Poèma simfonic

Un poèma simfonic es un genre musical destinat a un orquestra sinfonic (eventualament amb còrs o vòts solista), sus un subjècte literari, filosofic, pinctural o descriptiu.

Definicion

Lo poèma sinfonic es une composicion orquestrala, mai sovent en un sol movement, de forma liura, inspirada per una idèa extra-musicala poetica o descriptiva, al vam al sègle XIX. Es un dels genres representatius de la musica de programa del sègle XIX, amb la sinfonia de programa e de l'obertura de programa. La diferéncia entre la sinfonia de programa e lo poèma sinfonic — nomenat Sinfonische Dichtung o Tondichtung (literalament « poesia sonora ») dins la tradicion germanica —, es que lo poèma sinfonic, eissit de l'obertura de concert, s'organiza en un movement alara que la sinfonia de programa obeís al descopatgege tradicional del genre sinfonia. La Sinfonia fantastica e Harold en Itàlia d'Hector Berlioz, la Sinfonia Domestica e Una sinfonia alpestra de Richard Strauss son, per exemple, de sinfonia de programa e nonpas dels poèmas sinfonics.

Principals representants

En Alemanha, son subretot Franz Liszt e son cercle de Weimar qu'èran los vius defensors de la musica de programa — eretièrs de las concepcions berliozienas. Franz Liszt fabreguèt lo genre du poèma sinfonic pendent sa demorança a Weimar. Se los dos grands representants del poèma sinfonic en Alemanha èran Franz Liszt (13 poèmas sinfonics, que Mazeppa, Prometèu, Hamlet, eca) e Richard Strauss (Don Juan, Atal parlèt Zaratostra, Don Quichòte, eca.), aquel genre musical patiguèt de las atacas dels defensors de la musica pura (o musica absoluda), coma Edouard Hanslick, celèbre critica musical ostil a Wagner. Lo poèma sinfinic se faguèt sovent — coma dins los païses de cultura nordica o eslava — lo vector d'una pensada « nacionalista » en musica (Jean Sibelius, Finlandia ; Bedřich Smetana, La Moldau) o de fantasmas orientalisants (Nikolaï Rimski-Korsakov, Sheherazada). Mas tanben foguèt una forma d'expression de concepcions visionària del langatge musical, introduchas justament per una volontat descriptiva, totjorn per Sibelius, que i incorpòra la votz dins Luonnotar, e per de compositors coma Modeste Moussorgski dins Una nuèch sul mont Calvet o, encara mai tard, lo Georges Enesco amb sa Seguida viltjtòta e subretot Vox maris. Sergueï Rachmaninov menèt le genre al suc, quand commencèt a declinar, amb son Illa dels mòrts. Lo poèma sinfonic tanben coneguèt una existéncia que capitèt en França, amb Camille Saint-Saëns e sos quatre poèmas (que Faeton, la Dança Macabre o Lo Rodet d'Onfala). Al sègle XX, lo Preludi a la vesprada d'un faune de Claude Debussy es tanben un poèma sinfonic al sens larg.

Declin e reviscol

Lo poèma sinfonic passèt aprèp la Primièra Guèrra mondiala, levat d'escasenças isoladas mas d'impoténcia. L'ensems dels compositors franceses preferisson lo ballet; alara Darius Milhaud faguèt la fusion dels dos genres amb lo « poèma plastic » L'Òme e son desir. Al meteis temps, l'estetica de la Nòva Objectivitat conqueriguèt Alemanha. Se pòt dire que lo poèma sinfonic passa a causa del desinterés pel grand orquestre pòst-wagnerian e d'una volontat generala de liberar la musica instrumentala de l'element literari. Ara, lo genre musical demorariá jos una forma nòva dins la musica de videjòc, cal subreot constatar un reviscol d'interés pels compositors contemporanèus coma dins Forbidden Prelude de Drakengard II ouHope de Final Fantasy XII, de composicions de Nobuo Uematsu), e tanben Joe Hisaishi e son poèma sinfonic Nausicaá de la val del vent de Hayao Miya (1984).

Vejatz tanben

Bibliografia

(fr)CHION, Michel. Le Poème symphonique et la musique à programme, collection Les chemins de la musique. París, Fayard, 1993.
(fr)EHRHARDT, Damien. Les relations franco-allemandes et la musique à programme. 1830-1914, col. Perpétuum mobile. Lion, Symétrie, 2009.