins ara. Al començament del Sègle XXI, existissiá encara una quarantena de comunautats hippies en Alemanha. En Occitània, ne demora una a Charleval, en Provença.

Retorn a la natura

Après las premièras manifestacions pacificas contra la pollution en 1968 a San Francisco, e lor repression, fòrça hippies se n'anèron per de comunautats ruralas.

Aquel retorn a la tèrra donèt l'idèa d'un respècte mai grand de la planèta inclusissent de produchs biologics, utilizacion d'energias renovelablas e reciclatge. Lo Whole Earth Catalog, un guida creat per Stewart Brand, un dels Merry Pranksters, descriu las tecnicas per tot far d'esperse, en privilegiant la recuperacion e los mejans non polluents. Segon Timothy Leary, los hippies son a l'origina du movement ecologic pel mond. Dins la filiacion de l'ipotèsi Gaïa, formulada per James Lovelock a aquel periòde ont las primièras crenchas per l'environament comencèron a espelir, se bastiguèron de cresenças ecologistas misticas, nomenadas las « teorias Gaïa » per Lynn Margulis.

Libertat sexuala

Oz revista « psiquedelica hippie » fuguèt mai d'un còp en procés per obscenitat en Austràlia e en Anglatèrra

La libertat sexuala fa partida integranta de l'« utopia hippie ». Foguèt pendent aqueles annadas hippies que progressa la legalizacion de la pilula contraceptiva e que l'accés a l'avortament se generaliza, alara que la « libertat de causida » es una idèa fòrta de la contracultura, çò que s'opposava, als EUA, a l'ideologia conservatritz d'unes corrents religioses eissits del cristianisme, combattant entre autre l'« imoralitat » e l'« obscenitat » dempuèi la fin del Sègle XIX. Los hippies vivián alara en comunautat e avián de practicas sexualas diversas s'inspirant a vegada del Kamasutra indó , rebutant lo maridatge tradicional e, coma las utopias de la contracultura, l'institucion de la familha. Lo mot d'òrdre èra « Free Love » (« amor liure »), que lo nom de l'estiu « Summer of Love », amassada après que las valors e lo biais de viure del movement hippie començan a difusar. Simbòl del refús de la disciplina, l'amor liure hippie es cantada pel ròck.

En mai de la libertat exprimida dins las relacions amorosas, los primièrs sex shops vendent de jogets sexuals (las boticas Good Vibrations a San Francisco èran las primièras) coma de la difusion dels films pornografics e lors projeccions en sala de cinema apareguèron, dins la comunautat hippie, a una epòca ont la masturbacion èra publicament condamnada e ont degun se seriá riscat a promòure lo plaser. Los hippies consideravan las relacions entre personas de mateis sèxe coma una experimentacion d'entre autres pas mai coma un tabó ; A aquel epòca la primièra Gay Pride se debanèt a Nòva York, e San Francisco demorará la capitala de las doas tendéncias.

Rota

L'expression « La rota dels hippies » (Hippie trail en anglés) designa las viradas de la generacion hippie per de continents. Aqueles viatges se fasent mai sovent per bus o en autoestòp, las etapas obligadas essent Amsterdam, Londres, Istanbol coma Goa (Índe), Katmandó (Nepal), la Turquia, l’Iran et l'Afghanistan. Un dels objectius declarats d'aqueles viatges èra la « quista de se » o « la recerca de Dieu » e, mai simplament, la recerca de totas experiences novèlas . D'obratges coma Sus la rota e Los Vagabonds celèstes de Jack Kerouac, obratges fondators de la Beat Generation a vegadas èran de guides o de pretèxte a lor caminada esperitala. Lo roman Los Camins de Katmandó de René Barjavel a per subjècte un d'aqueles viatages initiatics, acompanhats de drògas, cap al Nepal.

Pòrtas de la percepcion e influéncia orientala

Aldous Huxley, autor de Las Pòrtas de la percepcion.

Messatge d'Aldous Huxley

Los hippies cercavan un sens a la vida dins d'esperitualitats que jutjavan mai autenticas que las practicas religiosas qu'avián eritats, s'ajudant a vegadas de substéncias psicotropicas. Lo libre Las Pòrtas de la percepcion (The Doors of Perception) d'Aldous Huxley (1954) fuguèt una inspiracion per fòrça gents (entre autres, inspirèt lo nom del grop The Doors). Huxley presica l'usatge de las drògas per aténher una novèla percepcion del mond, preliminari a un sentiment de plenitud e de comunion amb l'espaci. Sa contribucion es tanben etica e es ligada a la critica del positivisme scientific:

«Uèi, après doas guèrras mondialas e tres revolucions majoras, savèm qu'i a pas de correlacion necessària entre la tecnologia mai avançada e la morala mai avançada.»

Psicotròps

L'LSD (comunament nomenat « acid ») fuguèt descobèrt en 1938 per Albert Hofmann dins lo laboratòri soís Sandoz mas foguèt declarat illegal als Estats Units d'America lo 6 d'octobre de 1966, e coma estupefiant per l'ONU dins una convencion de 1971. Fins a qu'aquela interdiccion sul sol americain, la firma Sandoz metèt lo LSD a disposicion dels cercaires jos la forma d'una preparacion nomenada delysid. Lo LSD èra vist d'en primièr coma prometèire dins la cura d'unas malautias psiquiatricas fins a èsser popularizat coma un tractament miraculós pels medias a partir de la mitat dels ans 1950. A partir dels ans 1960, venguèt un ingredient del corrent hippie.

Un grop d'hippies partejant un « junt », en 1969, en Califòrnia.

L'estetica psiquedelica, « vertadièra insurreccion de l'imaginari » nais dins las visions provocadas per l'LSD qu'induch una deformacion de la vision e provòca un estat dormilhós ont realitat e sòmi son mesclats (ipnagogia). Lo psicològ Timothy Leary, lo quimista Augustus Owsley Stanley III e l'escrivan Ken Kesey, e mai d'autres, encouratjèron la consomacion de l'LSD. A l'epòca, « l'acid » èra distribuit gratuitament dins los acid tests dels Merry Pranksters. L'escrivan William S. Burroughs es considerat coma un dels teoricians de la practica junkie ligada a la mentalitat hippie. Dins Junky (1953, explica en que la dròga es una filosofia que mena a obrir las pòrtas de la percepcion e a descobrir l'« equacion de la cama ». Lo somalh de l'usatge de l'LSD als EUA  se passèt l'estiu de 1967, pendent lo Summer of Love (« l'estiu de l'amor »).

Es possible de ligar fórça corrents artistics a la consomacion de psicotròpis, que siá en music (ròck psiquedelic, acid ròck) o dins lo dessenh e la mòda. En mai de l'LSD, lo cannabis èra tanben massissament consomats pels hippies, subretot  jos sa forma mai espandida, la Marijuana (que nomenavan « maryjane » o « té »). Pels hippies, la tòca d'aquela consomacion de psicotropis èra presentat coma una volontat d'obertura d'esperit e d'abolicion de las frontièras mentalas, seguent lo precèpte d'Aldous Huxley. Un estudi dels ans 1960 de l'Universitat de Califòrnia del Sud aviá mostrat tres tendéncias dins la comunautat hippie de l'epòca: los « groovers » (« los festejaires »), que prenavan de l'LSD per festejar e encontrar de partenaris, los « mind trippers » (« los toristas de l'esperit »), que portavan de vestits de flors e cercavan una terapia, e los « cosmic conscious » (« los mistics »), « planant », que la consomacion de dròga èra « per natura eucaristica ».

Tartalhs del New Age

Lo simbòl del yin e del yang, associat au tao, que los hippies contribuiguèron a popularizar.

Segon d'unes testimònis de l'epòca, seriá estat pendent l'estiu de l'amor de 1967 que foguèron fondadas las premícias del New Age. Los hippies avián començats a explorar las tradicions orientalas — lo Bodisme, l'Indoïsme e lo taoïsme — e qualques obratges populars ensejan de ne far un analisi sincretic « liure », un biais d'abordar l'Espiritualitat que vendrá la marca del New Age.

Los hippies trobavan lor inspiracion esperitala mejans de personalitats coma Gautama Boda (que, incarnant la negacion del mond materialista coma sola via possibla d'aténher lo bonaür permanent, aviá virat l'esquina al rei, son paire, e de viatjar coma un mendicant), Francés d'Assisi, que tanben abandonèt una familha rica per viure en pauretat e dins la natura, e plan segur del Crist e tanben Gandhi, Aldous Huxley e J. R. R. Tolkien. Escolan d'Alan Watts, introductor de la pensada orientala a San Francisco, Gary Snyder, que Jack Kerouac rejonh puèi mai tard per Allen Ginsberg, tanben popularizèron la practica de la meditacion, e mai generalament del tao e del bodisme zen.

Estetica hippie

Fisiologia e vestits

Un participant al rainbow gathering de Russia en 2005 avent l'apparéncia tradicionela de l'hippie.

En partida per rebellion contra los usatges, l'hippie portava lo cabel long, òmes e femnas, per tòca de denonciar la guèrra al Vietnam ont los soldats avián totes lo crani rasat. Los portavan mai sovent desfachs, sens cap d'aprèst; la libertat del còs (body freedom) essent complementària de la libertat de l'esperit que presicavan. Las relacions sexualas liberadas e lo naturisme èran valorats dins lo biais de vida hippie. Anant pés nuds dins la posca, aquel biais de viure ofensava tanben las valors d'igièna presicat pel modèl american.

Camisa tie and dye.

Los vestits de l'hippie, de colors vivas, èran contrastats e a vegadas escandalós per aquela epòca que los vetsits èran pro uniformes e escurs. Lors pantalons èran de « patas d’elefants », estil lançat pels hippies californians e l’influéncia de l’Orient d'ont ven lo gost de las espardelhas, dels gilets afgans, de las tunicas indienas amb motius plan florits e colorats. Tanben podavan anar nuds quand la situacion o permetava,. En coeréncia amb l'idèa d'anticonsomacion, los hippies crompavan sovent lors vestits dins de botigas de fardas o se los fabricavan. Per exemple, lo Tie-dye, una tecnica per ténher los teissuts de color viva en forma de ronds e mai o mens aleatòri, èra plan espandida. Los jeans, pantalon tradicional dels obrièrs americans als sègle XX ja populariats pels beats e los personatges de sacamands dins de films (James Dean o Marlon Brando), tanben foguèt un vesti emblematic de la generacion hippie que lo faguèt evoluar; èra sovent portat pintats, brodat, cosut, cobert de coquilhas, d'estràs, de jòias, de flors, e totjorn amb las patas d'elefant. Lo vestit ven un biais d'expression de la personalitat.

Quand portavan pas de minijupas o de jupas, las femnas adoptavan sovent lo mèsme tipe d'abilhament. Aquel caractèr androgin tornat actual dins la cultura hippie, subretot pel vestit, èra tanben surprenent per l'epòca, òmes coma femnas portant de bendèls dins lo cabel, de colars e des braçalets de perlas, e se perfumavan de patcholí,. A la fin dels ans 1970, fòrça aspècte vestimentaris hippies serán recuperats per la mòda disco, adaptats dins una forma mai urbana. Enseguida, las tunicas indianas o vestits brodats de flors tornèron periodicament. Fin finala, lo pantalon de jeans es benlèu lo sol atribut vestimentari hippie que resistèt al temps e a las mòdas seguentas, perque es totjorn demorat plan present dempuèi 40 ans. Mas es subretot la decontraccion dins lo biais de se vestir qu'es lo cambiament marcant eritat d'aquela epòca, coma tanben la personalizacion del vestit.

Musica

Lo fenomèn hippie foguèt un periòde d'experimentacion musicala (l'estil de The Doors, per exemple, emprunta a l'encòp al blues, al jazz mas tanben al flamenco e a la musicas de banda) e de creativitat. Gaireben totes los corrents musicals eissits d'aquela generacion prospèran encara ara. La libertat d'aquelas creacions musicalas es considerada coma una revolucion dins l'istòria de la musica.

Steve Hillage en 1974.

Lo festenal de Woodstock en 1969 demora un dels moments mai grand de l'istòria de la musica populara e foguèt classat d'entre los « 50 Moments que cambièron l'istòria del rock and roll ». Acampèt fòrça musicians celebres de l'epòca coma Jimi Hendrix e Janis Joplin. A Custrin, en Polonha, a la frontièra de l'Alemanha, lo festenal Przystanek Woodstock es organizat cada an depuèi 1995. Amassèt un public tant important coma lo primièr del nom, siá 500 000, en 2009. D'autres festenals foguèron tanben de vertadièrs eveniments: Monterey en 1967, l'illa de Wight en 1970, acampant de centenas de milliers d'espectators cada còp. Una novèla generacion de cantaires aparéis a la seguida de Bob Dylan, fasent lo novelum del genre musical de la protest song e creant una novèla musica populara cantant lors revòltas, lor refús del racisme, lor refús de la guèrra al Vietnam, lor refús de la repression o lor desir d'un mond nòu. La represa jos la forma de mescladís de doas cançons d'Hair : Aquarius/Let the sunshine in per The 5th Dimension aguèt un succés considerable en 1969, las paraulas annonciant un edat nòu por venir. Blowin' in the Wind de Bob Dylan, inspirat d'un negro spiritual, lo cantèron los 250 000 manifestants de la marcha cap a Washington organizada pels menaires dels drechs civics; mai tard venguèron Ohio de Crosby, Stills & Nash (and Young), o Alice's Restaurant d'Arlo Guthrie.

Es dins las annadas hippies qu'apareguèron l'space rock, l'hard rock e lo rock progressiu. Lo quita grop Gong, creat en França, modèl d'space rock e de free jazz,  es constituit en forma d'una comunautat hippie (dins l'Aude pendant un temps, après un refús de visá de Daevid Allen, cap del grop, per tornar en Anglatèrra). A la meteissa epòca, lo rock psiquedelic e mai especificament l'acid rock accompanha los acid tests organizats per las Merry Pranksters a partir de 1966; inspirat per l'usatge de drògas allucinogènas e subretot de l'LSD, ensaja de ne tornar los efièchs. Se caracteriza per una construccion ritmica pauc complèxa e ipnotica, de melodias repetitivas e penetrantas, dels solós instrumentals longs e bestòrts, modelats d'efièch sonors conma la wah-wah e la distorsion, dins de longas improvizacions. Los hippies aprecian lo folk rock de Bob Dylan e Crosby, Stills & Nash (and Young) o lo rock psiquedelic de Janis Joplin, de Grateful Dead o Jefferson Airplane. S'aqueles darrièrs pòdon èsser considerats coma hippies, d'autres musicians popular a l'epòca s'alunhèron del corrent. Frank Zappa, subretot, èra conegut per las seunas criticas causticas del movement hippie, a partie de 1968 amb Who Needs the Peace Corps ?.

Eritatge de las valors hippies

Festenals

Una barraca del Café Lafayette a l'edicion de 2009 de l'Oregon Country Fair.

Aqueles que se dison hippies ara o « neohippies » contunhan la tradicion dels festenals musicals e ecofestivals, coma aquel del Burg Herzberg, après un periòde void, l'acampada pels « Freaks, Hippies und Blumenkinder », interromput entre 1973 e los ans 1990, se tenon dempuèi cada an près de Breitenbach am Herzberg en Alemanha. D'autres acabèron pas d'existir dempuèi los ans 1970, lo mai celèbre es Rainbow Gatherings. Creats en 1972 als EUA, « los acamps arc de Sant Martin », organizats per la Rainbow Family of Love and Living Light, son d'encontras efemèrs en plena natura que dempuèi se multipliquèron en Euròpa e dins lo mond. Lo tèrme « Babilònia » i es utilizat per descriure lo mond convencional dels straights.

Als EUA, fòrça municipalitats abrigan una comunautat hippie que per eles son tolerantas. Eugene dins l'Oregon, que la devisa es « la vila mai granda del mond pels arts e la natura », prepausa cada an l'Oregon Country Fair, un festenal que se debana dins la selva dempuèi 1969 e qu'ensaja tornar trobar « lo Zeitgeist dels ans 60 ».

Mors

Es malaisit de determinar quines son los cambiaments de mors arribats dins los ans 1960 e 1970 que se pòdon atribuir als hippies, a la jovença en general, o al movement feminista. Mas joguèron un ròtle considerable a l'epòca dins l'evolucion de las mentalitats al subjècte de la sexualitat. Segon una enquesta de l'institut Gallup, lo nombre d'estatsunians pensant qu'èra « mal de far l'amor abans lo maridatge » aviá casut de 68 % en 1969 a 48 % en 1973, un cambiament mai sovent atribuida als revolums iniciats pel corrent hippie.

Una gojata contemporanèa que lo vestit vol evocar aquel dels hippies

Societat umana e de son rapòrt amb la natura

Lo « movement hippie », pasmens se pauc estructurat, portava en el los grelhs d'un tresvirament del biais de viure dels ans de postguèrra que, a la fin de las Trenta Gloriosas, mancava de buf subretot perceptible per la jovença. Dins diferents domènis, de las idèas novelas espelissian coma l'autogestion, l'ecologia e lo rebut, atitud rarament mostrat a aquel epòca als Estats Units d'America, de las religions tradicionalas. Es malaisit de determinar precisament quina influéncia pòt èsser exclusivament atribuida als hippies, mas son, entre autres, creditats de l'emergéncia de las comunautats ecologicas e de las cooperativas. Lo collectiu « Don't make a wave », que venguèt Greenpeace, foguèt fondat per d'hippies a Vancouver en 1971 e los ecovillatges pòdon èsser vists coma la realizacion d'unas de las lors proposicions.

Dels hippies cap als yuppies

Gaireben totes los hippies acabèron per abandonar lor enveja de regenerar lo « monde vièlh » e se recaptèron a la fin dels ans 1970 e pendent los ans 1980. La trentena venguda, trobèron de trabalh, fondèron una familha e s'integrèron dins la societat de consomacion qu'avià denonciat de per abans. Un estudi estatsuniana estimèt que 40 % d'hippies californians s'èran recampats, mens de 30 % demrant encara « en marge ». Jerry Rubin, vengut un dels primièrs accionnaris d'Apple, declarava en 1985 : «Non, luti pas mai contra l'Estat. Val pas mai la pena, tampauc es lo bon combat (...). Lo melhor, lo sol biais uèi de combatre l'Estat, es de lo remplaçar. E siam pro nombroses per o far.»

Segon d'analisis, la « revolucion hippie », lèu atudada malgrat los seus apòrts a la societat de l'epòca, auriá patit subretot d'una manca de discerniment dins son ataca en blòt de las institucions. Se trencant atal de las possiblas ressorças, a causa d'aquò podava èsser percebut coma una mena de paranòia, lo movement èra condamnat a desaparéisser. La predominança de las drògas dins la cultura e las comunautats hippies e tanben los mòrts ne resultant contribuiguèron a desencantar l'ideal dels primièrs temps. L'explosion de libertat s'èra fach al prejudici d'un projècte estructurat que l'abséncia acabèt per provocar la dissolucion del movement.

Lo senator de Nòva York, Robert Kennedy, presentava en 1967 la revendicacion hippie d'aquel biais: «Vòlon èsser reconeguts coma d'individús dins una societat ont l'individú joga un ròtle totjorn mens important. Vaquí una combinason dificila». Aquel individualisme es pasmens passat dins las mors e l'arribada del neoliberalisme auriá per d'unes recuperat, los desnaturant, las valors hippies. Segon Charles Shaar Murray, «Lo camin que mena dels hippies cap als yuppies es pas tant bestòrt que fòrça aman o creire. Una bona partida de la vielha retorica hippie podavat parfièchament èsser utilizada per la drecha pseudolibertària, çò que vertadièrament se realizèt. Rebut de l'Estat, libertat per cadun de far çò que vòl, aquò se traduch plan aisidament per un yuppisme « daissatz far ». Vaquí çò que nos leguèt aquela epòca.»

Se cal constatar que de fòrça líders hippies venguèron dins los ans 1980 de vertadièrs yuppies, coma Jerry Rubin, vengut militant reaganian e republican neoliberal convencut. Michel Clouscard foguèt lo principal pensaire a aver predich aquela transformacion, vesent dins lo movement hippie una simpla crisi intèrna del capitalisme americain, que al contrari de se trobar menaçat deviá sortir encara mai fòrt d'aqueles eveniments. Cristallizèt entre autre l'idèa dins son concèpte de "liberal libertari".

Annèxes

Articles connèxes

• Beatniks
• Rock psiquedelic
• Youth International Party
• Diggers (San Francisco)

Ligams extèrnes

• (fr) De la misère en milieu hippie par Ken Knabb, du groupe Contradiction, 1972
• (fr) Hippie WebSite
• (en) Une collection de citations de personnalités autour du mouvement hippie

Bibliografia

 : document utilizat coma font per la redaccion d'aquel article.

Estudis del movement hippie

• (fr) Jean-Pierre Bouyxou e Pierre Delannoy. L'Aventure hippie. 10/18, 2004. ISBN 2-264-03970-1. 
• (fr) Alain Dister. Oh, hippie days !. Fayard, 2001. ISBN 978-2213598833. 
• (fr) Rory Maclean. Magic Bus : sur la route des hippies d'Istanbul à Katmandou. Hoëbeke, 2008. ISBN 978-2842303136. 
• (fr) Barry Miles. Hippies. Traduccion: Denis Montagnon. Octopus/Hachette. Miles. ISBN 978-2012602106. 
• (en)Lewis Yablonsky. The Hippie Trip: A Firsthand Account of the Beliefs and Behaviors of Hippies in America. iUniverse, 2000. ISBN 978-0595001163. 
• (en)Skip Stone. Hippies From A to Z: Their Sex, Drugs, Music and Impact From the Sixties to the Present. Hip. ISBN 978-1930258013. 
• (fr) Marie-Christine Granjon, « Révolte des campus et nouvelle gauche américaine », Matériaux pour l'histoire de notre temps, vol. 11,‎ 1988
• (en)John Bassett McCleary. The hippie dictionary: a cultural encyclopedia (and phraseicon) of the 1960s and 1970s. Ten Speed Press. McCleary. ISBN 9781580085472. 
• (en)Scott MacFarlane. The hippie narrative: a literary perspective on the counterculture. McFarland. MacFarlane. ISBN 9780786429158. 
• (fr) Frédéric Monneyron e Martine Xiberras. Le Monde hippie. Imago. Monneyron et Xiberras. ISBN 978-2-84952-061-1. 
• (fr) Michel Lancelot. Je veux regarder Dieu en face : le phénomène hippie. Albin Michel. 
• (fr) Edgar Morin. Journal de Californie. 
• (fr) Jacques Pessis e Émilie Leduc. Les Années hippies. Dargaud. ISBN 978-2205057782. 
• (en) Nicholas Von Hoffman. We Are the People Our Parents Warned Us Against. Quadrangle Books. 

Obratges màgers

• (fr) Jack Kerouac. Sur la route. Gallimard. Kerouac. ISBN 9782070394036. 
• (fr) Tom Wolfe. Acid test. Le Seuil. ISBN 978-2020306492. 
• (fr) Aldous Huxley. Les Portes de la perception. 10X18. Huxley. ISBN 978-2264034076. 
• (en) Garrett De Bell. The Environmental Handbook; First National Environmental Teach-In. Ballantine Books. 
• (fr) Jerry Rubin. Do It. Seuil. 
• (en) Abbie Hoffman. Steal this book. 4th printing. 
• (en) Jack Rosenberg. Total orgasm. Wildwood House. 
• (fr) Boston Women's Health Book Collective. Notre corps, nous-mêmes. Albin Michel. 

Romans

• (fr) Angus Wilson, As if by Magic, 1973
• (en)Isadora Tast. Mother India. Searching For a Place. Berlin: Peperoni Books. ISBN 978-3-941825-00-0. 
• (fr) Rory MacLean. Magic Bus : sur la route des hippies d'Istanbul à Katmandou. ISBN 9782842303136. 
• (fr) René Barjavel. Les Chemins de Katmandou. Hachette. 
• (fr) Charles Duchaussois. Flash ou le grand voyage. Livre de poche. 
• (fr) Jean-Pierre Martin. Sabots suédois. Fayard. 
• (fr) Jan Kerouac filha de Jack Kerouac. Girl Driver. Denoël. 
• (en) Reeve Lindbergh e Abby Carter. My Hippie Grandmother. Candlewick Press. 

Articles

• (fr)Vincent Ostria, « Les Diggers (1966-1968), des anars chez les hippies », Les Inrocks,‎ 6 d'octobre de 2014 (legir en linha).

Notas e referéncias