Mila internacionala
La mila internacionala (simbòl: mi) o mila terrèstra, o encara mila angloamericana, en anglés mile, es una unitat de logor utilizada per exemple dins los Estats Units d'America, al Reialme Unit e dins diferents païses del Commonwealth, valent 1 609,344 mètres. Fa partit del sistèma d'unitats emperialas.
Cal pas la confondre amb:
- La mila terrèstra americana (statute mile o U.S. Survey mile), qu'es un pauc mai longa e equival a 1 609,3472 m. Abolit en 1959, es encara utilizada als EUA a causa de la granda quantitat de mapas e cadastres que l'utilizan e del fach que l'escart plan fèble amb la mila internacionala es insignificant per nombre d'aplicacions.
- la « mila marina », tanben nomenada « mila marina internacionala » o « nautica », unitat de longor utilizada dins la navigacion maritima e aeriana e que val exactament 1 852 m1 852 m.
Unitats derivadas
modificarL'unitat d'aira derivada de la mila internacionala es la mila carrada (squared mile) que val exactament 2 589 988,110336 m22 589 988,110336 m2 o gaireben 2,59 km2 o 259 ha (a 0,001 % près).
Divisions
modificarLa mila internacionala se devisa en:
| (1 | ÷ | 3 | =) | ⅓ | lègas (Leagues) | |
| = | (1 | × | 8 | =) | 8 | regas (furlongs) |
| = | (8 | × | 10 | =) | 80 | cadenas(chains) |
| = | (80 | × | 4 | =) | 320 | pèrgas (Perches) |
| = | (320 | × | 5½ | =) | 1 760 | vèrgas (Yards) |
| = | (1 760 | × | 3 | =) | 5 280 | pès (feet) |
| = | (5 280 | × | 12 | =) | 63 360 | poces (inches). |
Istòria
modificarL'origina de la mila ven d'una lei du Parlament anglés de 1592 jol règne de la reinna Elisabèt I. Dempuèi, la mila reglamentària (statute mile) mesura exactament 1 760 yards, o 5 280 pès.
La mila romana a valgut, coma lo nom l'indica (milia passuum), mile dobe passes de cinc pès, alara que la mila anglesa val (33 ÷ 32) × 5000= 5280. La rason n'es que lo factor onze foguèt introduch dins le sistèma de mesura anglés a partir de sa constitucion.
Dins lo sistèma roman, la mila se divisava en uèit estadis. L'estadi roman mesura un pauc mai de 185 m185 m e la rega anglesa (yard) environ 201 m201 m. Aquestas doas valors son relativament pròchas. Atal se decidís, assimilant la rega a l'estadi, que la mila anglesa siá uèit regas. Dempuèi, la mila anglesa mesura exactament 320 pèrgas. La lei de la fin del sègle XVI acaba amb una practica concurrenta d'una mila de 5 000 pès angleses, o 1 524 m1 524 m, mas egalant 303 1⁄33 pèrgas e 1666 ⅔ vèrgas, de la valors fraccionalas.
De notar tanben que:
- la mila irlandesa valguèt tanben 320 pèrgas, mas la pèrga irlandesa fuguèt definida per una longor de 21 pieds au lieu de 16 ½ pieds pour la perche anglaise. D'où le mille irlandais de 21 × 320 = 6720 pès, o 2 048,256 m2 048,256 m ;
- la mila escocesa valguèt 320 pèrgas escocesas. La pèrga escocesa valguèt 18 pieds escocés. La mila escocesa valguèt donc 18 × 320 = 5760 pès escoceses. Lo pè escocés entreten amn lo pè angles la mèsma proporcion qu'aqueste darrirè amb lo pè roman, es a dire 36 : 35. Teoricament, la mila escocesa correspond atal a 5 760 × (36 : 35) ÷ 3 = 1974 6⁄7 yards. Mas la valor de conversion empirica e convencionala es puslèu de 1 976 yards per una mila escocesa[1]. Aquesta darrièra egala donc 1 806,8544 m1 806,8544 m. Un axe de diferentas carrirèras e fòrça toristic dins la vielha vila d'Edimborg – d'un castèl cap a un palais – mesura unes 1,8 km, d'ont son nom informal : « the Royal Mile ».
En corsa a pè
modificarLa mila es una distança correguda en atletisme. Dempuèi 1976, la mila es la sola distància non metrica reconeguda per l'IAAF per realizar de recòrds. Se dich sovent dins aqueste ca de « mila metrica » que val lo mila internacional arredondit al mètre, es a dire 1609 mètres.
Nòtas e referéncias
modificar- ↑ Ian. H. Adams, Agrarian landscape terms: a glossary for historical geography, Publisher: Londres : Institute of British Geographers, 1976. ISBN: 0901989207